حکیم شفایی اصفهانی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | '''شفایی اصفهانی''' (۹۹۶ ه. ق- ۱۰۳۸ ه. ق) از شاعران نامدار اصفهان در قرن یازدهم هجری است. | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام = حکیم شفایی اصفهانی | | نام = حکیم شفایی اصفهانی | ||
| تصویر =حکیم شفایی اصفهانی.jpg | | تصویر =حکیم شفایی اصفهانی.jpg | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام اصلی = | | نام اصلی = شرف‌الدین حسن اصفهانی | ||
| زمینه فعالیت = شاعر و پزشک | | زمینه فعالیت = شاعر و پزشک | ||
| ملیت = ایرانی | | ملیت = ایرانی | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد = ۹۹۶ ه.ق | ||
| محل تولد = اصفهان | | محل تولد = اصفهان | ||
| والدین = حکیم ملّای اصفهانی | | والدین = حکیم ملّای اصفهانی | ||
| تاریخ مرگ = | | تاریخ مرگ = ۱۰۳۸ ه.ق | ||
| محل مرگ = | | محل مرگ = | ||
| علت مرگ = | | علت مرگ = | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| پیشه = | | پیشه = | ||
| سال‌های نویسندگی = | | سال‌های نویسندگی = | ||
|سبک نوشتاری = | |سبک نوشتاری = قصیده، غزل و مثنوی | ||
|کتاب‌ها = | |کتاب‌ها =دیوان | ||
|مقاله‌ها = | |مقاله‌ها = | ||
|نمایشنامه‌ها = | |نمایشنامه‌ها = | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
}} | }} | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
وی افزون بر شاعری، پزشک حاذق عصر خویش بود و به همین دلیل طبیب خاص و ندیم «شاه عباس اول» شد. در انواع | شرف‌الدین حسن اصفهانی فرزند حکیم ملّای اصفهانی مشهور به حکیم شفایی، در سال ۹۹۶ ه. ق در اصفهان به دنیا آمد. وی افزون بر شاعری، پزشک حاذق عصر خویش نیز بود و به همین دلیل طبیب خاص و ندیم «شاه عباس اول» شد. در انواع قالب‌ها مانند قصیده، غزل و مثنوی شعر سروده‌است و آثاری شیوا از خود به جای گذاشته‌است. | ||
حکیم شفایی در سال ۱۰۳۸ ه. ق وفات یافت.<ref>لغت نامه دهخدا</ref> | |||
حکیم شفایی | |||
== | ==آثار== | ||
حکیم شفایی چندین مرثیه در قالب قصیده و ترکیب بند در مدح و رثای [[سیدالشهدا (ع)|حضرت سیدالشهدا(ع)]] و فرزندانش سروده‌است. مضمون سازی، باریک اندیشی، نکته پردازی و به کار بردن صنایع و محسنات شعری نظیر ارسال المثل، تلمیح، استعاره و آوردن الفاظ عامیانه و ترکیبات غریب و تشبیهات دور از ذهن را می‌توان از ویژگی‌های سبکی وی دانست. | |||
=== شعر | نگاه شاعر به حادثه‌ی [[عاشورا]] احساسی و ماتمی است. در آن از واژه‌هایی که مبین احساسات و عواطف درونی شاعر بر این واقع‌‌ی جانگذار باشد، مدد جسته است. وی در ترکیب ۹ بندی خویش در دو بند با تکرار واژگانی چون «آه» و «این ماتم کیست» بار عاطفی شعر را دو چندان کرده و مخاطب را دچار تأثر درونی می‌گرداند. | ||
==اشعار== | |||
===شعر ۱=== | |||
<br /> | <br /> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> سرو ز پا افتاده، باغ جنان حسین</span> | | class="b" |<span class="beyt"> سرو ز پا افتاده، باغ جنان [[حسین]]</span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |<span class="beyt">شاخ گل شکفته ز باد خزان حسین</span> | | class="b" |<span class="beyt">شاخ گل شکفته ز باد خزان حسین</span> | ||
| خط ۶۹: | خط ۷۱: | ||
| class="b" |آن لاله غریب که بر جان خسته داشت | | class="b" |آن لاله غریب که بر جان خسته داشت | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |چون گل هزار چاک ز تیغ و سنان نداشت | | class="b" |چون گل هزار چاک ز تیغ و [[سنان بن انس نخعی|سنان]] نداشت | ||
|- | |- | ||
| class="b" |سوداگر بلا که به بازار کربلا | | class="b" |سوداگر بلا که به بازار [[کربلا]] | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |بالای هم نهاد متاع زیان حسین | | class="b" |بالای هم نهاد متاع زیان حسین | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۲: | ||
|} | |} | ||
=== شعر | ===شعر ۲=== | ||
<br /> | <br /> | ||
{| style="margin: 0 auto; " | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۹: | ||
| class="b" |<span class="beyt">شرم از میان بی ادبان بر کنار شد</span> | | class="b" |<span class="beyt">شرم از میان بی ادبان بر کنار شد</span> | ||
|- | |- | ||
| class="b" |آه از دمی که شاه شهیدان ز قحط آب | | class="b" |آه از دمی که شاه شهیدان ز قحط [[آب]] | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |محتاج رشحه<ref>رشحه: تراوش</ref> مژه اشکبار شد | | class="b" |محتاج رشحه<ref>رشحه: تراوش</ref> مژه اشکبار شد | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۷: | ||
| class="b" |راضی به خنجر ستم آبدار شد | | class="b" |راضی به خنجر ستم آبدار شد | ||
|- | |- | ||
| class="b" |آه از دمی که غرق به خون است ذوالجناح | | class="b" |آه از دمی که غرق به خون است [[ذوالجناح]] | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |تنها به سوی خیمه آن شهسوار شد | | class="b" |تنها به سوی خیمه آن شهسوار شد | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۳: | ||
| class="b" |از ضربتی که خصم بر او بی دریغ زد | | class="b" |از ضربتی که خصم بر او بی دریغ زد | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |ارواح قدسیان به فلک دلفگار<ref>دلفگار | | class="b" |ارواح قدسیان به فلک دلفگار<ref>دلفگار: دل آزرده</ref> شد | ||
|} | |} | ||
==کتابشناسی== | ==کتابشناسی== | ||
*دیوان شرف الدین حسن حکیم شفایی | *[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=896739&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دیوان شرف الدین حسن حکیم شفایی اصفهانی]، تصحیح و مقدمه و تعلیقات به کوشش لطفعلی بنان. تبریز: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ادارۀ کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی، ۱۳۶۲. | ||
منابع | |||
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج | *[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۷۵۵-۷۵۷.] | ||
== پی نوشت == | |||
[[رده:شاعران]] | [[رده:شاعران]] | ||
[[رده:ادبیات]] | [[رده:ادبیات]] | ||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | [[رده:شاعران فارسی زبان]] | ||
[[رده:شاعران متأخر]] | [[رده:شاعران متأخر]] | ||
<references />{{شاعران}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۲۱
شفایی اصفهانی (۹۹۶ ه. ق- ۱۰۳۸ ه. ق) از شاعران نامدار اصفهان در قرن یازدهم هجری است.
| حکیم شفایی اصفهانی | |
|---|---|
 | |
| نام اصلی | شرف‌الدین حسن اصفهانی |
| زمینهٔ کاری | شاعر و پزشک |
| زادروز | ۹۹۶ ه.ق اصفهان |
| پدر و مادر | حکیم ملّای اصفهانی |
| مرگ | ۱۰۳۸ ه.ق |
| ملیت | ایرانی |
| در زمان حکومت | شاه طهماسب و شاه عباس اول |
| لقب | شفایی |
| سبک نوشتاری | قصیده، غزل و مثنوی |
| کتاب‌ها | دیوان |
زندگینامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شرف‌الدین حسن اصفهانی فرزند حکیم ملّای اصفهانی مشهور به حکیم شفایی، در سال ۹۹۶ ه. ق در اصفهان به دنیا آمد. وی افزون بر شاعری، پزشک حاذق عصر خویش نیز بود و به همین دلیل طبیب خاص و ندیم «شاه عباس اول» شد. در انواع قالب‌ها مانند قصیده، غزل و مثنوی شعر سروده‌است و آثاری شیوا از خود به جای گذاشته‌است.
حکیم شفایی در سال ۱۰۳۸ ه. ق وفات یافت.[۱]
آثار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حکیم شفایی چندین مرثیه در قالب قصیده و ترکیب بند در مدح و رثای حضرت سیدالشهدا(ع) و فرزندانش سروده‌است. مضمون سازی، باریک اندیشی، نکته پردازی و به کار بردن صنایع و محسنات شعری نظیر ارسال المثل، تلمیح، استعاره و آوردن الفاظ عامیانه و ترکیبات غریب و تشبیهات دور از ذهن را می‌توان از ویژگی‌های سبکی وی دانست.
نگاه شاعر به حادثه‌ی عاشورا احساسی و ماتمی است. در آن از واژه‌هایی که مبین احساسات و عواطف درونی شاعر بر این واقع‌‌ی جانگذار باشد، مدد جسته است. وی در ترکیب ۹ بندی خویش در دو بند با تکرار واژگانی چون «آه» و «این ماتم کیست» بار عاطفی شعر را دو چندان کرده و مخاطب را دچار تأثر درونی می‌گرداند.
اشعار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شعر ۱[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| سرو ز پا افتاده، باغ جنان حسین | شاخ گل شکفته ز باد خزان حسین | |
| پژمرده گلبنی که لب غنچه تر نکرد | از جویبار حسرت آخر زمان حسین | |
| آن لاله غریب که بر جان خسته داشت | چون گل هزار چاک ز تیغ و سنان نداشت | |
| سوداگر بلا که به بازار کربلا | بالای هم نهاد متاع زیان حسین | |
| آن مالک بهشت که اقطاع مرحمت | زیر نگین اوست جهان در جهان حسین |
شعر ۲[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| آه از دمی که فتنه حرب آشکار شد | شرم از میان بی ادبان بر کنار شد | |
| آه از دمی که شاه شهیدان ز قحط آب | محتاج رشحه[۲] مژه اشکبار شد | |
| آه از دمی که حلق شهیدان ز تشنگی | راضی به خنجر ستم آبدار شد | |
| آه از دمی که غرق به خون است ذوالجناح | تنها به سوی خیمه آن شهسوار شد | |
| از ضربتی که خصم بر او بی دریغ زد | ارواح قدسیان به فلک دلفگار[۳] شد |
کتابشناسی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- دیوان شرف الدین حسن حکیم شفایی اصفهانی، تصحیح و مقدمه و تعلیقات به کوشش لطفعلی بنان. تبریز: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ادارۀ کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی، ۱۳۶۲.
منابع