اصحاب امام حسین (ع): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حسین
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (Admin صفحهٔ اصحاب امام حسین «ع» را به اصحاب امام حسین (ع) منتقل کرد)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
اصحاب شهادت طلب و با وفاى سید الشهدا«ع»،نمونۀ بارز آگاهى،ایمان،شجاعت و فداکارى بودند و فضیلت آنان بیش از آن است که در این مختصر بگنجد.روایاتى در فضیلت یاران امام وارد شده است. <ref>از جمله در سفینة البحار،ج 2،ص 11.</ref> خصوصیات آنان نیز در برخى کتب آمده است. <ref>ر.ک:انصار الحسین،الدوافع الذاتیة لأنصار الحسین،ابصار العین فى انصار الحسین،فرسان الهیجاء،عنصر شجاعت،اسوه‌هاى جاوید،مقاتل الطالبیّین،موسوعة المصطفى و العترة،ج 6،ص 201 و....</ref>
اصحاب شهادت طلب و با وفاى [[سید الشهدا (ع)]]، نمونۀ بارز آگاهى، ایمان، شجاعت و فداکارى بودند و فضیلت آنان بیش از آن است که در این مختصر بگنجد. روایاتى در فضیلت یاران امام وارد شده است.<ref>''از جمله در سفینة البحار،ج 2،ص 11.''</ref> خصوصیات آنان نیز در برخى کتب آمده است. <ref>''ر.ک:انصار الحسین،الدوافع الذاتیة لأنصار الحسین،ابصار العین فى انصار الحسین،فرسان الهیجاء،عنصر شجاعت،اسوه‌هاى جاوید،مقاتل الطالبیّین،موسوعة المصطفى و العترة،ج 6،ص 201 و....''</ref>


مرورى بر زیارتنامه‌هاى شهداى کربلا،فضیلتهایى چون وفاى به عهد،بذل جان در نصرت حجت خدا،وفادارى به امام و...را یادآور مى‌شود.ویژگیهاى افراد جبهۀ حسینى به تعبیر یکى از پژوهشگران چنین است:
مرورى بر زیارتنامه‌هاى شهداى کربلا، فضیلتهایى چون وفاى به عهد، بذل جان در نصرت حجت خدا، وفادارى به امام و... را یادآور مى‌شود.  


1-اطاعت محض و عاشقانه 2-هماهنگى کامل با رهبرى(تا جایى که بدون اجازه نمى‌جنگیدند)3- خطرپذیرى و شهادت طلبى 4-شجاعت ویژه 5-صبّاریت و مقاومت جاودانه 6- سازش‌ناپذیرى 7-جدیّت،قاطعیّت و عزم راسخ 8-خدابین و خدا خواه 9-از همه چیز بریده و به خدا پیوسته 10-دقیق،منظّم،منضبط 11-نهایت رشد و کمال، صلاح(سیاسى،فرهنگى)12-الگوى عملى دفاع و مقاومت(لکم فىّ اسوة) 13-باوفاترین و پایبندترین یاران بر پیمان 14-آزادگى(هیهات منّا الذلّة)15-فرماندهى ویژه،مدیریّت نمونه 16-غناى روحى از ما سوى اللّه(انطلقوا جمیعا)17-شرکت در میدانهاى جنگ سیاسى،فرهنگى،اقتصادى،نظامى در طفولیّت و سنین پایین 18-«کلّ» بینى نه«جزء»بینى(کلّ یوم عاشورا...مثلى لا یبایع مثله)19-سازندۀ حرکتهاى تاریخساز 20-مقاومت و مبارزۀ نابرابر در تنهایى 21-یقین و بصیرت کامل، شک‌شکن 22-پافشارى و استقامت در حق با اقلیّت،در برابر اکثریّت مخالف(لا تستوحشوا فى طریق الهدى لقلّة اهله)23-نقش زن در سرنوشت مبارزات سیاسى،فرهنگى بشریت 24-سپر دین بودن،نه دین سپرى 25-اصالت با جهاد اکبر 26-ساختار روحى و جسمى مناسب و هماهنگ با استراتژى عاشورا. <ref>جزوۀ«تشکیلات توحیدى عاشورا»،فاطمى پناه،ص 23.</ref>
''ویژگیهاى افراد جبهۀ حسینى به تعبیر یکى از پژوهشگران چنین است'':
{{ستون شروع}}


آنان که در رکاب سید الشهدا به فیض شهادت رسیدند،جمعى از بنى هاشم بودند، جمعى از مدینه با آن حضرت آمده بودند،برخى در مکّه و طول راه به وى پیوستند،برخى هم از کوفه توانستند به جمع آن حماسه‌سازان شهید بپیوندند.کسانى هم در راه نهضت حسینى،پیش از عاشورا شهید شدند که آنان نیز جزء اصحاب او به شمار مى‌آیند.تعداد 6 نفر از یاران امام که در کوفه شهید شدند،عبارتند از:عبد الأعلى بن یزید کلبى،عبد الله بن بقطر،عمارة بن صلخب،قیس بن مسهر صیداوى،مسلم بن عقیل و هانى بن عروه.
* اطاعت محض و عاشقانه


شهداى بنى هاشم:تعداد 17 نفر از شهداى کربلا که شهادتشان اجماعى است،عبارتند از:
* هماهنگى کامل با رهبرى (تا جایى که بدون اجازه نمى‌جنگیدند)


على بن الحسین الأکبر،عباس بن على بن ابى طالب،عبد اللّه بن على بن ابى طالب،جعفر بن على بن ابى طالب،عثمان بن على بن ابى طالب،محمد بن على بن ابى طالب،عبد الله بن حسین بن على،ابو بکر بن حسن بن على،قاسم بن حسن بن على،عبد الله بن حسن بن على، عون بن عبد الله بن جعفر،محمد بن عبد الله بن جعفر،جعفر بن عقیل،عبد الرحمن بن عقیل، عبد الله بن مسلم بن عقیل،عبد الله بن عقیل،محمد بن ابى سعید بن عقیل. <ref>انصار الحسین،محمد مهدى شمس الدین،ص 111.</ref> نام ده نفر دیگر نیز نقل شده که البته یقینى نیست،آنان عبارتند از:ابو بکر بن على بن ابى طالب،عبید الله بن عبد الله بن جعفر،محمد بن مسلم بن عقیل،عبد الله بن على بن ابى طالب،عمر بن على بن ابى طالب،ابراهیم بن على بن ابى طالب،عمر بن حسن بن على،محمد بن عقیل و جعفر بن محمد بن عقیل. <ref>همان،ص 117،دربارۀ شهداى عاشورا،از جمله ر.ک:مجلۀ«تراثنا»،شمارۀ 2،مقالۀ«تسمیة من قتل مع الحسین».</ref>
* خطرپذیرى و شهادت طلبى


شهداى دیگر:نام کسانى غیر از بنى هاشم که در کربلا در رکاب امام حسین«ع»به شهادت رسیدند و توضیح مختصرى دربارۀ هر یک،در جاى مناسب هر کدام در این کتاب(به ترتیب الفبا)آمده است.در اینجا فهرستى از همۀ آنان را یکجا بر اساس نقل کتاب «انصار الحسین»مى‌آوریم.
* شجاعت ویژه
* صبّاریت و مقاومت جاودانه


شهداى دیگر:نام کسانى غیر از بنى هاشم که در کربلا در رکاب امام حسین«ع»به شهادت رسیدند و توضیح مختصرى دربارۀ هر یک،در جاى مناسب هر کدام در این کتاب(به ترتیب الفبا)آمده است.در اینجا فهرستى از همۀ آنان را یکجا بر اساس نقل کتاب «انصار الحسین»مى‌آوریم.
* سازش‌ ناپذیرى


در کتاب یاد شده،دو جدول نام است.یکى نامهایى که در زیارت ناحیۀ مقدسه و نیز در منابع دیگرى همچون رجال شیخ،یا رجال طبرى آمده است.این جدول که نام 82 نفر را در بردارد چنین است:اسلم ترکى،انس بن حارث کاهلى،انیس بن معقل اصبحى، امّ وهب،بریر بن خضیر،بشیر بن عمر حضرمى،جابر بن حارث سلمانى،جبلّة بن على شیبانى،جنادة بن حارث انصارى،جندب بن حجیر خولانى،جون مولى ابو ذر غفارى، جوین بن مالک ضبعى،حبیب بن مظاهر،حجّاج بن مسروق،حرّ بن یزید ریاحى، حلاس بن عمرو راسبى،حنظلة بن اسعد شبامى،خالد بن عمرو بن خالد،زاهر مولى عمرو بن حمق خزاعى،زهیر بن بشر خثعمى،زهیر بن قین بجلى،زید بن معقل جعفى، سالم مولى بنى المدینه کلبى،سالم مولى عامر بن مسلم عبدى،سعد بن حنظلۀ تمیمى، سعد بن عبد الله،سعید بن عبد الله،سوار بن منعم بن حابس،سوید بن عمرو خثعمى، سیف بن حارث بن سریع جابرى،سیف بن مالک عبدى،حبیب بن عبد الله نهشلى،شوذب مولى شاکر،ضرغامة بن مالک،عابس بن ابى شبیب شاکرى،عامر بن حسان بن شریح، عامر بن مسلم،عبد الرحمن بن عبد الرحمن بن عبد الله ارحبى،عبد الرحمن بن عبد ربّه انصارى،عبد الرحمن بن عبد الله بن یزید عبدى،عبید الله بن یزید عبدى،عمران بن کعب، عمار بن ابى سلامه،عمار بن حسان،عمرو بن جناده،عمر بن جندب،عمرو بن خالد ازدى، عمر بن خالد صیداوى،عمرو بن عبد الله جندعى،عمرو بن ضبیعه،عمرو بن قرضه،عمر بن قرضه،عمر بن عبد الله ابو ثمامۀ صائدى،عمرو بن مطاع،عمیر بن عبد الله مذحجى،قارب مولى الحسین«ع»،قاسط بن زهیر،قاسم بن حبیب،قرّة بن ابى قرۀ غفارى،قعنب بن عمر، کردوس بن زهیر،کنانة بن عتیق،مالک بن عبد بن سریع،مجمع بن عبد الله عائذى، مسعود بن حجّاج و پسرش،مسلم بن عوسجه،مسلم بن کثیر،منجح مولى الحسین«ع»، نافع بن هلال،نعمان بن عمرو،نعیم بن عجلان،وهب بن عبد الله،یحیى بن سلیم،یزید بن حصین همدانى،یزید بن زیاد کندى،یزید بن نبیط.
* جدیّت، قاطعیّت و عزم راسخ


جدول دوم،اسامى کسانى است که در منابع متأخّرترى مانند زیارت رجبیّه،«مناقب» ابن شهر آشوب،«مثیر الأحزان»یا«لهوف»آمده است که عبارتند از:(29 نفر)ابراهیم بن حصین،ابو عمرو نهشلى،حماد بن حماد،حنظلة بن عمرو شیبانى،رمیث بن عمرو،زائد بن مهاجر،زهیر بن سائب،زهیر بن سلیمان،زهیر بن سلیم ازدى،سلمان بن مضارب، سلیمان بن سلیمان ازدى،سلیمان بن عون،سلیمان بن کثیر،عامر بن جلیده(یا:خلیده)، عامر بن مالک،عبد الرحمن بن یزید،عثمان بن فروه،عمر بن کناد،عبد الله بن ابى بکر، عبد الله بن عروه،غیلان بن عبد الرحمن،قاسم بن حارث،قیس بن عبد الله،مالک بن دودان، مسلم بن کناد،مسلم مولى عامر بن مسلم،منیع بن زیاد،نعمان بن عمرو،یزید بن مهاجر جعفى.
* خدابین و خدا خواه


از نظر سن و سال،تعدادى از این شهدا جوان بودند.نام این جوانان شهید در رکاب حسین«ع»از بنى هاشم و دیگران اینهاست:على اکبر،عباس بن على،قاسم،عون بن على، عبد الله بن مسلم،عون و محمد(پسران زینب کبرى)،وهب،عمرو بن قرظه،بکیر بن حرّ، عبد الله بن عمیر،نافع بن هلال،سیف بن حارث،اسلم،عمرو بن جناده،مالک بن عبد و...
* از همه چیز بریده و به خدا پیوسته


ستایش عظیمى را که سید الشهدا«ع»شب عاشورا از یاران خویش کرد،نام آنان را جاویدان و مقامشان را جلوه‌گر ساخت.آنجا که فرمود:من اصحابى شایسته‌تر و بهتر از یاران خود نمى‌شناسم«فانّى لا اعلم اصحابا اولى و لا خیرا من اصحابى و لا اهل بیت ابرّ و لا اوصل من اهل بیتى،فجزاکم اللّه عنّى جمیعا خیرا». <ref>مقتل خوارزمى،ج 1،ص 246؛لهوف،ص 79.</ref> در زیارت ناحیۀ مقدسه هم امام زمان«ع»به آنان اینگونه سلام داده است:«السلام علیکم یا خیر انصار...».
* دقیق، منظّم، منضبط


در توصیف آن شیر مردان عارف،بسیار سخن مى‌توان گفت.از زبان دشمن هم مى‌توان حقایق را شناخت.به مردى که روز عاشورا همراه عمر سعد در کربلا شرکت داشته،گفتند:واى بر تو!آیا ذریّۀ رسول خدا«ص»را کشتید؟گفت:...اگر تو شاهد چیزى بودى که ما دیدیم،تو هم همچون ما مى‌کردى.گروهى بر ما تاختند که دستهاشان بر قبضۀ شمشیرها بود،همچون شیران خشمگین،سواران را از چپ و راست درهم‌مى‌نوردیدند و خویش را به کام مرگ مى‌افکندند.نه امان مى‌پذیرفتند،نه علاقۀ به مال داشتند و نه چیزى مى‌توانست مانع ورودشان بر برکه‌هاى مرگ گردد!اگر اندکى از آنان دست برمى‌داشتیم،جان همۀ سپاه را مى‌گرفتند.اى بى‌مادر،پس مى‌خواستى چه کنیم؟!... <ref>شرح نهج البلاغه،ابن ابى الحدید،ج 3،ص 263.</ref> براى آشنایى با برخى فضایل آنان،که حواریّین امام حسین«ع»بودند،رجوع کنید به«منتخب التواریخ»،ص 245 تا 255 که بیست و شش فضیلت براى آنان برشمرده است،از جمله:
* نهایت رشد و کمال، صلاح (سیاسى، فرهنگى)


رضایت از خدا،باوفاترین اصحاب،ثبت بودن نامشان در لوح محفوظ،برتر بودن مقامشان از همۀ شهدا،همّت والا با عدّۀ کم،توفیق بازگشت به دنیا در عصر رجعت، معروف بودنشان در آسمانها،شوق شهادت در رکاب امام حسین«ع»،یاران واقعى دین خدا،وارستگى و زهد و عبادت،دفن در سرزمین مقدّس کربلا و....همین فضیلتهاست که آنان را محبوب دلها ساخته و در دنیا و آخرت،مورد غبطۀ جهانیانند.قبر شهداى کربلا همه یکجا در حرم سید الشهدا«ع»است.
* الگوى عملى دفاع و مقاومت (لکم فىّ اسوة)
* باوفاترین و پایبندترین یاران بر پیمان
* آزادگى(هیهات منّا الذلّة)


در راه دوست کشته شدن آرزوى ماست ... دشمن اگر چه تشنه به خون گلوى ماست
*فرماندهى ویژه، مدیریّت نمونه
* غناى روحى از ما سوى اللّه (انطلقوا جمیعا)


گردیم دور یار،چو پروانه گِرد شمع ... چون سوختن در آتش عشق آرزوى ماست
* شرکت در میدانهاى جنگ سیاسى، فرهنگى، اقتصادى، نظامى در طفولیّت و سنین پایین


از جان گذشته‌ایم و به جانان رسیده‌ایم ... در راه وصل،این تن خاکى عدوى ماست
* «کلّ» بینى نه «جزء» بینى (کلّ یوم عاشورا...مثلى لا یبایع مثله)


خاموش گشته‌ایم و فراموش کى شویم ... بس این قدر که در همه جا گفتگوى ماست
* سازندۀ حرکتهاى تاریخساز


ما را طواف کعبه بجز دور یار نیست ... کز هر طرف رویم،خدا روبروى ماست
* مقاومت و مبارزۀ نابرابر در تنهایى
* یقین و بصیرت کامل، شک‌شکن


* پافشارى و استقامت در حق با اقلیّت، در برابر اکثریّت مخالف (لا تستوحشوا فى طریق الهدى لقلّة اهله)


* نقش زن در سرنوشت مبارزات سیاسى، فرهنگى بشریت


جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 49-53.
* سپر دین بودن، نه دین سپرى
 
* اصالت با جهاد اکبر
 
* ساختار روحى و جسمى مناسب و هماهنگ با استراتژى عاشورا. <ref>''جزوۀ«تشکیلات توحیدى عاشورا»،فاطمى پناه،ص 23.''</ref>
 
{{پایان}}
 
آنان که در رکاب سید الشهدا به فیض شهادت رسیدند، جمعى از [[بنى هاشم]] بودند، جمعى از مدینه با آن حضرت آمده بودند، برخى در مکّه و طول راه به وى پیوستند، برخى هم از کوفه توانستند به جمع آن حماسه‌ سازان شهید بپیوندند. کسانى هم در راه نهضت حسینى، پیش از عاشورا شهید شدند که آنان نیز جزء اصحاب او به شمار مى‌آیند.
 
'''تعداد 6 نفر از یاران امام که در کوفه شهید شدند، عبارتند از''':
{{ستون شروع}}
*[[عبد الاعلى بن یزید کلبى|عبد الأعلى بن یزید کلبى]]
 
*[[عبد الله بن بقطر]]
 
*[[عماره بن صلخب|عمارة بن صلخب]]
 
*[[قیس بن مسهر صیداوى]]
 
*[[مسلم بن عقیل]]
 
*[[هانى بن عروه]]
 
{{پایان}}
 
''شهداى بنى هاشم'':
 
تعداد 17 نفر از شهداى کربلا که شهادتشان اجماعى است، عبارتند از:
 
{{ستون شروع}}
 
* [[على بن الحسین الاکبر|على بن الحسین الأکبر]]
 
* [[عباس بن على بن ابى طالب]]
 
* [[عبد اللّه بن على بن ابى طالب]]
 
* [[جعفر بن على بن ابى طالب]]
 
* [[عثمان بن على بن ابى طالب]]
 
* [[محمد بن على بن ابى طالب]]
 
* [[عبد الله بن حسین بن على]]
 
* [[ابو بکر بن حسن بن على]]
 
* [[قاسم بن حسن بن على]]
 
* [[عبد الله بن حسن بن على]]
 
* [[عون بن عبد الله بن جعفر]]
 
* [[محمد بن عبد الله بن جعفر]]
 
* [[جعفر بن عقیل]]
 
* [[عبد الرحمن بن عقیل]]
 
* [[عبد الله بن مسلم بن عقیل]]
 
* [[عبد الله بن عقیل]]
 
*[[محمد بن ابى سعید بن عقیل.]] <ref>''انصار الحسین،محمد مهدى شمس الدین،ص 111.''</ref>
 
{{پایان}}
 
'''نام ده نفر دیگر نیز نقل شده که البته یقینى نیست،آنان عبارتند از:'''
 
{{ستون شروع}}
 
* [[ابو بکر بن على بن ابى طالب]]
 
* [[عبید الله بن عبد الله بن جعفر]]
 
* [[محمد بن مسلم بن عقیل]]
 
* [[عبد الله بن على بن ابى طالب]]
 
* [[عمر بن على بن ابى طالب]]
 
* [[ابراهیم بن على بن ابى طالب]]
 
* [[عمر بن حسن بن على]]
 
* [[محمد بن عقیل]]
 
* [[جعفر بن محمد بن عقیل]]<ref>''همان،ص 117،دربارۀ شهداى عاشورا،از جمله ر.ک:مجلۀ«تراثنا»،شمارۀ 2،مقالۀ«تسمیة من قتل مع الحسین».''</ref>
 
 
'''شهداى دیگر:'''
 
نام کسانى غیر از بنى هاشم که در کربلا در رکاب امام حسین (ع) به شهادت رسیدند و توضیح مختصرى دربارۀ هر یک، در جاى مناسب هر کدام در این کتاب (به ترتیب الفبا) آمده است.
 
در اینجا فهرستى از همۀ آنان را یکجا بر اساس نقل کتاب [[انصار الحسین]] مى‌آوریم.
 
 
در کتاب یاد شده، دو جدول نام است. یکى نامهایى که در زیارت ناحیۀ مقدسه و نیز در منابع دیگرى همچون [[رجال شیخ]]، یا رجال طبرى آمده است.
 
'''این جدول که نام 82 نفر را در بردارد چنین است:'''
{{ستون شروع}}
 
* [[اسلم ترکى]]
 
* [[انس بن حارث کاهلى]]
 
* [[انیس بن معقل اصبحى]]
 
* [[ام وهب|امّ وهب]]
 
* [[بریر بن خضیر]]
* [[بشیر بن عمر حضرمى]]
 
* [[جابر بن حارث سلمانى]]
* [[جبله بن على شیبانى|جبلّة بن على شیبانى]]
 
* [[جناده بن حارث انصارى|جنادة بن حارث انصارى]]
* [[جندب بن حجیر خولانى]]
 
* [[جون مولى ابوذر غفارى]]
* [[جوین بن مالک ضبعى|جوین بن مالک ضبعى]]
* [[حبیب بن مظاهر]]
 
* [[حجاج بن مسروق|حجّاج بن مسروق]]
* [[حر بن یزید ریاحى|حرّ بن یزید ریاحى]]
 
* [[حلاس بن عمرو راسبى]]
 
* [[حنظله بن اسعد شبامى|حنظلة بن اسعد شبامى]]
 
* [[خالد بن عمرو بن خالد]]
 
* [[زاهر مولى عمرو بن حمق خزاعى]]
* [[زهیر بن بشر خثعمى]]
 
* [[زهیر بن قین بجلى]]
 
* [[زید بن معقل جعفى]]
 
* [[سالم مولى بنى المدینه کلبى]]
 
* [[سالم مولى عامر بن مسلم عبدى]]
* [[سعد بن حنظلۀ تمیمى]]
* [[سعد بن عبد الله]]
* [[سعید بن عبد الله]]
* [[سوار بن منعم بن حابس]]
* [[سوید بن عمرو خثعمى]]
 
* [[سیف بن حارث بن سریع جابرى]]
 
* [[سیف بن مالک عبدى]]
* [[حبیب بن عبد الله نهشلى]]
 
* [[شوذب مولى شاکر]]
 
* [[ضرغام بن مالک|ضرغامة بن مالک]]
* [[عابس بن ابى شبیب شاکرى]]
* [[عامر بن حسان بن شریح]]
* [[عامر بن مسلم]]
* [[عبد الرحمن بن عبد الرحمن بن عبد الله ارحبى]]
 
* [[عبد الرحمن بن عبد ربّه انصارى]]
* [[عبد الرحمن بن عبد الله بن یزید عبدى]]
* [[عبید الله بن یزید عبدى]]
 
* [[عمران بن کعب]]
 
* [[عمار بن ابى سلامه]]
 
* [[عمار بن حسان]]
* [[عمرو بن جناده]]
 
* [[عمر بن جندب]]
 
* [[عمرو بن خالد ازدى]]
 
* [[عمر بن خالد صیداوى]]
 
* [[عمرو بن عبد الله جندعى]]
 
* [[عمرو بن ضبیعه]]
 
* [[عمرو بن قرضه]]
* [[عمر بن قرضه]]
 
* [[عمر بن عبد الله ابو ثمامه صائدى|عمر بن عبد الله ابو ثمامۀ صائدى]]
 
* [[عمرو بن مطاع]]
* [[عمیر بن عبد الله مذحجى]]
* [[قارب مولى الحسین (ع)]]
 
* [[قاسط بن زهیر]]
* [[قاسم بن حبیب]]
 
* [[قره بن ابى قره غفارى|قرّة بن ابى قرۀ غفارى]]
 
* [[قعنب بن عمر]]
* [[کردوس بن زهیر]]
 
* [[کنانه بن عتیق|کنانة بن عتیق]]
 
* [[مالک بن عبد بن سریع]]
 
* [[مجمع بن عبد الله عائذى]]
 
* [[مسعود بن حجاج و پسرش|مسعود بن حجّاج و پسرش]]
 
* [[مسلم بن عوسجه]]
 
* [[مسلم بن کثیر]]
* [[منجح مولى الحسین (ع)]]
* [[نافع بن هلال]]
* [[نعمان بن عمرو]]
* [[نعیم بن عجلان]]
* [[وهب بن عبد الله]]
* [[یحیى بن سلیم]]
* [[یزید بن حصین همدانى]]
* [[یزید بن زیاد کندى]]
* [[یزید بن نبیط]]
{{پایان}}
 
جدول دوم، اسامى کسانى است که در منابع متأخّرترى مانند زیارت رجبیّه، [[مناقب]] ابن شهر آشوب، [[مثیر الأحزان]] یا [[لهوف]] آمده است که عبارتند از:(29 نفر)
{{ستون شروع}}
* [[ابراهیم بن حصین]]
 
* [[ابو عمرو نهشلى]]
 
* [[حماد بن حماد]]
 
* [[حنظلة بن عمرو شیبانى]]
 
* [[رمیث بن عمرو]]
 
* [[زائد بن مهاجر]]
 
* [[زهیر بن سائب]]
 
* [[زهیر بن سلیمان]]
 
* [[زهیر بن سلیم ازدى]]
 
* [[سلمان بن مضارب]]
 
* [[سلیمان بن سلیمان ازدى]]
 
* [[سلیمان بن عون]]
 
* [[سلیمان بن کثیر]]
 
* [[عامر بن جلیده]](یا:خلیده)
 
* [[عامر بن مالک]]
 
* [[عبد الرحمن بن یزید]]
 
* [[عثمان بن فروه]]
 
* [[عمر بن کناد]]
 
* عبد الله بن ابى بکر
 
* [[عبد الله بن عروه]]
 
* [[غیلان بن عبد الرحمن]]
 
* [[قاسم بن حارث]]
 
* [[قیس بن عبد الله]]
 
* [[مالک بن دودان]]
 
*  [[مسلم بن کناد]]
 
* [[مسلم مولى عامر بن مسلم]]
 
* [[منیع بن زیاد]]
 
* [[نعمان بن عمرو]]
 
* [[یزید بن مهاجر جعفى]]
 
{{پایان}}
 
از نظر سن و سال، تعدادى از این شهدا جوان بودند. نام این جوانان شهید در رکاب حسین (ع)از بنى هاشم و دیگران اینهاست:
{{ستون شروع}}
* على اکبر
 
* عباس بن على
 
* قاسم
 
* عون بن على
 
* عبد الله بن مسلم
 
* عون و محمد(پسران زینب کبرى)
 
* وهب
 
* عمرو بن قرظه
 
* بکیر بن حرّ
 
* عبد الله بن عمیر
 
* نافع بن هلال
 
* سیف بن حارث
 
* اسلم
 
* عمرو بن جناده
 
* مالک بن عبد و...
 
{{پایان}}
 
ستایش عظیمى را که سید الشهدا (ع) شب عاشورا از یاران خویش کرد، نام آنان را جاویدان و مقامشان را جلوه‌گر ساخت.
 
آنجا که فرمود:
 
من اصحابى شایسته‌تر و بهتر از یاران خود نمى‌شناسم «فانّى لا اعلم اصحابا اولى و لا خیرا من اصحابى و لا اهل بیت ابرّ و لا اوصل من اهل بیتى،فجزاکم اللّه عنّى جمیعا خیرا».<ref>''مقتل خوارزمى،ج 1،ص 246؛لهوف،ص 79.''</ref>
 
در زیارت ناحیۀ مقدسه هم امام زمان (ع) به آنان اینگونه سلام داده است:
 
«السلام علیکم یا خیر انصار...».
 
در توصیف آن شیر مردان عارف، بسیار سخن مى‌توان گفت. از زبان دشمن هم مى‌توان حقایق را شناخت. به مردى که روز عاشورا همراه [[عمر سعد]] در [[کربلا]] شرکت داشته، گفتند: واى بر تو! آیا ذریّۀ رسول خدا (ص) را کشتید؟
 
گفت: ...اگر تو شاهد چیزى بودى که ما دیدیم، تو هم همچون ما مى‌کردى. گروهى بر ما تاختند که دستهاشان بر قبضۀ شمشیرها بود، همچون شیران خشمگین، سواران را از چپ و راست درهم‌ مى‌نوردیدند و خویش را به کام مرگ مى‌افکندند. نه امان مى‌پذیرفتند، نه علاقۀ به مال داشتند و نه چیزى مى‌توانست مانع ورودشان بر برکه‌هاى مرگ گردد! اگر اندکى از آنان دست بر مى‌داشتیم، جان همۀ سپاه را مى‌گرفتند. اى بى‌مادر، پس مى‌خواستى چه کنیم؟!... <ref>''شرح نهج البلاغه،ابن ابى الحدید،ج 3،ص 263.''</ref>
 
براى آشنایى با برخى فضایل آنان، که حواریّین امام حسین (ع) بودند، رجوع کنید به [[منتخب التواریخ]]،ص 245 تا 255 که بیست و شش فضیلت براى آنان برشمرده است،از جمله:
{{ستون شروع}}
* رضایت از خدا
 
* باوفاترین اصحاب
 
* ثبت بودن نامشان در لوح محفوظ
 
* برتر بودن مقامشان از همۀ شهدا
 
* همّت والا با عدّۀ کم
 
* توفیق بازگشت به دنیا در عصر رجعت
 
* معروف بودنشان در آسمانها
 
* شوق شهادت در رکاب امام حسین (ع)
 
* یاران واقعى دین خدا
 
* وارستگى و زهد و عبادت
 
* دفن در سرزمین مقدّس کربلا و....
 
{{پایان}}
 
همین فضیلتهاست که آنان را محبوب دلها ساخته و در دنیا و آخرت، مورد غبطۀ جهانیانند.
 
قبر شهداى کربلا همه یکجا در حرم سید الشهدا (ع) است.
 
{{شعر}}
 
{{ب|در راه دوست کشته شدن آرزوى ماست | دشمن اگر چه تشنه به خون گلوى ماست }}
 
{{ب|گردیم دور یار، چو پروانه گِرد شمع | چون سوختن در آتش عشق آرزوى ماست }}
 
{{ب|از جان گذشته‌ایم و به جانان رسیده‌ایم |در راه وصل، این تن خاکى عدوى ماست}}
 
{{ب|خاموش گشته‌ایم و فراموش کى شویم | بس این قدر که در همه جا گفتگوى ماست}}
 
{{ب|ما را طواف کعبه بجز دور یار نیست | کز هر طرف رویم، خدا روبروى ماست }}
 
{{پایان شعر}}
 
==منابع==
 
* ''جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 49-53.''
 
==پی نوشت==

نسخهٔ ‏۲۳ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۵:۴۶

اصحاب شهادت طلب و با وفاى سید الشهدا (ع)، نمونۀ بارز آگاهى، ایمان، شجاعت و فداکارى بودند و فضیلت آنان بیش از آن است که در این مختصر بگنجد. روایاتى در فضیلت یاران امام وارد شده است.[۱] خصوصیات آنان نیز در برخى کتب آمده است. [۲]

مرورى بر زیارتنامه‌هاى شهداى کربلا، فضیلتهایى چون وفاى به عهد، بذل جان در نصرت حجت خدا، وفادارى به امام و... را یادآور مى‌شود.

ویژگیهاى افراد جبهۀ حسینى به تعبیر یکى از پژوهشگران چنین است:

  • اطاعت محض و عاشقانه
  • هماهنگى کامل با رهبرى (تا جایى که بدون اجازه نمى‌جنگیدند)
  • خطرپذیرى و شهادت طلبى
  • شجاعت ویژه
  • صبّاریت و مقاومت جاودانه
  • سازش‌ ناپذیرى
  • جدیّت، قاطعیّت و عزم راسخ
  • خدابین و خدا خواه
  • از همه چیز بریده و به خدا پیوسته
  • دقیق، منظّم، منضبط
  • نهایت رشد و کمال، صلاح (سیاسى، فرهنگى)
  • الگوى عملى دفاع و مقاومت (لکم فىّ اسوة)
  • باوفاترین و پایبندترین یاران بر پیمان
  • آزادگى(هیهات منّا الذلّة)
  • فرماندهى ویژه، مدیریّت نمونه
  • غناى روحى از ما سوى اللّه (انطلقوا جمیعا)
  • شرکت در میدانهاى جنگ سیاسى، فرهنگى، اقتصادى، نظامى در طفولیّت و سنین پایین
  • «کلّ» بینى نه «جزء» بینى (کلّ یوم عاشورا...مثلى لا یبایع مثله)
  • سازندۀ حرکتهاى تاریخساز
  • مقاومت و مبارزۀ نابرابر در تنهایى
  • یقین و بصیرت کامل، شک‌شکن
  • پافشارى و استقامت در حق با اقلیّت، در برابر اکثریّت مخالف (لا تستوحشوا فى طریق الهدى لقلّة اهله)
  • نقش زن در سرنوشت مبارزات سیاسى، فرهنگى بشریت
  • سپر دین بودن، نه دین سپرى
  • اصالت با جهاد اکبر
  • ساختار روحى و جسمى مناسب و هماهنگ با استراتژى عاشورا. [۳]

آنان که در رکاب سید الشهدا به فیض شهادت رسیدند، جمعى از بنى هاشم بودند، جمعى از مدینه با آن حضرت آمده بودند، برخى در مکّه و طول راه به وى پیوستند، برخى هم از کوفه توانستند به جمع آن حماسه‌ سازان شهید بپیوندند. کسانى هم در راه نهضت حسینى، پیش از عاشورا شهید شدند که آنان نیز جزء اصحاب او به شمار مى‌آیند.

تعداد 6 نفر از یاران امام که در کوفه شهید شدند، عبارتند از:

شهداى بنى هاشم:

تعداد 17 نفر از شهداى کربلا که شهادتشان اجماعى است، عبارتند از:

نام ده نفر دیگر نیز نقل شده که البته یقینى نیست،آنان عبارتند از:


شهداى دیگر:

نام کسانى غیر از بنى هاشم که در کربلا در رکاب امام حسین (ع) به شهادت رسیدند و توضیح مختصرى دربارۀ هر یک، در جاى مناسب هر کدام در این کتاب (به ترتیب الفبا) آمده است.

در اینجا فهرستى از همۀ آنان را یکجا بر اساس نقل کتاب انصار الحسین مى‌آوریم.


در کتاب یاد شده، دو جدول نام است. یکى نامهایى که در زیارت ناحیۀ مقدسه و نیز در منابع دیگرى همچون رجال شیخ، یا رجال طبرى آمده است.

این جدول که نام 82 نفر را در بردارد چنین است:

جدول دوم، اسامى کسانى است که در منابع متأخّرترى مانند زیارت رجبیّه، مناقب ابن شهر آشوب، مثیر الأحزان یا لهوف آمده است که عبارتند از:(29 نفر)

  • عبد الله بن ابى بکر

از نظر سن و سال، تعدادى از این شهدا جوان بودند. نام این جوانان شهید در رکاب حسین (ع)از بنى هاشم و دیگران اینهاست:

  • على اکبر
  • عباس بن على
  • قاسم
  • عون بن على
  • عبد الله بن مسلم
  • عون و محمد(پسران زینب کبرى)
  • وهب
  • عمرو بن قرظه
  • بکیر بن حرّ
  • عبد الله بن عمیر
  • نافع بن هلال
  • سیف بن حارث
  • اسلم
  • عمرو بن جناده
  • مالک بن عبد و...

ستایش عظیمى را که سید الشهدا (ع) شب عاشورا از یاران خویش کرد، نام آنان را جاویدان و مقامشان را جلوه‌گر ساخت.

آنجا که فرمود:

من اصحابى شایسته‌تر و بهتر از یاران خود نمى‌شناسم «فانّى لا اعلم اصحابا اولى و لا خیرا من اصحابى و لا اهل بیت ابرّ و لا اوصل من اهل بیتى،فجزاکم اللّه عنّى جمیعا خیرا».[۶]

در زیارت ناحیۀ مقدسه هم امام زمان (ع) به آنان اینگونه سلام داده است:

«السلام علیکم یا خیر انصار...».

در توصیف آن شیر مردان عارف، بسیار سخن مى‌توان گفت. از زبان دشمن هم مى‌توان حقایق را شناخت. به مردى که روز عاشورا همراه عمر سعد در کربلا شرکت داشته، گفتند: واى بر تو! آیا ذریّۀ رسول خدا (ص) را کشتید؟

گفت: ...اگر تو شاهد چیزى بودى که ما دیدیم، تو هم همچون ما مى‌کردى. گروهى بر ما تاختند که دستهاشان بر قبضۀ شمشیرها بود، همچون شیران خشمگین، سواران را از چپ و راست درهم‌ مى‌نوردیدند و خویش را به کام مرگ مى‌افکندند. نه امان مى‌پذیرفتند، نه علاقۀ به مال داشتند و نه چیزى مى‌توانست مانع ورودشان بر برکه‌هاى مرگ گردد! اگر اندکى از آنان دست بر مى‌داشتیم، جان همۀ سپاه را مى‌گرفتند. اى بى‌مادر، پس مى‌خواستى چه کنیم؟!... [۷]

براى آشنایى با برخى فضایل آنان، که حواریّین امام حسین (ع) بودند، رجوع کنید به منتخب التواریخ،ص 245 تا 255 که بیست و شش فضیلت براى آنان برشمرده است،از جمله:

  • رضایت از خدا
  • باوفاترین اصحاب
  • ثبت بودن نامشان در لوح محفوظ
  • برتر بودن مقامشان از همۀ شهدا
  • همّت والا با عدّۀ کم
  • توفیق بازگشت به دنیا در عصر رجعت
  • معروف بودنشان در آسمانها
  • شوق شهادت در رکاب امام حسین (ع)
  • یاران واقعى دین خدا
  • وارستگى و زهد و عبادت
  • دفن در سرزمین مقدّس کربلا و....

همین فضیلتهاست که آنان را محبوب دلها ساخته و در دنیا و آخرت، مورد غبطۀ جهانیانند.

قبر شهداى کربلا همه یکجا در حرم سید الشهدا (ع) است.

در راه دوست کشته شدن آرزوى ماست دشمن اگر چه تشنه به خون گلوى ماست
گردیم دور یار، چو پروانه گِرد شمع چون سوختن در آتش عشق آرزوى ماست
از جان گذشته‌ایم و به جانان رسیده‌ایم در راه وصل، این تن خاکى عدوى ماست
خاموش گشته‌ایم و فراموش کى شویم بس این قدر که در همه جا گفتگوى ماست
ما را طواف کعبه بجز دور یار نیست کز هر طرف رویم، خدا روبروى ماست

منابع

  • جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 49-53.

پی نوشت

  1. از جمله در سفینة البحار،ج 2،ص 11.
  2. ر.ک:انصار الحسین،الدوافع الذاتیة لأنصار الحسین،ابصار العین فى انصار الحسین،فرسان الهیجاء،عنصر شجاعت،اسوه‌هاى جاوید،مقاتل الطالبیّین،موسوعة المصطفى و العترة،ج 6،ص 201 و....
  3. جزوۀ«تشکیلات توحیدى عاشورا»،فاطمى پناه،ص 23.
  4. انصار الحسین،محمد مهدى شمس الدین،ص 111.
  5. همان،ص 117،دربارۀ شهداى عاشورا،از جمله ر.ک:مجلۀ«تراثنا»،شمارۀ 2،مقالۀ«تسمیة من قتل مع الحسین».
  6. مقتل خوارزمى،ج 1،ص 246؛لهوف،ص 79.
  7. شرح نهج البلاغه،ابن ابى الحدید،ج 3،ص 263.