محرم

مُحَرَّمُ الحَرام، اولین ماه سال هجری قمری است. دلیل نامگذاری این ماه، ممنوعیت جنگ در آن ذکر شده است. واقعه کربلا و شهادت امام حسین(ع) و یارانش در این ماه اتفاق افتاده و شیعیان هر ساله در محرم مراسم سوگواری برگزار می‌کنند.

علت نام گذاری

محرم اولین ماه سال قمری است، این ماه را از آن جهت محرم نامیدند که در آن جنگ و غارت حرام بود.

ماه عزاداری شیعیان

پس از شهادت امام حسین (ع)، این ماه برای شیعیان رنگ و بوی عزا گرفته است و از همان دوران، امامان معصوم(ع) و شیعیان به برگزاری عزا در این ماه همت می‌ورزیدند. برای مثال، امام رضا(ع) فرمود:«پدرم چون ماه محرم داخل می‌شد کسی آن حضرت را خندان نمی‌دید. و اندوه و حزن پیوسته بر او غالب می‌شد تا روز عاشورا. آن روز، روز مصیبت و حزن و گریه او بود و می‌فرمود: امروز روزی است که حسین (علیه السّلام) شهید شده است».

میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب المراقبات می‌نویسد:

«برای دوستداران خاندان پیامبر(ص) شایسته است که به ویژه در دهه اول این ماه در قلب و ظاهرشان آثار حزن و اندوه هویدا باشد و بعضی از لذت‌های حلال را به ویژه در نهم، دهم و یازدهم این ماه ترک کنند، به مانند کسی که داغدار عزیزانش است؛ و در دهه اول این ماه هر روز امامشان را با زیارت عاشورا یاد کنند.»

اعمال ماه محرم

	اعمال ماه محرم
شب اول	خواندن صد رکعت نماز خواندن دو رکعت نماز در رکعت اول سوره‏ حمد و سوره انعام و در رکعت‏ دوم سوره حمد و سوره یس خواندن دو رکعت نماز در هر رکعت سوره حمد و یازده بار سوره توحید
روز اول	روزه گرفتن خواندن دو رکعت نماز و پس از آن خواندن این دعا: اَللَّهُمَّ أَنْتَ الْإِلَهُ الْقَدِیمُ وَ هَذِهِ سَنَةٌ جَدِیدَةٌ فَأَسْأَلُکَ فِیهَا الْعِصْمَةَ مِنَ الشَّیْطَانِ وَ الْقُوَّةَ عَلَى هَذِهِ النَّفْسِ الْأَمَّارَةِ بِالسُّوءِ وَ الاشْتِغَالَ بِمَا یُقَرِّبُنِی إِلَیْکَ یَا کَرِیمُ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا عِمَادَ مَنْ لا عِمَادَ لَهُ یَا ذَخِیرَةَ مَنْ لا ذَخِیرَةَ لَهُ یَا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ یَا غِیَاثَ مَنْ لا غِیَاثَ لَهُ یَا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ یَا کَنْزَ مَنْ لا کَنْزَ لَهُ یَا حَسَنَ الْبَلاءِ یَا عَظِیمَ الرَّجَاءِ یَا عِزَّ الضُّعَفَاءِ یَا مُنْقِذَ الْغَرْقَى یَا مُنْجِیَ الْهَلْکَى یَا مُنْعِمُ یَا مُجْمِلُ یَا مُفْضِلُ یَا مُحْسِنُ، أَنْتَ الَّذِی سَجَدَ لَکَ سَوَادُ اللَّیْلِ وَ نُورُ النَّهَارِ وَ ضَوْءُ الْقَمَرِ وَ شُعَاعُ الشَّمْسِ وَ دَوِیُّ الْمَاءِ وَ حَفِیفُ الشَّجَرِ یَا اللَّهُ لا شَرِیکَ لَکَ اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا خَیْرا مِمَّا یَظُنُّونَ وَ اغْفِرْ لَنَا مَا لا یَعْلَمُونَ وَ لا تُؤَاخِذْنَا بِمَا یَقُولُونَ حَسْبِیَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا وَ مَا یَذَّکَّرُ إِلا أُولُوا الْأَلْبَابِ رَبَّنَا لا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ
شب دهم	خواندن صد رکعت نماز در هر رکعت پس از سوره حمد سه مرتبه سوره توحید، و پس از صد رکعت این ذکر را بگوید: سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ خواندن چهار رکعت نماز در آخر شب در هر رکعت پس از سوره حمد، هر کدام از آیة الکرسى و سوره‏ هاى توحید، فلق و ناس را ده مرتبه بخواند و پس از اتمام نماز، صد مرتبه سوره توحید.
روز دهم (عاشورا)	ذکر مصیبت و عزاداری برای شهادت امام حسین (ع) خواندن زیارت عاشورا گفتن: أَعْظَمَ اللَّهُ أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ وَ جَعَلَنَا وَ إِیَّاکُمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَارِهِ مَعَ وَلِیِّهِ الْإِمَامِ الْمَهْدِیِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ [عَلَیْهِ‏] السَّلامُ، به دیگر مومنان. گفتن هزار مرتبه: اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ الْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ خواندن زیارت وارث
روز بیست و یکم	روزه گرفتن

وقایع مهم ماه محرم الحرام

نوشتار اصلی: وقایع ماه محرم الحرام

تاریخ	وقایع مهم ماه محرم الحرام
2	رخداد	ورود امام حسین(ع) و یارانش به سرزمین کربلا سال 61ق،سرآغاز حادثه عاشورا
	عزا	درگذشت حضرت آدم(ع)
6	عزا	شهادت حضرت یحیی(ع)
7	رخداد	آغاز جلوگیری اهل بیت امام حسین(ع) از دستیابی به آب به دستور عمر بن سعد
9	عزا	تاسوعا و شب عاشورا	روزی که دشمن، حسین بن علی(ع) و یارانش را در کربلا محاصره کرد، و برای جنگ با آنها اجتماع نمود. امام حسین(ع) شب را از دشمن مهلت گرفت تا به عبادت و دعا بپردازد، و فردا به کارزار بپردازد.
10	عزا	روز عاشورا	روز شهادت امام حسین(ع) و یارانش سال 61ق
	عزا	شام غریبان
	رخداد	انفجار بمب در حرم امام رضا(ع) سال 1415ق
11	رخداد	حرکت دادن اسیران کربلا به سوی کوفه سال 61ق
12	عزا	شهادت امام سجاد(ع) سال 94 یا 95ق	بنا بر قول دیگر شهادت ایشان 25 محرم است
19	رخداد	حرکت اسیران کربلا به سوی شام سال 61ق
23	رخداد	بمب‌گذاری و تخریب حرم عسکریین(ع) در سامراء سال 1427ق
25	عزا	شهادت امام سجاد(ع) سال 94 یا 95ق	بنا بر قول دیگر شهادت ایشان 12 محرم است
26	رخداد	محاصره مکه و سنگ‌باران کعبه توسط سپاهیان یزید بن معاویه سال 64ق
28	رخداد	تبعید امام جواد(ع) به بغداد سال 220ق

منابع

• مسعودی، علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق، داغر، اسعد، قم، دار الهجرة، چاپ دوم، 1409ق.