شعر عاشورا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
استفاده از قالب نافذ و ماندگار شعر براى زنده نگهداشتن حماسۀ [[عاشورا]] و یاد [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]] از دیرباز رواج داشته و مورد تشویق [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] بوده است و مرثیه، از محورهاى عمدۀ سروده‌هاى شاعران شیعى و علاقه‌مند به خاندان | استفاده از قالب نافذ و ماندگار شعر براى زنده نگهداشتن حماسۀ [[عاشورا]] و یاد [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]] از دیرباز رواج داشته و مورد تشویق [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] بوده است و مرثیه، از محورهاى عمدۀ سروده‌هاى شاعران شیعى و علاقه‌مند به خاندان نبوت به شمار مى‌آمده و مى‌آید. | ||
امام حسین(ع) کشتۀ اشکها و زندۀ [[مرثیه]]<nowiki/>هاست. از حضرت صادق(ع)روایت است: «ما من احد قال فى الحسین شعرا فبکى و ابکى به | امام حسین(ع) کشتۀ اشکها و زندۀ [[مرثیه]]<nowiki/>هاست. از حضرت صادق(ع)روایت است: «ما من احد قال فى الحسین شعرا فبکى و ابکى به الا اوجب الله له الجنة و غفر له» <ref>رجال شیخ طوسى،ص ۲۸۹.</ref> از این رهگذر،انبوهى از سروده‌هاى عاشورایى در قالب قصیده،مثنوى،رباعى،دو بیتى،ترکیب بند،نوحه و تعزیه در فرهنگ دینى ما وجود دارد که در سوگواریها و مناسبتهاى گوناگون مورد بهره‌بردارى قرار مى‌گیرد. | ||
* [[سلیمان بن قته|سلیمان بن قته]](م 126) | ==شاعران عاشورایی== | ||
* [[کمیت بن زید اسدى|کمیت بن زید]](م 126) | شاعران عاشورایى، احساس خویش را نسبت به آن حماسه در قالب شعر، بیان مى‌کنند و از این راه، بخشى از ادبیات غنى شیعه در زبانهاى مختلف شکل مى‌گیرد. در زبان عربى، از همان آغاز، پس از حادثۀ کربلا، آن ماجرا به شعر راه یافت و بازماندگان شهدا از [[اهل بیت (ع)|اهل بیت(ع)]] به سرودن مرثیه پرداختند. سپس شاعران دیگر در سالها و قرنهاى دیگر،همواره شعر را در ترسیم نهضت [[کربلا]] و مصیبتهاى اهل بیت به کار گرفتند.سلسلۀ شاعران [[مرثیه]] سرا طولانى است.از جمله مى‌توان از اینان یاد کرد: | ||
* [[سیّد حمیرى]](م 183) | |||
* [[منصور نمری|منصور نمرى]](م 190) | *[[سلیمان بن قته|سلیمان بن قته]](م 126) | ||
* [[دعبل خزاعی|دعبل خزاعى]](م 246) | *[[کمیت بن زید اسدى|کمیت بن زید]](م 126) | ||
* صنوبرى(م 334) | *[[سیّد حمیرى|سید حمیرى]](م 183) | ||
* زاهى(م 352) | *[[منصور نمری|منصور نمرى]](م 190) | ||
* ابو فراس حمدانى(م 357) | *[[دعبل خزاعی|دعبل خزاعى]](م 246) | ||
* | *صنوبرى(م 334) | ||
* علاء الدین | *زاهى(م 352) | ||
* ابراهیم کفعمى(م 905) | *ابو فراس حمدانى(م 357) | ||
*سید رضى(م 406) | |||
*علاء الدین حلى(م 786) | |||
*ابراهیم کفعمى(م 905) | |||
و...دیگران. | و...دیگران. | ||
== سبک شاعران عاشورایی == | ==سبک شاعران عاشورایی== | ||
سبک شاعران در سرودن شعر عاشورا نیز متفاوت بوده است.برخى در قالب سوزناکترین مرثیه‌ها، عواطف را بر انگیخته‌اند و به جنبه‌هاى عاطفى و روحى بیشتر تکیه داشته‌اند، برخى حالت مقتل و واقعه نگارى و ثبت قضایا را دارد، برخى هم بخصوص از شاعران | سبک شاعران در سرودن شعر عاشورا نیز متفاوت بوده است.برخى در قالب سوزناکترین مرثیه‌ها، عواطف را بر انگیخته‌اند و به جنبه‌هاى عاطفى و روحى بیشتر تکیه داشته‌اند، برخى حالت مقتل و واقعه نگارى و ثبت قضایا را دارد، برخى هم بخصوص از شاعران متأخر و معاصر،چه عرب و چه فارس، در سروده‌هاى خویش حالت نقد نسبت به عزادارى و گریۀ صرف دارند و عاشورا را از زاویۀ حماسى و انقلابى‌اش نگریسته و مطرح ساخته‌اند،تا الگویى براى مبارزه با ستم و ستمگران و فقر آفرینان و دفاع از حق و عدل و انسانیت و آزادگى باشد و از اینکه شیعه و مسلمانان،از حادثۀ عاشورا تنها به گریه و ماتم بسنده کنند و درس تعهد اجتماعى و تلاش و تحرک سیاسى نگیرند،نکوهش کرده‌اند.در هر صورت،آنچه در شعر عاشورا ضرورى است،آن است که هم مستند و صحیح و متکى به منابع معتبر تاریخى و حدیثى باشد،هم چهرۀ منفى و انحرافى از شخصیتهاى عاشورا و واقعۀ کربلا که رنگ ذلت و زبونى دارد یا آمیخته به اغراق و گزافه‌گویى است،نداشته باشد. | ||
== منبع == | ==منبع== | ||
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=559291&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۲۵۲-۲۵۳.] | *[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=559291&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۲۵۲-۲۵۳.] | ||
== پی‌نوشت == | ==پی‌نوشت== | ||
<references /> | <references /> | ||
[[رده:مفاهیم]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۴ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۵۵
استفاده از قالب نافذ و ماندگار شعر براى زنده نگهداشتن حماسۀ عاشورا و یاد امام حسین(ع) از دیرباز رواج داشته و مورد تشویق اهل بیت بوده است و مرثیه، از محورهاى عمدۀ سروده‌هاى شاعران شیعى و علاقه‌مند به خاندان نبوت به شمار مى‌آمده و مى‌آید.
امام حسین(ع) کشتۀ اشکها و زندۀ مرثیه‌هاست. از حضرت صادق(ع)روایت است: «ما من احد قال فى الحسین شعرا فبکى و ابکى به الا اوجب الله له الجنة و غفر له» [۱] از این رهگذر،انبوهى از سروده‌هاى عاشورایى در قالب قصیده،مثنوى،رباعى،دو بیتى،ترکیب بند،نوحه و تعزیه در فرهنگ دینى ما وجود دارد که در سوگواریها و مناسبتهاى گوناگون مورد بهره‌بردارى قرار مى‌گیرد.
شاعران عاشورایی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شاعران عاشورایى، احساس خویش را نسبت به آن حماسه در قالب شعر، بیان مى‌کنند و از این راه، بخشى از ادبیات غنى شیعه در زبانهاى مختلف شکل مى‌گیرد. در زبان عربى، از همان آغاز، پس از حادثۀ کربلا، آن ماجرا به شعر راه یافت و بازماندگان شهدا از اهل بیت(ع) به سرودن مرثیه پرداختند. سپس شاعران دیگر در سالها و قرنهاى دیگر،همواره شعر را در ترسیم نهضت کربلا و مصیبتهاى اهل بیت به کار گرفتند.سلسلۀ شاعران مرثیه سرا طولانى است.از جمله مى‌توان از اینان یاد کرد:
- سلیمان بن قته(م 126)
- کمیت بن زید(م 126)
- سید حمیرى(م 183)
- منصور نمرى(م 190)
- دعبل خزاعى(م 246)
- صنوبرى(م 334)
- زاهى(م 352)
- ابو فراس حمدانى(م 357)
- سید رضى(م 406)
- علاء الدین حلى(م 786)
- ابراهیم کفعمى(م 905)
و...دیگران.
سبک شاعران عاشورایی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
سبک شاعران در سرودن شعر عاشورا نیز متفاوت بوده است.برخى در قالب سوزناکترین مرثیه‌ها، عواطف را بر انگیخته‌اند و به جنبه‌هاى عاطفى و روحى بیشتر تکیه داشته‌اند، برخى حالت مقتل و واقعه نگارى و ثبت قضایا را دارد، برخى هم بخصوص از شاعران متأخر و معاصر،چه عرب و چه فارس، در سروده‌هاى خویش حالت نقد نسبت به عزادارى و گریۀ صرف دارند و عاشورا را از زاویۀ حماسى و انقلابى‌اش نگریسته و مطرح ساخته‌اند،تا الگویى براى مبارزه با ستم و ستمگران و فقر آفرینان و دفاع از حق و عدل و انسانیت و آزادگى باشد و از اینکه شیعه و مسلمانان،از حادثۀ عاشورا تنها به گریه و ماتم بسنده کنند و درس تعهد اجتماعى و تلاش و تحرک سیاسى نگیرند،نکوهش کرده‌اند.در هر صورت،آنچه در شعر عاشورا ضرورى است،آن است که هم مستند و صحیح و متکى به منابع معتبر تاریخى و حدیثى باشد،هم چهرۀ منفى و انحرافى از شخصیتهاى عاشورا و واقعۀ کربلا که رنگ ذلت و زبونى دارد یا آمیخته به اغراق و گزافه‌گویى است،نداشته باشد.
منبع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پی‌نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ رجال شیخ طوسى،ص ۲۸۹.