طوفان البکاء

طوفان البکاء
نویسنده	جوهری
ناشر	طوبای محبت
تاریخ نشر	1390
شابک	‎4-36-6085-600-978
تعداد صفحات	896
موضوع	شعر عاشورایی

طوفان البکاء در زمان قاجاریه نوشته شده و شامل مصائب اهل بیت (ع) است؛ ولی به مصائب امام حسین (ع) به صورت ویژه‌ای پرداخته و حجم قابل توجهی از کتاب متعلق به آن حضرت است.

درباره‌ نویسنده

مرحوم میرزا محمدابراهیم بن محمدباقر مروزی (هراتی) متخلص به جوهری ملقب به افصح الشعراء (متوفی در 1252) در شهر هرات متولد شده و مقدمات علوم را در آنجا فرا گرفت و پس از مدتها سیاحت، سالها در قزوین سکونت کرد و در اواخر عمرش به اصفهان رفت و در همانجا نیز درگذشت. از آثار او می‌توان: کتابی در امامت، احسن صور، راز و نیاز، دیوان قصاید و غزلیات، معراج‌نامه و طوفان البکاء را نام برد.

درباره‌ کتاب

طوفان البکاء در مصائب ائمه اطهار(ع) که به تشویق ملامحمدصالح و آقا صالح خانبان از اعیان قزوین، توسط میرزا محمدابراهیم بن محمدباقر مروزی نوشته شده که که تحت عنوان جوهری شهرت بسیار دارد و در بعضی کتب نام آن را طوفان البکاء فی مقاتل الشهدا نامیده‌اند از معروفترین مقاتل فارسی شیعیان، در سال 1250 نگارش یافت و در سال 1258 ق برای نخستین بار در تهران به چاپ رسید. از ویژگیهای آن زبان ساده و صنایع ادبی مانند براعت استهلال (خواننده با خواندن چند بیت آغازین شعر به درونمایه اصلی شعر پی  می‌برد) است. این کتاب قریب به دو قرن در مکتب خانه‌ها و مدارس سنتی قدیم جزء دروس اصلی بوده، و بسیاری از وعاظ و ذاکرین اهل بیت از آن بهره وافی می‌برند و در دوران قاجار در تعزیه‌ها از آن استفاده می‌شد.

محتویات کتاب

کتاب جوهری در 895 صفحه و 16 بخش توسط انتشارات طوبای محبت منتشر شده که 16 بخش آن متشکل از: یک بخش مقدمه در موضوع تعزیه امام حسین (ع) در 14 بند، 14 آتشکده که هر آتشکده در احوال یکی از معصومین است (بجز آتشکده هفتم که در احوال یاری کنندگان امام حسین (ع) است) و شامل چند شعله است که هر شعله قسمتی از زندگی معصومین را بازگو می‌کند، و یک موخره که توصیف زندگانی خود مولف در طول حیاتش را به صورت نثر و نظم سروده‌شده‌است. مثلا آتشکده پنجم که بیشترین حجم را نسبت به بقیه دارد، در ذکر مصائب امام حسین (ع) است و از 40 شعله تشکیل شده که شعله اول کیفیت تولد امام حسین (ع) را بیان می‌کند و بعد حوادثی که طی زندگی امام حسین(ع)  رخ داده مانند واقعه کربلا و شهادت یاران و اهل بیتش، تا شعله چهلم که به کیفیت جمال ملعون در قتلگاه شهدا پرداخته‌است.

چکیده کتاب

صید کمند قهر الهی شوی یزید		صیادی کبوتر بام حرم چرا
آه و فغان و واســـــفا در عرب ز چیست؟		جوش و خروش واعجبا در عجم چرا
در حیرتم که بانی این شور و شین کیست		گوید نبی: حسین(ع)، حسین(ع)، این حسین(ع) کیست. (ص۳۰)

تاعرش بانگ شیون و شین از مدینه رفت		چون زیـــب و زینت حرمین از مدینه رفت
عیسی، چرخ هــــــودج زر بر زمین فکند		چون محمل حریم حسیـن(ع) از مدینه رفت.. (ص 304).

 

شک نیست که مقتدای دین است حسین (ع)		در خاتم اسلام نگین است حسیـــن (ع)
صد بار نبی (ص) حسین (ع) منی فرمود		اینست حسین (ع) بالله این است حسین (ع)... (ص 577).

     

     

... تارک از عمامه، دســـــــت از نی، میان از ذوالفقار		جوشن از بر، پیرهن از تن، تن از سر بی خبر
آه از آن ساعت که در وقت اسیــــــــــری اهل بیت		از گرفتاری شـدند از خویش یک سر بی خبر
سر برهنه زینب(س) و غلطان به خون عریان حسین (ع)		دربدر کلثوم و عباس(ع) دلاور بی خبـــــــر
مادر قاســــــم(ع) اسیر و جور قاســــــم (ع) پایمال		ام لیلا دست گیر ظلم و اکبر (ع) بی خبــــر... (ص 629).

منابع              

•  سازمان اسناد و کتابخانه جمهوری اسلامی ایران