رباب: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۹ اوت ۲۰۱۶، ساعت ۱۴:۱۷

رَباب بِنت إمر القَیس بن عدی، همسر امام حسین (ع) و مادر سکینه (س) و علی اصغر (ع) است. او را زنی عالم و اهل فصاحت و بلاغت معرفی کرده‌اند. رباب در واقعه کربلا حضور داشت و همراه اسیران به شام رفت. وفات وی را نیز پس از واقعه عاشورا و از شدت غصه و اندوه ذکر کرده‌اند.

نسب

رباب دختر امرؤالقیس بن عدی، است. پدرش از اعراب شام و نصرانی بود و در خلافت عمر مسلمان شد. از مادر رباب هم با نام هند الهنود دختر ربیع بن مسعود بن مصاد بن حصن بن کعب یاد شده است.^[۱]

ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی

سید محسن امین می‌گوید: در کتاب الاغانی از قول هشام کلبی نقل شده است که رباب از بهترین زنان و افضل آنان در جمال، ادب و عقل بود.^[۲]

ازدواج با حسین بن علی (ع)

شیخ مفید در ذکر اولاد امام حسین (ع)، رباب را جزو همسران امام می‌شمارد.^[۳] بنابر نقلی امرؤالقیس سه فرزند خود را از فرط علاقه و ارادت به حضرت علی (ع) به عقد ازدواج امیرالمؤمنین(ع) و امام حسن (ع) و امام حسین (ع) درآورد.^[۴]

علاقه امام حسین (ع) به رباب

امام حسین (ع) رباب را بسیار دوست می‌داشت^[۵] و درباره وی شعر هم می‌سرود. در شعری که به امام حسین منسوب است، امام (ع) بیان می‌دارد خانه‌ای که در آن رباب و سکینه باشد، دوست دارم.^[۶] اشعار دیگری نیز درباره رباب به امام حسین (ع) منسوب است.^[۷]

فرزندان

رباب دو فرزند از امام حسین (ع) داشت، یکی سکینه و دیگری عبداللّه. عبداللّه (علی اصغر) در روز عاشورا در حالی که کودکی بیش نبود، در آغوش پدرش به شهادت رسید.^[۸]

حضور در کربلا

بر اساس شواهدی که نقل شده است، رباب در کربلا حضور داشت و همراه اسیران به شام رفت. گفته شده که او شهادت علی اصغر(ع) در آغوش پدر را نظاره‌گر بود.^[۹] ابن کثیر دمشقی می‌گوید: او در کربلا همراه حسین(ع) بود و هنگامی که حسین کشته شد، بسیار بی‌تابی می‌کرد.^[۱۰] او پس از شهادت امام حسین(ع) چنین سروده است:

انّ الّذی کان نورا یستضاء به		بکربلاء قتیل غیر مدفون
سبط النّبی جزاک اللّه صالحة		عنّا و جنّبت خسران الموازین
قد کنت لی جبلا صعبا ألوذ به		و کنت تصحبنا بالرّحم و الدّین
من للیتامی و من للسّائلین و من		یغنی و یأوی إلیه کلّ مسکین
و اللّه لا أبتغی صهرا بصهرکم		حتّی اغیب بین الرّمل و الطّین

ترجمه:

آن که نوری پرتوافشان بوده است		اکنون، کشته دفن ناشده کربلاست
نواده پیامبر! خدا تو را از سوی ما جزای نیکو دهد		[تو] از زیان وزن اعمال [در قیامت]، دور گشته‌ای.
تو برای من کوهی سخت بودی که به آن پناه می‌بردم		و تو با رحمت و دینداری، با ما مصاحبت می‌کردی.
[پس از تو] چه کسی برای یتیمان باشد و چه کسی برای درخواست کنندگان		و چه کسی نیاز را برطرف کند و مسکینان، به او پناه برند؟
به خدا سوگند، پس از تو با هیچ‌کس دیگری ازدواج نخواهم کرد		تا آن که میان شن و گِل، مدفون و ناپیدا شوم.^[۱۱]

همچنین نقل شده است که رباب در مجلس ابن زیاد، سَرِ حسین بن علی (ع) را در آغوش گرفت و آن را بوسید و چنین سرود:

وا حُسینَا فَلا نسیتُ حسینا		اقصَدَتْهُ اسِنَةُ الاعداء
غادَروُهُ بِکربلاء صریعا		لا سقی اللّه ُ جانبی کربلاء

ترجمه:

وا حسینا! [هیچ گاه] حسین را از یاد نخواهم برد		که نیزه‌های دشمنان، بدن او را چاک چاک کرده است.
در کربلا به نیرنگ، او را بر زمین زدند		خداوند، کران تا کران کربلا را سیراب نکند!^[۱۲]

پس از واقعه کربلا

بنا بر برخی نقل‌ها رباب یک سال نزد قبر حسین (ع) در کربلا ماند و سپس به مدینه باز گشت. اما شهید قاضی طباطبایی قائل است که رباب، عزا را در مدینه برپا کرده است نه در کربلا و می‌گوید: افزون بر این که امام سجاد (ع) مانع می‌شد، همسر امام حسین (ع) خود نیز تا یک سال در بیابان کربلا تنها نمی‌ماند و این مطلب را از شخصیت او بعید دانسته است. وی همچنین می‌گوید: هیچ‌کس به طور قطع نگفته که بانوی معظمه، «رباب»، تمام یک سال را در کنار قبر مطهر مانده است، ابن اثیر هم برای این قول، قائلی ذکر نکرده است؛ پس خبر اول که بر ماندن یک سال در کنار قبر مطهر و اقامه عزا دلالت دارد که پس از آن از دنیا رفته است؛ گرفتار ضعف می‌گردد.^[۱۳]

ابن کثیر شعری را نیز از زبان او آورده است:

اِلی الحول ثمَ اَسْمُ السلامَ علیکما

وَ مَنْ یبْک حَوْلاً کامِلاً فَقَد اعْتَذَر

«تا یک سال، پس از آن بر شما درود می‌فرستم و [وداع می‌کنم] کسی که یک سال کامل بگرید پس از آن معذور است.»^[۱۴]

وی همچنین در مدینه، خواستگارانی از اشراف و بزرگان قریش را ردّ کرد و حاضر نشد با کسی ازدواج کند. او می‌گفت: من پس از پیامبر (ص) پدر شوهری نمی‌خواهم.^[۱۵]

روایتی را مصقلة الطحان از امام صادق (ع) نقل کرده است که شنیدم امام صادق (ع) فرمود: چون حسین (ع) کشته شد، همسر کلابیه آن حضرت برایش سوگواری به پا کرد و خود گریست و زنان و خدمتگذاران او هم گریستند تا اشک چشمانش خشک شد و تمام گشت. آن هنگام یکی از کنیزانش را دید که می‌گرید و اشک چشمش جاری است، او را طلبید و گفت: چرا در میان ما تنها اشک تو جاری است؟! او گفت: من شربت سویق می‌آشامم. او هم دستور داد سویق تهیه کنند و از آن نوشیدند. بعد اظهار داشت می‌خواهم با این عمل برای گریستن بر حسین (ع) نیرو پیدا کنم.^[۱۶]

وفات

ابن اثیر می‌نویسد: رباب پس از آن واقعه یک سال بیشتر زنده نماند و در این یک سال زیر سایه ننشست و از شدت غصه و اندوه درگذشت.^[۱۷] سید محسن امین سال وفات رباب را 62 هجری (یعنی یک سال پس از عاشورا) ذکر می‌کند.^[۱۸]

منبع

دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت (ع)

↑ اعیان الشیعة، ج6، ص449.
↑ اعیان الشیعة، ج6، ص449.
↑ الارشاد، ج2، ص135.
↑ انساب الاشراف، ج2، ص195؛ تاریخ مدینه دمشق، ج69، ص119.
↑ البدایة و النهایة، ج8، ص228.
↑ اعیان‌الشیعة، ج6، ص449.
↑ برای نمونه ر.ک به تاج العروس، ج2، ص10. انساب الاشراف، ج2، ص196.
↑ الارشاد، ج2، ص135.
↑ اعیان‌الشیعة، ج6، ص449.
↑ البدایة و النهایة، ج8، ص229.
↑ دانشنامه امام حسین (ع)، ج1، ص292-293.
↑ دانشنامه امام حسین (ع)، ج1، ص292-293؛ تذکرة‌الخواص، ص234.
↑ تحقیق درباره اول اربعین حضرت سید الشهدا علیه‌السلام، ص198 - 200.
↑ البدایة و النهایة، ج8، ص229.
↑ الکامل فی التاریخ، ج4، ص88.
↑ کافی، ج1، ص466.
↑ الکامل فی التاریخ، ج4، ص88.
↑ اعیان‌الشیعة، ج6، ص449.

[1] اعیان الشیعة، ج6، ص449.

[2] اعیان الشیعة، ج6، ص449.

[3] الارشاد، ج2، ص135.

[4] انساب الاشراف، ج2، ص195؛ تاریخ مدینه دمشق، ج69، ص119.

[5] البدایة و النهایة، ج8، ص228.

[6] اعیان‌الشیعة، ج6، ص449.

[7] برای نمونه ر.ک به تاج العروس، ج2، ص10. انساب الاشراف، ج2، ص196.

[8] الارشاد، ج2، ص135.

[9] اعیان‌الشیعة، ج6، ص449.

[10] البدایة و النهایة، ج8، ص229.

[11] دانشنامه امام حسین (ع)، ج1، ص292-293.

[12] دانشنامه امام حسین (ع)، ج1، ص292-293؛ تذکرة‌الخواص، ص234.

[13] تحقیق درباره اول اربعین حضرت سید الشهدا علیه‌السلام، ص198 - 200.

[14] البدایة و النهایة، ج8، ص229.

[15] الکامل فی التاریخ، ج4، ص88.

[16] کافی، ج1، ص466.

[17] الکامل فی التاریخ، ج4، ص88.

[18] اعیان‌الشیعة، ج6، ص449.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-رباب،دختر امرء القیس بن عدى،همسر سید الشهدا«ع»و مادر سکینه و على اصغر(عبد الله).او در سفر کربلا حضور داشت و همراه اسیران به شام رفت،سپس به مدینه بازگشت و مدّت یک سال براى سید الشهدا«ع»عزادارى کرد و مرثیه‌هایى هم در سوگ آن حضرت سرود.خواستگارانى از اشراف و بزرگان قریش را ردّ کرد و حاضر نشد با کسى ازدواج کند.در سوگ ابا عبد اللّه«ع»پیوسته گریان بود و زیر سایه نمى‌رفت،از فرط گریه و اندوه بر شهادت حسین«ع»یک سال بعد(در سال 62 هجرى)جان باخت. <ref>ادب الطف،شبر،ج 1،ص 63،کامل،ابن اثیر،ج 2،ص 579.</ref> از جمله سروده‌هاى او در شهادت امام حسین«ع»ابیاتى است که اینگونه شروع مى‌شود:
+'''رَباب بِنت إمر القَیس بن عدی'''، همسر [[امام حسین]] (ع) و مادر [[سکینه فرزند حسین|سکینه (س) ]] و [[علی اصغر (ع)]] است. او را زنی عالم و اهل فصاحت و بلاغت معرفی کرده‌اند. رباب در [[واقعه کربلا]] حضور داشت و همراه اسیران به [[شام]] رفت. وفات وی را نیز پس از واقعه عاشورا و از شدت غصه و اندوه ذکر کرده‌اند.
-{{ب| اِنّ الذی کانَ نورا یُستَضاءُ به | فى کَربلاء قتیل غیرُ مَدفونِ }}
+== نسب ==
+رباب دختر امرؤالقیس بن عدی، است. پدرش از اعراب [[شام]] و [[نصرانی]] بود و در خلافت [[عمر بن خطاب|عمر]] مسلمان شد. از مادر رباب هم با نام هند الهنود دختر ربیع بن مسعود بن مصاد بن حصن بن کعب یاد شده است.<ref>''اعیان الشیعة''، ج6، ص449.</ref>
-{{ب| سِبطُ النبىّ جَزاکَ اللّه صالِحة | عَنّا و جُنّبتَ خُسرانَ المَوازین... <ref>اعیان الشیعة،ج 6،ص 499.</ref> }}
+== ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی ==
+[[سید محسن امین]] می‌گوید: در کتاب [[الاغانی]] از قول [[هشام کلبی]] نقل شده است که رباب از بهترین زنان و افضل آنان در جمال، ادب و عقل بود.<ref>''اعیان الشیعة''، ج6، ص449.</ref>
+== ازدواج با حسین بن علی (ع) ==
+[[شیخ مفید]] در ذکر اولاد امام حسین (ع)، رباب را جزو همسران امام می‌شمارد.<ref>''الارشاد''، ج2، ص135.</ref> بنابر نقلی امرؤالقیس سه فرزند خود را از فرط علاقه و ارادت به حضرت علی (ع) به عقد ازدواج [[امیرالمؤمنین]](ع) و [[امام حسن]] (ع) و [[امام حسین]] (ع) درآورد.<ref>''انساب الاشراف''، ج2، ص195؛ تاریخ مدینه دمشق، ج69، ص119.</ref>
-حسین بن على«ع»نیز به این همسر با فضیلت و ادب و دخترش سکینه و خانه‌اى که این دو را در بر گرفته باشد،محبّت داشت و مى‌فرمود:
+=== علاقه امام حسین (ع) به رباب ===
+امام حسین (ع) رباب را بسیار دوست می‌داشت<ref>''البدایة و النهایة''، ج8، ص228.</ref> و درباره وی شعر هم می‌سرود. در شعری که به امام حسین منسوب است، امام (ع) بیان می‌دارد خانه‌ای که در آن رباب و سکینه باشد، دوست دارم.<ref>''اعیان‌الشیعة''، ج6، ص449.</ref> اشعار دیگری نیز درباره رباب به امام حسین (ع) منسوب است.<ref>برای نمونه ر.ک به ''تاج العروس''، ج2، ص10. انساب الاشراف، ج2، ص196.</ref>
-{{ب| لعمرک انّنى لاحبّ دارا | تحلّ بها سکینة و الرّباب }}
+== فرزندان ==
+رباب دو فرزند از امام حسین (ع) داشت، یکی [[سکینه بنت حسین|سکینه]] و دیگری [[عبدالله بن الحسین|عبداللّه]]. عبداللّه (علی اصغر) در روز [[عاشورا]] در حالی که کودکی بیش نبود، در آغوش پدرش به [[شهادت]] رسید.<ref>''الارشاد''، ج2، ص135.</ref>
-{{ب| احبّهما و ابذل جلّ مالى | و لیس لعاتب عندی عتاب <ref>همان.</ref> }}
+== حضور در کربلا ==
+بر اساس شواهدی که نقل شده است، رباب در [[کربلا]] حضور داشت و همراه اسیران به شام رفت. گفته شده که او شهادت [[علی اصغر]](ع) در آغوش پدر را نظاره‌گر بود.<ref>اعیان‌الشیعة، ج6، ص449.</ref> [[ابن کثیر دمشقی]] می‌گوید: او در کربلا همراه حسین(ع) بود و هنگامی که حسین کشته شد، بسیار بی‌تابی می‌کرد.<ref>البدایة و النهایة، ج8، ص229.</ref> او پس از شهادت امام حسین(ع) چنین سروده است:
+{{شعر}}
+{{ب|انّ الّذی کان نورا یستضاء به|بکربلاء قتیل غیر مدفون}}
+{{ب|سبط النّبی جزاک اللّه صالحة|عنّا و جنّبت خسران الموازین}}
+{{ب|قد کنت لی جبلا صعبا ألوذ به|و کنت تصحبنا بالرّحم و الدّین}}
+{{ب|من للیتامی و من للسّائلین و من|یغنی و یأوی إلیه کلّ مسکین}}
+{{ب|و اللّه لا أبتغی صهرا بصهرکم|حتّی اغیب بین الرّمل و الطّین}}{{پایان شعر}}
+{{پایان شعر}}
+'''ترجمه:'''
+{{شعر}}
+{{ب|آن که نوری پرتوافشان بوده است|اکنون، کشته دفن ناشده کربلاست}}
+{{ب|نواده پیامبر! خدا تو را از سوی ما جزای نیکو دهد|[تو] از زیان وزن اعمال [در قیامت]، دور گشته‌ای.}}
+{{ب|تو برای من کوهی سخت بودی که به آن پناه می‌بردم|و تو با رحمت و دینداری، با ما مصاحبت می‌کردی.}}
+{{ب|[پس از تو] چه کسی برای یتیمان باشد و چه کسی برای درخواست کنندگان|و چه کسی نیاز را برطرف کند و مسکینان، به او پناه برند؟}}
+{{ب|به خدا سوگند، پس از تو با هیچ‌کس دیگری ازدواج نخواهم کرد|تا آن که میان شن و گِل، مدفون و ناپیدا شوم.<ref>''دانشنامه امام حسین (ع)''، ج1، ص292-293.</ref>}}
+{{پایان شعر}}
+همچنین نقل شده است که رباب در مجلس [[ابن زیاد]]، سَرِ حسین بن علی (ع) را در آغوش گرفت و آن را بوسید و چنین سرود:
+{{شعر}}
+{{ب|وا حُسینَا فَلا نسیتُ حسینا|اقصَدَتْهُ اسِنَةُ الاعداء}}
+{{ب|غادَروُهُ بِکربلاء صریعا|لا سقی اللّه ُ جانبی کربلاء}}
+{{پایان شعر}}
+'''ترجمه:'''
+{{شعر}}
+{{ب|وا حسینا! [هیچ گاه] حسین را از یاد نخواهم برد|که نیزه‌های دشمنان، بدن او را چاک چاک کرده است.}}
+{{ب|در [[کربلا]] به نیرنگ، او را بر زمین زدند|خداوند، کران تا کران کربلا را سیراب نکند!<ref>دانشنامه امام حسین (ع)، ج1، ص292-293؛ تذکرة‌الخواص، ص234.</ref>}}{{پایان شعر}}
+== پس از واقعه کربلا ==
+بنا بر برخی نقل‌ها رباب یک سال نزد قبر حسین (ع) در کربلا ماند و سپس به [[مدینه]] باز گشت. اما [[شهید قاضی طباطبایی]] قائل است که رباب، عزا را در مدینه برپا کرده است نه در کربلا و می‌گوید: افزون بر این که [[امام سجاد (ع)]] مانع می‌شد، همسر امام حسین (ع) خود نیز تا یک سال در بیابان کربلا تنها نمی‌ماند و این مطلب را از شخصیت او بعید دانسته است. وی همچنین می‌گوید: هیچ‌کس به طور قطع نگفته که بانوی معظمه، «رباب»، تمام یک سال را در کنار قبر مطهر مانده است، ابن اثیر هم برای این قول، قائلی ذکر نکرده است؛ پس خبر اول که بر ماندن یک سال در کنار قبر مطهر و اقامه عزا دلالت دارد که پس از آن از دنیا رفته است؛ گرفتار ضعف می‌گردد.<ref> تحقیق درباره اول اربعین حضرت سید الشهدا علیه‌السلام، ص198 - 200.</ref>
-جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 183.
+[[ابن کثیر]] شعری را نیز از زبان او آورده است:
+{{شعر}}
+{{ب|اِلی الحول ثمَ اَسْمُ السلامَ علیکما|وَ مَنْ یبْک حَوْلاً کامِلاً فَقَد اعْتَذَر}}{{پایان شعر}}
+«تا یک سال، پس از آن بر شما درود می‌فرستم و [وداع می‌کنم] کسی که یک سال کامل بگرید پس از آن معذور است.»<ref>''البدایة و النهایة''، ج8، ص229.</ref>
+وی همچنین در [[مدینه]]، خواستگارانی از اشراف و بزرگان [[قریش]] را ردّ کرد و حاضر نشد با کسی [[ازدواج]] کند. او می‌گفت: من پس از پیامبر (ص) پدر شوهری نمی‌خواهم.<ref>''الکامل فی التاریخ''، ج4، ص88.</ref>
+روایتی را مصقلة الطحان از [[امام صادق]] (ع) نقل کرده است که شنیدم امام صادق (ع) فرمود: چون حسین (ع) کشته شد، همسر کلابیه آن حضرت برایش سوگواری به پا کرد و خود گریست و زنان و خدمتگذاران او هم گریستند تا اشک چشمانش خشک شد و تمام گشت. آن هنگام یکی از کنیزانش را دید که می‌گرید و اشک چشمش جاری است، او را طلبید و گفت: چرا در میان ما تنها اشک تو جاری است؟! او گفت: من شربت سویق می‌آشامم. او هم دستور داد سویق تهیه کنند و از آن نوشیدند. بعد اظهار داشت می‌خواهم با این عمل برای گریستن بر حسین (ع) نیرو پیدا کنم.<ref>''کافی''، ج1، ص466.</ref>
+== وفات ==
+ابن اثیر می‌نویسد: رباب پس از آن واقعه یک سال بیشتر زنده نماند و در این یک سال زیر سایه ننشست و از شدت غصه و اندوه درگذشت.<ref>الکامل فی التاریخ، ج4، ص88.</ref> [[سید محسن امین]] سال وفات رباب را [[سال 62 هجری قمری|62]] هجری (یعنی یک سال پس از عاشورا) ذکر می‌کند.<ref>''اعیان‌الشیعة''، ج6، ص449.</ref>
+== منبع ==
+[http://fa.wikishia.net/view/%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%A8_%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1_%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A4_%D8%A7%D9%84%D9%82%DB%8C%D8%B3 دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت (ع)]
+[[رده:همسران امام حسین]]
+[[رده:اسیران کربلا]]
+[[رده:مرثیه‌سرایان عاشورا قرن1(قمری)]]

رباب: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۹ اوت ۲۰۱۶، ساعت ۱۴:۱۷

فهرست

نسب

ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی

ازدواج با حسین بن علی (ع)

علاقه امام حسین (ع) به رباب

فرزندان

حضور در کربلا

پس از واقعه کربلا

وفات

منبع

منوی ناوبری

رباب: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۹ اوت ۲۰۱۶، ساعت ۱۴:۱۷

نسب

ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی

ازدواج با حسین بن علی (ع)

علاقه امام حسین (ع) به رباب

فرزندان

حضور در کربلا

پس از واقعه کربلا

وفات

منبع

منوی ناوبری

جستجو