ابوثمامه صائدی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | {{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | ||
| عنوان = | | عنوان = | ||
| تصویر = | | تصویر =مزار یاران امام حسین(ع).jpg | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
|توضیح تصویر = | |توضیح تصویر = | ||
| نام کامل =عمرو بن عبدالله بن کعب صائد بن شرحبیل بن شراحیل بن عمرو بن جشم بن حاشد بن جشم | | نام کامل =عمرو بن عبدالله بن کعب صائد بن شرحبیل بن شراحیل بن عمرو بن جشم بن حاشد بن جشم حیزون بن عوف بن همدان صائدی | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| نسب = | | نسب = | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۱: | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| آثار = | | آثار = | ||
| نقش های برجسته = از یاران امام حسین (ع) | | نقش های برجسته =از شهدای کربلا در روز عاشورا | ||
}}'''ابوثمامه صائدی''' از یاران [[حسین|امام حسین(ع)]] که از [[کوفه]] خود را به کاروان ایشان رساند و در [[کربلا]] به [[شهادت]] رسید. | |||
==زندگینامه== | |||
ابوثمامه از قبیله همدان بود. نام کامل او عمرو بن عبدالله بن کعب صائد بن شرحبیل بن شراحیل بن عمرو بن جشم بن حاشد بن جشم بن حیزون بن عوف بن همدان صائدی منسوب به صائد تیرهای است.<ref>انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص117-118.</ref> شیخ طوسی نسب او را انصاری آورده‌است.<ref>رجال ابن داوود، ابن داوود حلی، تقی الدین حسن بن علی، نجف: المطبعه الحیدریه، 1392 ﻫ ق. طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص77؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال ابن داوود، ابن داوود حلی، تقی الدین حسن بن علی، نجف: المطبعه الحیدریه، 1392 ﻫ ق.، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق.، ج2، ص333.</ref> دینوری<ref>الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م. الطوال، ص238.</ref> نام او را ابو ثمامه صیداوی ضبط کرده که درست نمی‌نماید. | |||
او از اهل کوفه و از یاران امیرالمؤمنین علی (ع) بود و در جنگ‌ها با آن حضرت شرکت می‌کرد. پس از آن حضرت از یاران امام حسن مجتبی (ع) شد. | |||
او پس از مرگ [[معاویه]]، از جمله دعوت کنندگان امام حسین (ع) به کوفه بود. زمانی که [[مسلم بن عقیل]] وارد کوفه شد او به دلیل آنکه در شناخت سلاح خبره بود، مسئول خرید و جمع آوری اسلحه شد. | |||
هنگام دستگیری [[هانی بن عروه|هانی بن عروة]]، او با سپاه تحت فرمانش، [[دار الاماره|دارالاماره]] را محاصره کرد. | |||
پس از تسلط [[ابن زیاد]] بر اوضاع و شهادت [[مسلم بن عقیل]] وی مدتی مخفی شد و سرانجام به اتفاق [[نافع بن هلال]] در اثنای راه به [[امام حسین (ع)]] ملحق شد. | |||
در زیارت ناحیه مقدسه، ابو ثمامه، عمر بن عبدالله صائدی آمده است.<ref>بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج45، ص73.</ref> نسبت صائدی از نام یا لقب یکی از نیاکان او گرفته شده است.<ref>تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1378 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص364 ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص69.</ref> | |||
==نقش در واقعه کربلا== | ==نقش در واقعه کربلا== | ||
ابوثمامه در ظهر عاشورا خدمت امام عرض کرد: | |||
«ای اباعبدالله! جانم به فدایت، می‌بینم این گروه به تو نزدیک شده‌اند. به خدا سوگند! پیش از تو، من باید کشته شوم! ولی دوست دارم چون خداوند را ملاقات می‌کنم، این آخرین نماز را -که وقتش رسیده‌است- با تو خوانده باشم». | |||
امام حسین (ع) سر به سوی آسمان آسمان برداشت و فرمود: | |||
«ذکرتَ الصلاةَ، جَعَلَکَ اللهُ من المصلّینَ الذاکرینَ، نعم هذا أوّلُ وقتِها»، «نماز را به یاد آوردی، خداوند تو را از نمازگزاران قرار دهد. آری، اکنون وقت فضیلت نماز است». | |||
در | سپس فرمود:«سَلُواهم أنْ یَکُفُّوا عنّا حتَّى نصلّی»، «از این گروه بخواهید از ما دست بشویند تا نماز گزاریم». | ||
===رجزخوانی=== | |||
[[حصین بن نمیر تمیمی|حصین بن تمیم]] (یکی از فرماندهان سپاه [[یزید]]) فریاد برآورد: «نماز شما پذیرفته نیست!» | |||
[[حبیب بن مظاهر]] در پاسخش گفت: «ای حمار! می‌پنداری که نماز از آل رسول خدا پذیرفته نیست و نماز تو پذیرفته است؟!»<ref>تاریخ طبری، ج 4، ص 334 و بحارالانوار ج 5، ص 21 (با مختصر تفاوت).</ref> | |||
===وقایع هنگام نماز=== | |||
در روایتی دیگر از [[ابومخنف]] می‌خوانیم: امام حسین (ع) (به جای [[حجاج بن مسروق جعفی|حجاج بن مسروق]]، مؤذن رسمی خود) اذان گفت و چون از آن فارغ شد، فریاد برآورد: | |||
«یا وَیلَکَ یا عُمرِ بن سَعد أنسیتَ شرایعَ الإسلامِ، ألا تَقِفُ عَن الحربِ حتى نُصَلّی و تُصَلّونَ و نَعودُ إلى الحَربِ؛ وای بر تو! ای ابن سعد؛ آیا احکام و دستورات اسلامی را فراموش کرده‌ای؟ چرا در این هنگام دست از جنگ نمی‌کشی تا نماز به پا داریم و شما نیز نماز بخوانید و آنگاه به نبرد ادامه دهیم؟» | |||
ابن سعد پاسخی نداد و امام ندا داد: «اسْتَحْوَذَ عَلَیْهِ الشَّیْطَانُ؛ شیطان بر او چیره شده است!»<ref>معالی السبطین، ج 1، ص 361.</ref> | |||
و در روایتی آمده است: بعضی از یاران جلو امام ایستادند و سینه را سپر کردند و امام آخرین نماز خود را در زیر تیرهای دشمن خواند! | |||
===شهادت=== | |||
ابو ثمامه صائدی آخرین نمازش را پشت سر امام شهیدان (ع) به جا آورد، به آن حضرت عرض کرد: «یا [[ابا عبدالله (ع)|اباعبدالله]]! من تصمیم گرفته‌ام که به یارانم ملحق شوم و خوش ندارم که زنده باشم و شما را تنها و کشته ببینم». | |||
امام اجازه داد و فرمود: «ما نیز به زودی به شما ملحق خواهیم شد». | |||
====رجزخوانی==== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{م| عَزاءً لِآلِ المُصطَفی وَ بَناتِهِ }} | {{م| عَزاءً لِآلِ المُصطَفی وَ بَناتِهِ }} | ||
| خط ۵۷: | خط ۸۰: | ||
{{م| وَ حُزناً عَلَی الحَبس الحُسَین المُسَدّد }} | {{م| وَ حُزناً عَلَی الحَبس الحُسَین المُسَدّد }} | ||
{{م| بِاَنَّ اِبنَکُم فی مَجهَدٍ اَی مَجهَدٍ <ref>مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص113.</ref> }} | {{م| بِاَنَّ اِبنَکُم فی مَجهَدٍ اَی مَجهَدٍ <ref>مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. آل ابی‌طالب، ج4، ص113.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}تعزیت می‌گویم به آل پیامبر و دخترانش به خاطر گرفتاری پیامبر اکرم (ص) که بهترین انسان‌ها هستند. | ||
تعزیت | تعزیت بر حضرت زهرا (س) و همسرش که خزانه علم الهی بعد از پیامبر اکرم (ص) بود. | ||
تعزیت بر حضرت | تعزیت بر همه مردمان مشرق و مغرب زمین، محزونم برای گرفتاری امام حسین راستگو و درست‌کردار. کیست رساننده این پیام از من به حضرت نبی (ص) و دخترش که فرزندتان در رنج و سختی است و چه رنج و سختی بزرگی! | ||
او پس از این به میدان شتافت و سخت به کارزار مشغول شد تا آنکه در اثر جراحات زیاد به زمین افتاد و پسر عمویش «[[قیس بن عبدالله صائدی]]» که با او دشمنی دیرینه داشت و در سپاه ابن سعد بود، او را به شهادت رساند.<ref>ابصار العین، ص 69-70 و رجوع شود به تاریخ طبری، ج 4، ص 336 و کامل بن اثیر، ج 4، ص 70.</ref> | |||
<br /> | |||
==جستارهای وابسته== | |||
*[[قیس بن عبدالله صائدی]] | |||
*[[حجاج بن مسروق جعفی|حجاج بن مسروق]] | |||
*[[مسلم بن عقیل]] | |||
*[[هانی بن عروه|هانی بن عروة]] | |||
*[[نافع بن هلال]] | |||
==منبع== | ==منبع== | ||
مرضیه محمدزاده، | |||
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=5012606&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها، سعید داوودی با نظارت آیة الله مکارم شیرازی، نشر امام علی بن ابی طالب (ع)، ص 471-473] | |||
*[[شهیدان جاوید: پژوهشی تاریخی درباره شهدای نهضت امام حسین (ع)|شهیدان جاوید، مرضیه محمدزاده، نشر بصیرت، ص 383-387.]] | |||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
<references />{{یاران امام حسین علیه السلام}} | |||
[[رده: تاریخ]] | [[رده: تاریخ]] | ||
[[رده: افراد]] | [[رده: افراد]] | ||
[[رده: شهیدان کربلا]] | [[رده: شهیدان کربلا]] | ||
[[رده: | [[en:Abu Thumama al-Sa'idi]] | ||
[[رده:دعوت‌کنندگان امام حسین به کوفه]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۵۳
.jpg) | |
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | عمرو بن عبدالله بن کعب صائد بن شرحبیل بن شراحیل بن عمرو بن جشم بن حاشد بن جشم حیزون بن عوف بن همدان صائدی |
| محل زندگی | کوفه |
| نقش های برجسته | از شهدای کربلا در روز عاشورا |
ابوثمامه صائدی از یاران امام حسین(ع) که از کوفه خود را به کاروان ایشان رساند و در کربلا به شهادت رسید.
زندگینامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ابوثمامه از قبیله همدان بود. نام کامل او عمرو بن عبدالله بن کعب صائد بن شرحبیل بن شراحیل بن عمرو بن جشم بن حاشد بن جشم بن حیزون بن عوف بن همدان صائدی منسوب به صائد تیرهای است.[۱] شیخ طوسی نسب او را انصاری آورده‌است.[۲] دینوری[۳] نام او را ابو ثمامه صیداوی ضبط کرده که درست نمی‌نماید.
او از اهل کوفه و از یاران امیرالمؤمنین علی (ع) بود و در جنگ‌ها با آن حضرت شرکت می‌کرد. پس از آن حضرت از یاران امام حسن مجتبی (ع) شد.
او پس از مرگ معاویه، از جمله دعوت کنندگان امام حسین (ع) به کوفه بود. زمانی که مسلم بن عقیل وارد کوفه شد او به دلیل آنکه در شناخت سلاح خبره بود، مسئول خرید و جمع آوری اسلحه شد.
هنگام دستگیری هانی بن عروة، او با سپاه تحت فرمانش، دارالاماره را محاصره کرد.
پس از تسلط ابن زیاد بر اوضاع و شهادت مسلم بن عقیل وی مدتی مخفی شد و سرانجام به اتفاق نافع بن هلال در اثنای راه به امام حسین (ع) ملحق شد.
در زیارت ناحیه مقدسه، ابو ثمامه، عمر بن عبدالله صائدی آمده است.[۴] نسبت صائدی از نام یا لقب یکی از نیاکان او گرفته شده است.[۵]
نقش در واقعه کربلا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ابوثمامه در ظهر عاشورا خدمت امام عرض کرد:
«ای اباعبدالله! جانم به فدایت، می‌بینم این گروه به تو نزدیک شده‌اند. به خدا سوگند! پیش از تو، من باید کشته شوم! ولی دوست دارم چون خداوند را ملاقات می‌کنم، این آخرین نماز را -که وقتش رسیده‌است- با تو خوانده باشم».
امام حسین (ع) سر به سوی آسمان آسمان برداشت و فرمود: «ذکرتَ الصلاةَ، جَعَلَکَ اللهُ من المصلّینَ الذاکرینَ، نعم هذا أوّلُ وقتِها»، «نماز را به یاد آوردی، خداوند تو را از نمازگزاران قرار دهد. آری، اکنون وقت فضیلت نماز است».
سپس فرمود:«سَلُواهم أنْ یَکُفُّوا عنّا حتَّى نصلّی»، «از این گروه بخواهید از ما دست بشویند تا نماز گزاریم».
حصین بن تمیم (یکی از فرماندهان سپاه یزید) فریاد برآورد: «نماز شما پذیرفته نیست!»
حبیب بن مظاهر در پاسخش گفت: «ای حمار! می‌پنداری که نماز از آل رسول خدا پذیرفته نیست و نماز تو پذیرفته است؟!»[۶]
وقایع هنگام نماز[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در روایتی دیگر از ابومخنف می‌خوانیم: امام حسین (ع) (به جای حجاج بن مسروق، مؤذن رسمی خود) اذان گفت و چون از آن فارغ شد، فریاد برآورد:
«یا وَیلَکَ یا عُمرِ بن سَعد أنسیتَ شرایعَ الإسلامِ، ألا تَقِفُ عَن الحربِ حتى نُصَلّی و تُصَلّونَ و نَعودُ إلى الحَربِ؛ وای بر تو! ای ابن سعد؛ آیا احکام و دستورات اسلامی را فراموش کرده‌ای؟ چرا در این هنگام دست از جنگ نمی‌کشی تا نماز به پا داریم و شما نیز نماز بخوانید و آنگاه به نبرد ادامه دهیم؟»
ابن سعد پاسخی نداد و امام ندا داد: «اسْتَحْوَذَ عَلَیْهِ الشَّیْطَانُ؛ شیطان بر او چیره شده است!»[۷]
و در روایتی آمده است: بعضی از یاران جلو امام ایستادند و سینه را سپر کردند و امام آخرین نماز خود را در زیر تیرهای دشمن خواند!
شهادت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ابو ثمامه صائدی آخرین نمازش را پشت سر امام شهیدان (ع) به جا آورد، به آن حضرت عرض کرد: «یا اباعبدالله! من تصمیم گرفته‌ام که به یارانم ملحق شوم و خوش ندارم که زنده باشم و شما را تنها و کشته ببینم».
امام اجازه داد و فرمود: «ما نیز به زودی به شما ملحق خواهیم شد».
رجزخوانی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
عَزاءً لِآلِ المُصطَفی وَ بَناتِهِ | ||
عَزاءً لِزَهراء النَّبی وَ زَوجِها | ||
عَزاءً لِاَهلِ الشَّرقِ وَ الغَربِ کُلَّهُم | ||
فَمَن مُبَلِّغٌ عَنّی النَّبی وَ بِنتَهُ | ||
عَلی حَبسِ خَیرِ النّاسِ سِبطِ مُحَمَّدٍ | ||
خَزانَة عِلم اللهِ مِن بَعدِ اَحمَدَ | ||
وَ حُزناً عَلَی الحَبس الحُسَین المُسَدّد | ||
بِاَنَّ اِبنَکُم فی مَجهَدٍ اَی مَجهَدٍ [۸] |
تعزیت می‌گویم به آل پیامبر و دخترانش به خاطر گرفتاری پیامبر اکرم (ص) که بهترین انسان‌ها هستند.
تعزیت بر حضرت زهرا (س) و همسرش که خزانه علم الهی بعد از پیامبر اکرم (ص) بود.
تعزیت بر همه مردمان مشرق و مغرب زمین، محزونم برای گرفتاری امام حسین راستگو و درست‌کردار. کیست رساننده این پیام از من به حضرت نبی (ص) و دخترش که فرزندتان در رنج و سختی است و چه رنج و سختی بزرگی!
او پس از این به میدان شتافت و سخت به کارزار مشغول شد تا آنکه در اثر جراحات زیاد به زمین افتاد و پسر عمویش «قیس بن عبدالله صائدی» که با او دشمنی دیرینه داشت و در سپاه ابن سعد بود، او را به شهادت رساند.[۹]
جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]
منبع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها، سعید داوودی با نظارت آیة الله مکارم شیرازی، نشر امام علی بن ابی طالب (ع)، ص 471-473
- شهیدان جاوید، مرضیه محمدزاده، نشر بصیرت، ص 383-387.
پی نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص117-118.
- ↑ رجال ابن داوود، ابن داوود حلی، تقی الدین حسن بن علی، نجف: المطبعه الحیدریه، 1392 ﻫ ق. طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص77؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال ابن داوود، ابن داوود حلی، تقی الدین حسن بن علی، نجف: المطبعه الحیدریه، 1392 ﻫ ق.، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق.، ج2، ص333.
- ↑ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م. الطوال، ص238.
- ↑ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج45، ص73.
- ↑ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1378 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص364 ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص69.
- ↑ تاریخ طبری، ج 4، ص 334 و بحارالانوار ج 5، ص 21 (با مختصر تفاوت).
- ↑ معالی السبطین، ج 1، ص 361.
- ↑ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. آل ابی‌طالب، ج4، ص113.
- ↑ ابصار العین، ص 69-70 و رجوع شود به تاریخ طبری، ج 4، ص 336 و کامل بن اثیر، ج 4، ص 70.