آمار نهضت کربلا: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
۱٬۳۰۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۴ نوامبر ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
نقش آمار در ارائۀ سیماى روشن‌تر از هر موضوع و حادثه، غیر قابل انکار است. لیکن در حادثۀ کربلا و مسائل قبل و بعد از آن، با توجّه به اختلاف نقلها و منابع، نمى‌توان در بسیارى از جهات، آمار دقیق و مورد اتّفاق ذکر کرد و آنچه نقل شده، گاهى تفاوتهاى بسیارى با هم دارد. در عین حال بعضى از مطالب آمارى، حادثۀ کربلا را گویاتر مى‌سازد.
نقش آمار در ارائه سیماى روشن‌تر از هر موضوع و حادثه، غیر قابل انکار است، ولی به دست آوردن '''آمار نهضت کربلا''' به صورت دقیق امکان پذیر نیست؛ زیرا در حادثه کربلا و مسائل قبل و بعد از آن، با توجه به اختلاف نقل‌ها و منابع، گاهى تفاوت‌هاى بسیارى با هم دارد. در عین حال بعضى از مطالب آمارى، حادثۀ کربلا را گویاتر مى‌سازد. به همین دلیل به ذکر نمونه‌هایى از ارقام و آمار مى‌پردازیم<ref>بخش عمده‌اى از این آمار از کتاب«زندگى ابا عبد اللّه الحسین»، عمادزاده، «وسیلة الدارین فى انصار الحسین»، سید ابراهیم موسوى و«ابصار العین»، سماوى است.</ref>:


به همین دلیل به ذکر نمونه‌هایى از ارقام و آمار مى‌پردازیم<ref>بخش عمده‌اى از این آمار از کتاب«زندگى ابا عبد اللّه الحسین»،عمادزاده،«وسیلة الدارین فى انصار الحسین»، سید ابراهیم موسوى و«ابصار العین»،سماوى است.</ref>:
== قیام امام حسین(ع) ==
مدت قیام [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]] از روز امتناع از بیعت با یزید، تا روز عاشورا ۱۷۵ روز طول کشید: ۱۲ روز در مدینه، ۴ ماه و ۱۰ روز در مکه، ۲۳ روز بین راه مکه تا کربلا و ۸ روز در کربلا (۲ تا ۱۰ محرم).


مدّت قیام امام حسین «ع» از روز امتناع از بیعت با یزید، تا روز عاشورا 175 روز طول کشید: 12 روز در مدینه، 4 ماه و 10 روز در مکّه، 23 روز بین راه مکّه تا کربلا و 8 روز در کربلا (2 تا 10 محرّم).
== سن امام حسین(ع) و کیفیت شهادت ==
سید الشهدا هنگام شهادت ۵۷ سال داشت.


منزلهایى که بین مکّه تا کوفه بود و امام حسین آنها را پیمود تا به کربلا رسید 18 منزل بود(معجم البلدان).
پس از شهادت حسین(ع) ۳۳ زخم نیزه و ۳۴ ضربه شمشیر، غیر از زخم‌هاى تیر بر بدن آن حضرت بود.


فاصلۀ منزلها با هم سه فرسخ و گاهى پنج فرسخ بود.
این ماهى فتاده به دریاى خون که هست......................... زخم از ستاره بر تنش افزون، حسین توست<ref>محتشم کاشانى.</ref>
 
== منزل‌ها ==
منزل‌هایى که بین مکه تا کوفه بود و امام حسین(ع) آن‌ها را پیمود تا به کربلا رسید ۱۸ منزل بود (معجم البلدان).
 
فاصله منزل‌ها با هم سه فرسخ و گاهى پنج فرسخ بود. منزل‌هاى میان کوفه تا شام ۱۴ منزل بود که اهل بیت(ع) را در حال اسارت از آن‌ها عبور دادند.
 
== نامه‌ها و بیعت‌کنندگان ==
نامه‌هایى که از کوفه به امام حسین(ع) در مکه رسید و او را دعوت به آمدن کرده بودند ۱۲۰۰۰ نامه بود (طبق نقل شیخ مفید).
 
بیعت کنندگان با مسلم بن عقیل در کوفه ۱۸۰۰۰ نفر، یا ۲۵۰۰۰ نفر یا ۴۰۰۰۰ نفر گفته شده است.
 
== شهدا ==
شهداى کربلا از اولاد ابى طالب که نامشان در زیارت ناحیه آمده است ۱۷ نفر.
 
شهداى کربلا از اولاد ابى طالب که نامشان در زیارت ناحیه نیامده ۱۳ نفر. سه نفر هم کودک از بنى هاشم شهید شدند، جمعا ۳۳ نفر.
 
این افراد به این صورت‌اند:
 
- امام حسین(ع) ۱ نفر
 
- اولاد امام حسین ۳ نفر


منزلهاى میان کوفه تا شام 14 منزل بود که اهل بیت را در حال اسارت از آنها عبور دادند.
- اولاد على(ع) ۹ نفر


نامه‌هایى که از کوفه به امام حسین «ع» در مکّه رسید و او را دعوت به آمدن کرده بودند 12000 نامه بود(طبق نقل شیخ مفید).
- اولاد امام حسن ۴ نفر


بیعت کنندگان با مسلم بن عقیل در کوفه 18000 نفر، یا 25000 نفر و یا 40000 نفر گفته شده است.
- اولاد عقیل ۱۲ نفر


شهداى کربلا از اولاد ابى طالب که نامشان در زیارت ناحیه آمده است 17 نفر.
- اولاد جعفر ۴ نفر.


شهداى کربلا از اولاد ابى طالب که نامشان در زیارت ناحیه نیامده 13 نفر. سه نفر هم کودک از بنى هاشم شهید شدند، جمعا 33 نفر. این افراد به این صورت‌اند: امام حسین «ع» 1 نفر، اولاد امام حسین 3 نفر، اولاد على «ع» 9 نفر، اولاد امام حسن 4 نفر، اولاد عقیل 12 نفر، اولاد جعفر 4 نفر.
غیر از امام حسین(ع) و بنى هاشم، شهدایى که نامشان در زیارت ناحیه مقدسه و برخى منابع دیگر آمده است ۸۲ نفرند. غیر از آنان، نام ۲۹ نفر دیگر در منابع متاخرتر آمده است. (-اصحاب امام حسین(ع))


غیر از امام حسین «ع» و بنى هاشم، شهدایى که نامشان در زیارت ناحیۀ مقدّسه و برخى منابع دیگر آمده است 82 نفرند. غیر از آنان، نام 29 نفر دیگر در منابع متأخّرتر آمده است. (-اصحاب امام حسین«ع»)
جمع شهداى کوفه از یاران امام ۱۳۸ نفر.


جمع شهداى کوفه از یاران امام 138 نفر. تعداد 14 نفر از جمع این جناح حسینى، غلام بوده‌اند.
شهدایى که سرهایشان بین قبایل تقسیم شد و از کربلا به کوفه بردند ۷۸ نفر بودند.


شهدایى که سرهایشان بین قبایل تقسیم شد و از کربلا به کوفه بردند 78 نفر بودند.
تقسیم سرها به این صورت بود:


تقسیم سرها به این صورت بود: قیس بن اشعث، رئیس بنى کنده 13 سر، شمر رئیس هوازن 12 سر، قبیلۀ بنى تمیم 17 سر، قبیلۀ بنى اسد 16 سر، قبیلۀ مذحج 6 سر، افراد متفرقه از قبایل دیگر 13 سر.
[[قیس‌ بن اشعث|قیس بن اشعث]]، رئیس بنى کنده ۱۳ سر


سید الشهدا هنگام شهادت 57 سال داشت.
[[شمر بن ذی الجوشن|شمر رئیس هوازن]] ۱۲ سر


پس از شهادت حسین «ع» 33 زخم نیزه و 34 ضربۀ شمشیر، غیر از زخمهاى تیر بر بدن آن حضرت بود.
قبیله بنى تمیم ۱۷ سر


این ماهى فتاده به دریاى خون که هست......................... زخم از ستاره بر تنش افزون، حسین توست<ref>محتشم کاشانى.</ref>
قبیله بنى اسد ۱۶ سر
 
قبیله مذحج ۶ سر
 
افراد متفرقه از قبایل دیگر ۱۳ سر.
 
سر سه شهید را روز عاشورا به جانب امام حسین(ع) انداختند: [[عبد الله بن عمیر کلبى|عبدالله بن عمیر کلبى]]، [[عمرو بن جناده انصارى|عمرو بن جناده]]، [[عابس‌ بن ‌ابی‌ شبیب‌ شاکری‌|عابس بن ابى شبیب شاکرى]].


شرکت کنندگان در اسب تاختن بر بدن امام حسین 10 نفر بودند.(-اسب تاختن بر بدن امام).
== غلامان شهید ==
در رکاب سید الشهداء، تعداد ۱۵ غلام شهید شدند:


تعداد سپاه کوفه 33 هزار نفر بودند که به جنگ امام حسین آمدند. آنچه در نوبت اوّل آمد تعداد 22 هزار بودند به این صورت: عمر سعد با 6000، سنان با 4000، عروة بن قیس با 4000، شمر با 4000، شبث بن ربعى با 4000. آنچه بعدا اضافه شدند: یزید بن رکاب کلبى با 2000، حصین بن نمیر با 4000، مازنى با 3000، نصر مازنى با 2000 نفر.
# نصر از غلامان على(ع))
# سعد از غلامان على(ع))
# منحج غلام امام مجتبى(ع)
# اسلم غلام امام حسین(ع)
# قارب غلام امام حسین(ع)
# حرث غلام حمزه
# جون غلام ابوذر
# رافع غلام مسلم ازدى
# سعد غلام عمر صیداوى
# سالم غلام بنى المدینه
# سالم غلام عبدى
# شوذب غلام شاکر
# شیب غلام حرث جابرى
# واضح غلام حرث سلمانى. این ۱۴ نفر در کربلا شهید شدند.
# سلمان غلام امام حسین(ع)، که آن حضرت او را به بصره فرستاد و آنجا شهید شد.


سید الشهداء روز عاشورا براى 10 نفر مرثیه خواند و در شهادتشان سخنانى فرمود و آنان را دعا، یا دشمنان آنان را نفرین کرد. اینان عبارتند از: على اکبر، عباس، قاسم، عبد الله بن حسن، عبد الله طفل شیرخوار، مسلم بن عوسجه، حبیب بن مظاهر، حرّ بن یزید ریاحى، زهیر بن قین و [[جون]]. و در شهادت دو نفر بر آنان درود و رحمت فرستاد:
=== مرثیه‌خوانی امام حسین(ع) برای شهدا ===
سید الشهدا روز عاشورا براى ۱۰ نفر مرثیه خواند و در شهادت‌شان سخنانى فرمود و آنان را دعا، یا دشمنان آنان را نفرین کرد. اینان عبارتند از: [[علی اکبر (ع)|على اکبر]]، [[عباس ابن علی(ع)|عباس]]، [[قاسم بن حسن (ع)|قاسم]]، [[عبدالله بن حسن (ع)|عبدالله بن حسن]]، [[علی اصغر (ع)|عبدالله طفل شیرخوار]]، [[مسلم بن عوسجه]]، [[حبیب بن مظاهر]]، [[حر بن یزید ریاحی|حر بن یزید ریاحى]]، [[زهیر بن قین بجلى|زهیر بن قین]] و [[جون]].


مسلم و هانى.
و در شهادت دو نفر بر آنان درود و رحمت فرستاد: [[مسلم بن عقبه|مسلم]] و [[هانی بن عروه|هانى]].  


امام حسین «ع» بر بالین 7 نفر از شهدا پیاده رفت: مسلم بن عوسجه، حرّ، واضح رومى، [[جون]]، عباس، على اکبر، قاسم.
امام حسین(ع) بر بالین ۷ نفر از شهدا پیاده رفت: مسلم بن عوسجه، حر، [[واضح رومی|واضح رومى]]، [[جون]]، عباس، على اکبر، قاسم.


سر سه شهید را روز عاشورا به جانب امام حسین «ع» انداختند: عبد الله بن عمیر کلبى، عمرو بن جناده، عابس بن ابى شبیب شاکرى.
=== کیفیت شهادت برخی از شهدا ===
سه نفر را روز عاشورا قطعه‌قطعه کردند: على اکبر، عباس، عبدالرحمن بن عمیر.


سه نفر را روز عاشورا قطعه‌قطعه کردند: على اکبر، عباس، عبد الرحمن بن عمیر.
مادر ۹ نفر از شهداى کربلا در روز عاشورا حضور داشتند و شاهد شهادت پسر بودند: عبدالله بن حسین که مادرش [[رباب]] بود، عون بن عبدالله جعفر، مادرش [[زینب (س)|زینب]]، قاسم بن حسن مادرش رمله، عبدالله بن حسن مادرش بنت شلیل جیلیّه، عبدالله بن مسلم مادرش رقیه دختر على(ع)، محمد بن ابى سعید بن عقیل، عمرو بن جناده، [[وهب‌ بن‌ عبدالله کلبی‌|عبدالله بن وهب کلبى]] مادرش [[ام وهب همسر عبدالله بن‌ عمیر کلبی|ام وهب]]، على اکبر (بنا به نقلى مادرش لیلى، که ثابت نیست).


مادر 9 نفر از شهداى کربلا در روز عاشورا حضور داشتند و شاهد شهادت پسر بودند: عبد الله بن حسین که مادرش رباب بود، عون بن عبد الله جعفر، مادرش زینب، قاسم بن حسن مادرش رمله، عبد الله بن حسن مادرش بنت شلیل جیلیّه، عبد الله بن مسلم مادرش رقیه دختر على «ع»، محمد بن ابى سعید بن عقیل، عمرو بن جناده، عبد الله بن وهب کلبى مادرش ام وهب، على اکبر (بنا به نقلى مادرش لیلى، که ثابت نیست).
۵ کودک نابالغ در کربلا شهید شدند: عبدالله رضیع شیر خوار امام حسین، عبدالله بن حسن، محمد بن ابى سعید بن عقیل، قاسم بن حسن، عمرو بن جنادۀ انصارى.


5 کودک نابالغ در کربلا شهید شدند: عبد الله رضیع شیر خوار امام حسین، عبد الله بن حسن، محمد بن ابى سعید بن عقیل، قاسم بن حسن، عمرو بن جنادۀ انصارى.
۵ نفر از شهداى کربلا، از اصحاب رسول خدا بودند: انس بن حرث کاهلى، حبیب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه، هانى بن عروه، عبدالله بن بقطر عمیرى.


5 نفر از شهداى کربلا، از اصحاب رسول خدا بودند: انس بن حرث کاهلى، حبیب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه، هانى بن عروه، عبد الله بن بقطر عمیرى.
۲ نفر از یاران امام حسین(ع) روز عاشورا اسیر و شهید شدند: سوار بن منعم و موقع بن ثمامه صیداوى.


در رکاب سید الشهداء، تعداد 15 غلام شهید شدند: نصر و سعد (از غلامان على «ع» )، منحج (غلام امام مجتبى «ع» )، اسلم و قارب (غلامان امام حسین «ع»)حرث غلام حمزه، جون غلام ابو ذر، رافع غلام مسلم ازدى، سعد غلام عمر صیداوى، سالم غلام بنى المدینه، سالم غلام عبدى، شوذب غلام شاکر، شیب غلام حرث جابرى، واضح غلام حرث سلمانى. این 14 نفر در کربلا شهید شدند. سلمان غلام امام حسین «ع»، که آن حضرت او را به بصره فرستاد و آنجا شهید شد.
۴ نفر از یاران امام در کربلا پس از شهادت آن حضرت به شهادت رسیدند: سعد بن حرث و برادرش ابو الحتوف، سوید بن ابى مطاع (که مجروح بود و محمد بن ابى سعید بن عقیل.


2 نفر از یاران امام حسین «ع» روز عاشورا اسیر و شهید شدند: سوار بن منعم و موقع بن ثمامه صیداوى.
۷ نفر در حضور پدرشان شهید شدند: على اکبر، عبدالله بن حسین، عمرو بن جناده، عبدالله بن یزید، عبیدالله بن یزید، مجمع بن عائذ، عبدالرحمن بن مسعود.


4 نفر از یاران امام در کربلا پس از شهادت آن حضرت به شهادت رسیدند: سعد بن حرث و برادرش ابو الحتوف، سوید بن ابى مطاع (که مجروح بود و محمد بن ابى سعید بن عقیل.
=== زنان حاضر در کربلا ===
۵ نفر از زنان از خیام حسینى به طرف دشمن بیرون آمده و حمله یا اعتراض کردند:


7 نفر در حضور پدرشان شهید شدند: على اکبر، عبد الله بن حسین، عمرو بن جناده، عبد الله بن یزید، عبید الله بن یزید، مجمع بن عائذ، عبد الرحمن بن مسعود.
کنیز مسلم بن عوسجه، امّ وهب زن عبدالله کلبى، مادر عبدالله کلبى، زینب کبرى، مادر عمرو بن جناده.


5 نفر از زنان از خیام حسینى به طرف دشمن بیرون آمده و حمله یا اعتراض کردند:
زنى که در کربلا شهید شد مادر وهب (همسر عبدالله بن عمیر کلبى) بود.


کنیز مسلم بن عوسجه، امّ وهب زن عبد الله کلبى، مادر عبد الله کلبى، زینب کبرى، مادر عمرو بن جناده.
زنانى که در کربلا بودند: زینب، امّ کلثوم، فاطمه، صفیه، رقیّه، ام هانى (این ۶ نفر از اولاد امیر المؤمنین بودند) فاطمه و سکینه (دختران سید الشهدا) رباب، عاتکه، مادر محسن بن حسن، دختر مسلم بن عقیل، فضۀ نوبیّه، کنیز خاص حسین، مادر وهب بن عبدالله.


زنى که در کربلا شهید شد مادر وهب (همسر عبد الله بن عمیر کلبى) بود.
== دشمنان ==
شرکت کنندگان در [[ذوالجناح|اسب]] تاختن بر بدن امام حسین ۱۰ نفر بودند. (-اسب تاختن بر بدن امام).


زنانى که در کربلا بودند: زینب، امّ کلثوم، فاطمه، صفیه، رقیّه، ام هانى (این 6 نفر از اولاد امیر المؤمنین بودند) فاطمه و سکینه (دختران سید الشهدا) رباب، عاتکه، مادر محسن بن حسن، دختر مسلم بن عقیل، فضۀ نوبیّه، کنیز خاصّ حسین، مادر وهب بن عبد الله.
تعداد سپاه کوفه ۳۳ هزار نفر بودند که به جنگ امام حسین آمدند. آنچه در نوبت اول آمد تعداد ۲۲ هزار بودند به این صورت: عمر سعد با ۶۰۰۰، سنان با ۴۰۰۰، عروة بن قیس با ۴۰۰۰، شمر با ۴۰۰۰، شبث بن ربعى با ۴۰۰۰. آنچه بعدا اضافه شدند: یزید بن رکاب کلبى با ۲۰۰۰، حصین بن نمیر با ۴۰۰۰، مازنى با ۳۰۰۰، نصر مازنى با ۲۰۰۰ نفر.


==منبع==
==منبع==


*'' جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص31-35.''
* با اقتباس از : [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=559291&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص۳۱-۳۵.]


==پی نوشت==
==پی‌نوشت==
<references />
<references />
checkuser
۳۱۵

ویرایش

منوی ناوبری