ماتم: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حسین
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «ماتم،مأتم،مآتم و...به معناى عزادارى و مصیبت و عزاست.اصل آن به معناى محلّ تجمّ...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
ماتم،مأتم،مآتم و...به معناى عزادارى و مصیبت و عزاست.اصل آن به معناى محلّ تجمّع زنان و مردان در غم و شادى است، <ref>مجمع البحرین،طریحى.</ref> امّا به مراسمى هم که در سوگوارى امام حسین«ع»برگزار مى‌شود،مى‌گویند.به محلّ عزادارى،عزاخانه،ماتم‌سرا و ماتمکده هم گفته مى‌شود.به برگزار کردن آیین سوگوارى،ماتم گرفتن و به ماتم نشستن مى‌گویند.در آداب اسلامى،اقامۀ عزا براى متوفّى و رسیدگى به بازماندگان و تغذیۀ داغدیدگان آمده است. <ref>ر.ک:«بحار الأنوار»،ج 79،ص 71 تا 113«باب التعزیة و المآتم»که به آداب و سنن مربوط به ماتم و تعزیت گویى و سوگوارى پرداخته است.</ref> دربارۀ سید الشهدا«ع»روایات بسیارى آمده است که براى آن حضرت در ملکوت اعلا ماتمها برگزار شد.در زیارت مى‌خوانیم:«و اقیمت علیک المآتم فى اعلى علّیّین». <ref>بحار الأنوار،ج 98،ص 241 و 323.</ref>
'''ماتم'''، مأتم، مآتم و... به معناى عزادارى و مصیبت و عزاست.


اسیران اهل بیت«ع»چون به شام برده شدند و وارد دربار یزید گشتند،خاندان اموى هم براى شهداى کربلا ماتم برپا کردند. <ref>همان،ج 45،ص 143 و 155.</ref> امّ سلمه نیز،پس از خبر یافتن از شهادت امام حسین«ع»توسّط آن شیشۀ پر از خاک که به خون تبدیل شده بود،آن روز را روز ماتم و نوحه بر حسین«ع»قرار داد. <ref>همان،ص 231.</ref> به روایت امام صادق«ع»،پس از شهادت ابا عبد الله،همسر او ماتم براى او برپا داشت و از ماده‌اى براى اشکبار شدن چشمانش استفاده مى‌کرد. <ref>همان،ص 170،فروع کافى،ج 1،ص 466.</ref>
== معنا و مفهوم ==
اصل ماتم به معناى محلّ تجمّع زنان و مردان در غم و شادى است، <ref>مجمع البحرین،طریحى.</ref> امّا به مراسمى هم که در سوگوارى [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]] برگزار مى‌شود،مى‌گویند.به محلّ عزادارى، عزاخانه، ماتم‌سرا و ماتمکده هم گفته مى‌شود. به برگزار کردن آیین سوگوارى، ماتم گرفتن و به ماتم نشستن مى‌گویند. در آداب اسلامى، اقامۀ عزا براى متوفّى و رسیدگى به بازماندگان و تغذیۀ داغدیدگان آمده‌است. <ref>ر.ک:«بحار الأنوار»،ج ۷۹،ص ۷۱ تا ۱۱۳«باب التعزیة و المآتم»که به آداب و سنن مربوط به ماتم و تعزیت گویى و سوگوارى پرداخته است.</ref> دربارۀ [[حسین بن على (ع)|سیدالشهدا(ع)]] روایات بسیارى آمده‌است که براى آن حضرت در ملکوت اعلا ماتمها برگزار شد. در زیارت مى‌خوانیم: «و اقیمت علیک المآتم فى اعلى علّیّین». <ref>بحار الأنوار،ج ۹۸،ص ۲۴۱ و ۳۲۳.</ref>


عظیم‌ترین ماتم تاریخ،همان حادثۀ جانگداز کربلاست که هرگز از شور و سوز آن کاسته نمى‌شود.به قول محتشم:
اسیران [[اهل بیت (ع)|اهل بیت(ع)]] چون به [[شام]] برده شدند و وارد دربار [[یزید]] گشتند، خاندان اموى هم براى شهداى [[کربلا]] ماتم برپا کردند. <ref>همان،ج ۴۵،ص ۱۴۳ و ۱۵۵.</ref> [[ام سلمه|امّ سلمه]] نیز،پس از خبر یافتن از شهادت امام حسین(ع) توسّط آن شیشۀ پر از خاک که به خون تبدیل شده بود، آن روز را روز ماتم و [[نوحه]] بر حسین(ع) قرار داد. <ref>همان،ص ۲۳۱.</ref>


باز این چه شورش است که در خلق عالم است باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
به روایت امام صادق(ع)، پس از [[شهادت]] [[حسین بن على (ع)|اباعبدالله]]، همسر او ماتم براى او برپا داشت و از ماده‌اى براى اشکبار شدن چشمانش استفاده مى‌کرد.<ref>همان،ص ۱۷۰،فروع کافى،ج ۱،ص ۴۶۶.</ref>
ایّام عاشورا براى شیعه،فصل گریستن و به عزاى حسینى نشستن است و این سنّت دینى مایۀ بقاى یاد حماسه‌سازان عاشورا گشته است.عاشورا براى پیروان اهل بیت،روز غم و اندوه و براى جفاکاران مخالف عترت،روز شادى بوده است.سرزمین شام و عراق در این زمینه دو روش مخالف هم داشته است،سیّد رضى در یکى از اشعارش از سوگواریهاى سرزمین عراق یاد مى‌کند که شامیان،همانها را روز عید و جشن مى‌دانستند:


{{ب| کانت مآتم بالعراق تعدّها | امویّة بالشّام من اعیادها» <ref>بحار الأنوار،ج 45،ص 250.</ref> }}
عظیم‌ترین ماتم تاریخ، همان حادثۀ جانگداز کربلاست که هرگز از شور و سوز آن کاسته نمى‌شود. به قول محتشم:


حضرت سجاد«ع»نیز در شعرى از سختیهاى روزگارشان پس از عاشورا و محنتهاى جانکاه آن روزگار سخن مى‌گوید،از جمله مى‌فرماید:
<br />
{|
|باز این چه شورش است که در خلق عالم است
|
|باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
|}
ایّام [[عاشورا]] براى شیعه، فصل گریستن و به عزاى حسینى نشستن است و این سنّت دینى مایۀ بقاى یاد حماسه‌سازان عاشورا گشته است. عاشورا براى پیروان اهل بیت، روز غم و اندوه و براى جفاکاران مخالف عترت، روز شادى بوده است. سرزمین [[شام]] و عراق در این زمینه دو روش مخالف هم داشته است. سیّد رضى در یکى از اشعارش از سوگواریهاى سرزمین عراق یاد مى‌کند که شامیان، همانها را روز عید و جشن مى‌دانستند:


{{ب| یفرح هذا الورى بعیدهم | و نحن اعیادنا مآتمنا <ref>همان،ج 46،ص 92.</ref> }}
{{ب| کانت مآتم بالعراق تعدّها | امویّة بالشّام من اعیادها» <ref>بحار الأنوار،ج ۴۵،ص ۲۵۰.</ref> }}


این مردم به عیدشان خوش‌حال مى‌شوند،در حالى که عیدهاى ما،سوگ و ماتم ماست.
[[علی بن الحسین(ع)|حضرت سجاد(ع)]] نیز در شعرى از سختیهاى روزگارشان پس از عاشورا و محنتهاى جانکاه آن روزگار سخن مى‌گوید،از جمله مى‌فرماید: « یفرح هذا الورى بعیدهم  و نحن اعیادنا مآتمنا»<ref>همان،ج ۴۶،ص ۹۲.</ref>


این مضمون همان سخن معروف است که:«بنى امیّه براى ما عید نگذاشتند».
این مردم به عیدشان خوش‌حال مى‌شوند، در حالى که عیدهاى ما، سوگ و ماتم ماست.


این مضمون همان سخن معروف است که: «بنى امیّه براى ما عید نگذاشتند».


== منبع ==


* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=654837&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۳۹۵-۳۹۶.]


 
== پی‌نوشت ==
 
<references />
 
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 395-396.

نسخهٔ ‏۱ سپتامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۴۰

ماتم، مأتم، مآتم و... به معناى عزادارى و مصیبت و عزاست.

معنا و مفهوم

اصل ماتم به معناى محلّ تجمّع زنان و مردان در غم و شادى است، [۱] امّا به مراسمى هم که در سوگوارى امام حسین(ع) برگزار مى‌شود،مى‌گویند.به محلّ عزادارى، عزاخانه، ماتم‌سرا و ماتمکده هم گفته مى‌شود. به برگزار کردن آیین سوگوارى، ماتم گرفتن و به ماتم نشستن مى‌گویند. در آداب اسلامى، اقامۀ عزا براى متوفّى و رسیدگى به بازماندگان و تغذیۀ داغدیدگان آمده‌است. [۲] دربارۀ سیدالشهدا(ع) روایات بسیارى آمده‌است که براى آن حضرت در ملکوت اعلا ماتمها برگزار شد. در زیارت مى‌خوانیم: «و اقیمت علیک المآتم فى اعلى علّیّین». [۳]

اسیران اهل بیت(ع) چون به شام برده شدند و وارد دربار یزید گشتند، خاندان اموى هم براى شهداى کربلا ماتم برپا کردند. [۴] امّ سلمه نیز،پس از خبر یافتن از شهادت امام حسین(ع) توسّط آن شیشۀ پر از خاک که به خون تبدیل شده بود، آن روز را روز ماتم و نوحه بر حسین(ع) قرار داد. [۵]

به روایت امام صادق(ع)، پس از شهادت اباعبدالله، همسر او ماتم براى او برپا داشت و از ماده‌اى براى اشکبار شدن چشمانش استفاده مى‌کرد.[۶]

عظیم‌ترین ماتم تاریخ، همان حادثۀ جانگداز کربلاست که هرگز از شور و سوز آن کاسته نمى‌شود. به قول محتشم:


باز این چه شورش است که در خلق عالم است باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است

ایّام عاشورا براى شیعه، فصل گریستن و به عزاى حسینى نشستن است و این سنّت دینى مایۀ بقاى یاد حماسه‌سازان عاشورا گشته است. عاشورا براى پیروان اهل بیت، روز غم و اندوه و براى جفاکاران مخالف عترت، روز شادى بوده است. سرزمین شام و عراق در این زمینه دو روش مخالف هم داشته است. سیّد رضى در یکى از اشعارش از سوگواریهاى سرزمین عراق یاد مى‌کند که شامیان، همانها را روز عید و جشن مى‌دانستند:

کانت مآتم بالعراق تعدّها امویّة بالشّام من اعیادها» [۷]

حضرت سجاد(ع) نیز در شعرى از سختیهاى روزگارشان پس از عاشورا و محنتهاى جانکاه آن روزگار سخن مى‌گوید،از جمله مى‌فرماید: « یفرح هذا الورى بعیدهم و نحن اعیادنا مآتمنا»[۸]

این مردم به عیدشان خوش‌حال مى‌شوند، در حالى که عیدهاى ما، سوگ و ماتم ماست.

این مضمون همان سخن معروف است که: «بنى امیّه براى ما عید نگذاشتند».

منبع

پی‌نوشت

  1. ↑ مجمع البحرین،طریحى.
  2. ↑ ر.ک:«بحار الأنوار»،ج ۷۹،ص ۷۱ تا ۱۱۳«باب التعزیة و المآتم»که به آداب و سنن مربوط به ماتم و تعزیت گویى و سوگوارى پرداخته است.
  3. ↑ بحار الأنوار،ج ۹۸،ص ۲۴۱ و ۳۲۳.
  4. ↑ همان،ج ۴۵،ص ۱۴۳ و ۱۵۵.
  5. ↑ همان،ص ۲۳۱.
  6. ↑ همان،ص ۱۷۰،فروع کافى،ج ۱،ص ۴۶۶.
  7. ↑ بحار الأنوار،ج ۴۵،ص ۲۵۰.
  8. ↑ همان،ج ۴۶،ص ۹۲.
برگرفته از «https://fa.wikihussain.com/index.php?title=ماتم&oldid=26378»