یزید بن زیاد: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(مدخل از کتاب جواد محدثی بود، اصلاح شد + مدخلی با عنوان ابوشعثاء و یزید بن مهاجر هم داریم که باید به اینجا انتقال یابد) |
(فارسی نویسی + بولد شدن کلمه اول + اصلاح تصویر) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''یزید بن زیاد بن مهاصر بن نعمان کندی بهدلی'''، معروف به «ابوشعثاء»، ساکن [[کوفه]]، از شهدای واقعه [[عاشورا]] است. | |||
{{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | {{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | ||
| عنوان = | | عنوان = | ||
| تصویر = مزار یاران امام حسین (ع).jpg | | تصویر = مزار یاران امام حسین(ع).jpg | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
|توضیح تصویر = مزار [[اصحاب امام حسین (ع)|اصحاب امام حسین(ع)]] در [[کربلا]] | |توضیح تصویر = مزار [[اصحاب امام حسین (ع)|اصحاب امام حسین(ع)]] در [[کربلا]] | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
| نسب = کِندی بَهدِلی | | نسب = کِندی بَهدِلی | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس = | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد = ۲۱ هجری | ||
| شهر تولد = یمن | | شهر تولد = یمن | ||
| کشور تولد = | | کشور تولد = | ||
| محل زندگی = کوفه | | محل زندگی = کوفه | ||
| تاریخ وفات/شهادت = | | تاریخ وفات/شهادت = ۶۱ هجری | ||
| شهر وفات/شهادت = | | شهر وفات/شهادت = | ||
| نحوه وفات/شهادت = | | نحوه وفات/شهادت = | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
==تبارشناسی== | ==تبارشناسی== | ||
یزید بن زیاد، از طائفه بَهدِلی، تیره‌ای از قبیله «کنده» و «عرجله» بود که از یمن آمد و در کوفه ساکن شد. نام وی و پدرش را زیاد، زائده، زید، مهاجر، مهاصر، مصاهر، مظاهر و شعثاء، نیز نوشته‌اند. طبری، ابن شهر آشوب و خوارزمی نام او را ذکر کرده‌اند. <ref>ر.ک: تاریخ طبری، | یزید بن زیاد، از طائفه بَهدِلی، تیره‌ای از قبیله «کنده» و «عرجله» بود که از یمن آمد و در کوفه ساکن شد. نام وی و پدرش را زیاد، زائده، زید، مهاجر، مهاصر، مصاهر، مظاهر و شعثاء، نیز نوشته‌اند. طبری، ابن شهر آشوب و خوارزمی نام او را ذکر کرده‌اند.<ref>ر.ک: تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰۸ و ۴۴۵-۴۴۶؛ مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۱۳؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج۲، ص۲۵.</ref> | ||
برخی نیز او را ابن مهاجر ذکر کرده‌اند. مجلسی در جایی از وی به نام یزید بن مهاجر نام برده‌است. <ref>بحارالانوار، | |||
برخی نیز او را ابن مهاجر ذکر کرده‌اند. مجلسی در جایی از وی به نام یزید بن مهاجر نام برده‌است.<ref>بحارالانوار، ج۴۵، ص۷۲.</ref> | |||
==همراهی امام حسین(ع)== | ==همراهی امام حسین(ع)== | ||
ابوشعثاء، در منزل [[شراف]]، منزلی که [[حر بن یزید ریاحى]] راه را بر امام حسین(ع) بست، به امام پیوست و به کربلا آمد. | ابوشعثاء، در منزل [[شراف]]، منزلی که [[حر بن یزید ریاحى]] راه را بر امام حسین(ع) بست، به امام پیوست و به کربلا آمد. | ||
او پیش از ملاقات امام و حرّ، به سوی اردوی امام رفت<ref>ر.ک: تاریخ طبری، | او پیش از ملاقات امام و حرّ، به سوی اردوی امام رفت<ref>ر.ک: تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰۸ و ۴۴۵-۴۴۶؛ اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۰۰، ف۱۱۵-۱۱۶.</ref> و در کربلا زمانی که [[مالک بن نسیر کندی]]، نامه [[عبید الله بن زیاد|ابن زیاد]] را به حر داد. | ||
بنا به نقل دیگر، پس از شهادت چهار تن ([[عمرو بن خالد صیداوی]]، به همراه [[سعد غلام عمرو بن خالد صیداوی|خدمت‌گزار خود سعد]] و [[جناده بن حارث | |||
کلام طبری و سید محسن امین، نیز درباره ابو شعثاء، دوگانه است. یک بار می‌گویند: او بعد از آنکه [[بنى امیه|سپاه اموی]] سخنان امام را نپذیرفتند و رد کردند، به سوی امام حسین(ع) گرایش پیدا کرد و دیگر بار گویند: او پیش از ملاقات و برخورد حر با امام، از کوفه به سوی اردوی امام حرکت کرد. <ref>ر.ک: تاریخ طبری، | حر به امام عرض کرد: «این نامه پسر زیاد است و دستور داده تا کار را بر شما دشوار سازم!» یزید بن مهاجر کندی، که از ملتزمین امام بود، پیک ابن زیاد را شناخت و به او گفت: «مادرت به عزایت بنشیند. این چه نامه‌ای است که تو آوردی؟» پسر مهاجر به او گفت: «اشتباه کردی، بلکه با این عملت معصیت خدا نمودی!...»<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰۸؛ اخبار الطوال، ص۲۹۹.</ref> | ||
بنا به نقل دیگر، پس از شهادت چهار تن ([[عمرو بن خالد صیداوی]]، به همراه [[سعد غلام عمرو بن خالد صیداوی|خدمت‌گزار خود سعد]] و [[جناده بن حارث سلمانی|جابر بن حارث سلمانی]] و [[مجمع بن عبدالله عائذی]]، امام حسین(ع)، بار دیگر سپاه کوفه را مخاطب ساخته، فرمود: «آیا هیچ فریادرسی نیست که به خاطر خدا ما را یاری کند؟ آیا هیچ انسان شرافتمندی نیست که از حریم مقدس رسول خدا پاسداری نماید؟» این کلام بر یزید بن مهاصر اثر گذاشت و به امام پیوست. | |||
کلام طبری و سید محسن امین، نیز درباره ابو شعثاء، دوگانه است. یک بار می‌گویند: او بعد از آنکه [[بنى امیه|سپاه اموی]] سخنان امام را نپذیرفتند و رد کردند، به سوی امام حسین(ع) گرایش پیدا کرد و دیگر بار گویند: او پیش از ملاقات و برخورد حر با امام، از کوفه به سوی اردوی امام حرکت کرد.<ref>ر.ک: تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰۸ و ۴۴۵-۴۴۶؛ اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۰۰، ف۱۱۵-۱۱۶.</ref> | |||
==شهادت== | ==شهادت== | ||
یزید بن زیاد، دو بار در میدان جنگید. نخستین بار با شمشیر و بار دوم پس از پرتاب صد تیر، شمشیر کشید و در حالی که رجزخوانی می‌کرد، به مبارزه پرداخت، وی پس از کشتن نه نفر یا | یزید بن زیاد، دو بار در میدان جنگید. نخستین بار با شمشیر و بار دوم پس از پرتاب صد تیر، شمشیر کشید و در حالی که رجزخوانی می‌کرد، به مبارزه پرداخت، وی پس از کشتن نه نفر یا ۱۸-۱۹ نفر، در حدود ۴۰ سالگی به شهادت رسید. | ||
===رجزخوانی=== | ===رجزخوانی=== | ||
در نقلی گفته شده که در همان روز عاشورا به امام پیوست و این‌گونه رجز خواند: | در نقلی گفته شده که در همان روز عاشورا به امام پیوست و این‌گونه رجز خواند: | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۵: | ||
من یزیدم و پدرم مهاصر است. من از شیر ژیان شجاع‌ترم. خداوندا من یاور حسین هستم و از ابن سعد جدا شده و او را ترک کرده‌ام. | من یزیدم و پدرم مهاصر است. من از شیر ژیان شجاع‌ترم. خداوندا من یاور حسین هستم و از ابن سعد جدا شده و او را ترک کرده‌ام. | ||
زمانی که یزید بن مهاصر تیراندازی می‌کرد، امام دست به دعا برداشت: | زمانی که یزید بن مهاصر تیراندازی می‌کرد، امام دست به دعا برداشت: | ||
«أللّهُمَّ سَدَّد رَمَیْتَهُوَاجْعَلْ ثَوابَهُ الْجَنَّة. | |||
«أللّهُمَّ سَدَّد رَمَیْتَهُوَاجْعَلْ ثَوابَهُ الْجَنَّة.» | |||
خدایا تیرش را به هدف برسان و پاداش او را بهشت قرار ده.» سرانجام پس از کشتن پنج تن، به شهادت رسید. | خدایا تیرش را به هدف برسان و پاداش او را بهشت قرار ده.» سرانجام پس از کشتن پنج تن، به شهادت رسید. | ||
برخی از تاریخ‌نویسان این قول را صحیحتر دانسته‌اند. <ref>برای تفصیل بیشتر ر.ک : انساب الاشراف، بلاذری، | |||
برخی از تاریخ‌نویسان این قول را صحیحتر دانسته‌اند.<ref>برای تفصیل بیشتر ر.ک : انساب الاشراف، بلاذری، ج۳، ص۱۹۸؛ تاریخ الطبری، ج۵، ص۴۰۸، ۴۴۵-۴۴۶؛ امالی، صدوق (ابن بابویه)، ص۱۳۷؛ اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۰۰، ۱۱۵-۱۱۶؛ ارشاد القلوب، ج۲، ص۴۵۸؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، ج۴، ص۱۴۹،۷۳؛ رجال طوسی، ص۱۰۵؛ ابصار العین فی انصار الحسین(ع)، ص۱۰۳؛ مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۱۳؛ بحار الانوار، ج۴۵، ص۷۲؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج۲، ص۲۹،۲۳؛ البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۵؛ منتهی الآمال، قمی، ج۱، ص۲۶۸؛ انصار الحسین(ع)، ص۱۲۵-۱۲۶؛ ذخیرة الدارین، ص۲۳۹؛ نفس المهموم، ص۱۲۹،۹۰؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، ج۳، ص۳۲۶؛ ناسخ التواریخ، ج۲، ص۳۰۷؛ مجالس المؤمنین، ص۱۲۰. </ref> | |||
==نام در زیارت‌نامه== | ==نام در زیارت‌نامه== | ||
نام ابوشعثاء، در [[زیارت ناحیه مقدسه]] با نام «ابن مظاهر» به او سلام داده شده‌است: | نام ابوشعثاء، در [[زیارت ناحیه مقدسه]] با نام «ابن مظاهر» به او سلام داده شده‌است: | ||
«السَّلامُ عَلَی یزیدَ بنِ زِیادِ بنِ مُظاهِرٍ الکِنِدی» | «السَّلامُ عَلَی یزیدَ بنِ زِیادِ بنِ مُظاهِرٍ الکِنِدی» | ||
== منبع == | ==منبع== | ||
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2588126&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، | |||
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1085101&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author محمدرضا سنگری، آینه داران آفتاب، | *[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2588126&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، ص۳۷۳-۳۷۱.] | ||
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1085101&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author محمدرضا سنگری، آینه داران آفتاب، ج۱، ص۷۰۴-۷۰۳.] | |||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
[[رده:تاریخ]] | |||
[[رده: افراد]] | |||
[[رده: شهیدان کربلا]] | [[رده: شهیدان کربلا]] | ||
[[رده: شهیدان عاشورا]] | [[رده: شهیدان عاشورا]] | ||
<references /> | <references /> | ||
نسخهٔ ۲۵ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۳۷
یزید بن زیاد بن مهاصر بن نعمان کندی بهدلی، معروف به «ابوشعثاء»، ساکن کوفه، از شهدای واقعه عاشورا است.
.jpg) مزار اصحاب امام حسین(ع) در کربلا | |
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | یزید بن زیاد بن مهاصر |
| لقب | ابو شعثاء |
| نسب | کِندی بَهدِلی |
| ولادت | ۲۱ هجری - یمن |
| محل زندگی | کوفه |
| وفات/شهادت | ۶۱ هجری |
| از یاران | از یاران امام حسین(ع) |
| نقش های برجسته | صبح روز عاشورا و در حمله اول به شهادت رسید. |
تبارشناسی
یزید بن زیاد، از طائفه بَهدِلی، تیره‌ای از قبیله «کنده» و «عرجله» بود که از یمن آمد و در کوفه ساکن شد. نام وی و پدرش را زیاد، زائده، زید، مهاجر، مهاصر، مصاهر، مظاهر و شعثاء، نیز نوشته‌اند. طبری، ابن شهر آشوب و خوارزمی نام او را ذکر کرده‌اند.[۱]
برخی نیز او را ابن مهاجر ذکر کرده‌اند. مجلسی در جایی از وی به نام یزید بن مهاجر نام برده‌است.[۲]
همراهی امام حسین(ع)
ابوشعثاء، در منزل شراف، منزلی که حر بن یزید ریاحى راه را بر امام حسین(ع) بست، به امام پیوست و به کربلا آمد. او پیش از ملاقات امام و حرّ، به سوی اردوی امام رفت[۳] و در کربلا زمانی که مالک بن نسیر کندی، نامه ابن زیاد را به حر داد.
حر به امام عرض کرد: «این نامه پسر زیاد است و دستور داده تا کار را بر شما دشوار سازم!» یزید بن مهاجر کندی، که از ملتزمین امام بود، پیک ابن زیاد را شناخت و به او گفت: «مادرت به عزایت بنشیند. این چه نامه‌ای است که تو آوردی؟» پسر مهاجر به او گفت: «اشتباه کردی، بلکه با این عملت معصیت خدا نمودی!...»[۴]
بنا به نقل دیگر، پس از شهادت چهار تن (عمرو بن خالد صیداوی، به همراه خدمت‌گزار خود سعد و جابر بن حارث سلمانی و مجمع بن عبدالله عائذی، امام حسین(ع)، بار دیگر سپاه کوفه را مخاطب ساخته، فرمود: «آیا هیچ فریادرسی نیست که به خاطر خدا ما را یاری کند؟ آیا هیچ انسان شرافتمندی نیست که از حریم مقدس رسول خدا پاسداری نماید؟» این کلام بر یزید بن مهاصر اثر گذاشت و به امام پیوست.
کلام طبری و سید محسن امین، نیز درباره ابو شعثاء، دوگانه است. یک بار می‌گویند: او بعد از آنکه سپاه اموی سخنان امام را نپذیرفتند و رد کردند، به سوی امام حسین(ع) گرایش پیدا کرد و دیگر بار گویند: او پیش از ملاقات و برخورد حر با امام، از کوفه به سوی اردوی امام حرکت کرد.[۵]
شهادت
یزید بن زیاد، دو بار در میدان جنگید. نخستین بار با شمشیر و بار دوم پس از پرتاب صد تیر، شمشیر کشید و در حالی که رجزخوانی می‌کرد، به مبارزه پرداخت، وی پس از کشتن نه نفر یا ۱۸-۱۹ نفر، در حدود ۴۰ سالگی به شهادت رسید.
رجزخوانی
در نقلی گفته شده که در همان روز عاشورا به امام پیوست و این‌گونه رجز خواند: أنَا یَزیدٌ وَ أبی مُهاصِرٌ أشجَعُ مِنْ لَیث بِغیلٍ خادِرٌ یا رَبِّ إنّی لِلحُسَینِ ناصِرُ وَ لابْنِ سَعدٍ تارِکٌ وَ هاجِرُ من یزیدم و پدرم مهاصر است. من از شیر ژیان شجاع‌ترم. خداوندا من یاور حسین هستم و از ابن سعد جدا شده و او را ترک کرده‌ام. زمانی که یزید بن مهاصر تیراندازی می‌کرد، امام دست به دعا برداشت:
«أللّهُمَّ سَدَّد رَمَیْتَهُوَاجْعَلْ ثَوابَهُ الْجَنَّة.»
خدایا تیرش را به هدف برسان و پاداش او را بهشت قرار ده.» سرانجام پس از کشتن پنج تن، به شهادت رسید.
برخی از تاریخ‌نویسان این قول را صحیحتر دانسته‌اند.[۶]
نام در زیارت‌نامه
نام ابوشعثاء، در زیارت ناحیه مقدسه با نام «ابن مظاهر» به او سلام داده شده‌است:
«السَّلامُ عَلَی یزیدَ بنِ زِیادِ بنِ مُظاهِرٍ الکِنِدی»
منبع
پی نوشت
- ↑ ر.ک: تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰۸ و ۴۴۵-۴۴۶؛ مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۱۳؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج۲، ص۲۵.
- ↑ بحارالانوار، ج۴۵، ص۷۲.
- ↑ ر.ک: تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰۸ و ۴۴۵-۴۴۶؛ اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۰۰، ف۱۱۵-۱۱۶.
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰۸؛ اخبار الطوال، ص۲۹۹.
- ↑ ر.ک: تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰۸ و ۴۴۵-۴۴۶؛ اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۰۰، ف۱۱۵-۱۱۶.
- ↑ برای تفصیل بیشتر ر.ک : انساب الاشراف، بلاذری، ج۳، ص۱۹۸؛ تاریخ الطبری، ج۵، ص۴۰۸، ۴۴۵-۴۴۶؛ امالی، صدوق (ابن بابویه)، ص۱۳۷؛ اعیان الشیعه، ج۴، ص۱۰۰، ۱۱۵-۱۱۶؛ ارشاد القلوب، ج۲، ص۴۵۸؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، ج۴، ص۱۴۹،۷۳؛ رجال طوسی، ص۱۰۵؛ ابصار العین فی انصار الحسین(ع)، ص۱۰۳؛ مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۱۳؛ بحار الانوار، ج۴۵، ص۷۲؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج۲، ص۲۹،۲۳؛ البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۵؛ منتهی الآمال، قمی، ج۱، ص۲۶۸؛ انصار الحسین(ع)، ص۱۲۵-۱۲۶؛ ذخیرة الدارین، ص۲۳۹؛ نفس المهموم، ص۱۲۹،۹۰؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، ج۳، ص۳۲۶؛ ناسخ التواریخ، ج۲، ص۳۰۷؛ مجالس المؤمنین، ص۱۲۰.