روز واقعه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه فیلم | {{جعبه فیلم | ||
| عنوان = '''روز واقعه''' | | عنوان = '''روز واقعه''' | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۴: | ||
| پیش_از = | | پیش_از = | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
| جایزه‌ها = برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم ([[شهرام اسدی]]).}} | | جایزه‌ها = برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم ([[شهرام اسدی]]).}}'''روز واقعه''' فیلم‌نامه‌ای است به قلم [[بهرام بیضایی]] که در سال 1361 نوشته شد و به دلایلی که بیضایی امکان ساخت فیلم را مطابق آنچه در نظر داشت فراهم نشد آن را به بنیاد فارابی سپرد. [[شهرام اسدی]] در سال 1373 تصمیم به ساخت این اثر گرفت و توانست جایزه سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از سیزدهمین جشنواره فجر دریافت کند.<ref>[http://www.sourehcinema.com/Festival/Film/History.aspx?Kind=Full&Id=138109211745&FilmName=روز%20واقعه سوره سینما - جشنواره‌های فیلم روز واقعه]</ref> | ||
==فیلمنامه== | ==فیلمنامه== | ||
[[پرونده:تصویر روی جلد فیلمنامه روز واقعه در انتشارات روشنگران.jpg|بندانگشتی|تصویر روی جلد فیلمنامه روز واقعه در انتشارات روشنگران و مطالعات زنان<ref>[http://www.roshangaran-pub.ir/bookshow/B866963004 وب سایت انتشارات روشنگران]</ref>|250px]] | [[پرونده:تصویر روی جلد فیلمنامه روز واقعه در انتشارات روشنگران.jpg|بندانگشتی|تصویر روی جلد فیلمنامه روز واقعه در انتشارات روشنگران و مطالعات زنان<ref>[http://www.roshangaran-pub.ir/bookshow/B866963004 وب سایت انتشارات روشنگران]</ref>|250px]] | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۱: | ||
عبدالله جوان نصرانی تازه مسلمان شده‌ای است که در روز عروسی خود با راحله، ندایی می‌شنود که کیست که مرا یاری کند؟ عبدالله پس از چند بار شنیدن آن صدا، منقلب شده و مجلس عروسی را ترک می‌کند. او به جستجوی صدا برمی‌آید. آن هم در حالی که برادران متعصب راحله ترک مجلس عروسی را توهینی به خود دانسته و در پی‌اش روان می‌شوند. عبدالله در طول مسیرش با اتفاقاتی روبه‌رو می‌شود و به نشانه‌هایی برمی‌خورد که نشان دهنده این است که امام حسین (ع) می‌دانسته او در جستجوی صدایی که به یاری‌اش می‌طلبد می‌رود. عبدالله به تاخت بیابان‌ها را طی می‌کند و خود را به صحرای کربلا می‌رساند. منتها وقتی به کربلا می‌رسد که عصر روز عاشورا است.<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/news/123276/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA-%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%D9%84%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C وب سایت روزنامه همشهری آنلاین]</ref> | عبدالله جوان نصرانی تازه مسلمان شده‌ای است که در روز عروسی خود با راحله، ندایی می‌شنود که کیست که مرا یاری کند؟ عبدالله پس از چند بار شنیدن آن صدا، منقلب شده و مجلس عروسی را ترک می‌کند. او به جستجوی صدا برمی‌آید. آن هم در حالی که برادران متعصب راحله ترک مجلس عروسی را توهینی به خود دانسته و در پی‌اش روان می‌شوند. عبدالله در طول مسیرش با اتفاقاتی روبه‌رو می‌شود و به نشانه‌هایی برمی‌خورد که نشان دهنده این است که امام حسین (ع) می‌دانسته او در جستجوی صدایی که به یاری‌اش می‌طلبد می‌رود. عبدالله به تاخت بیابان‌ها را طی می‌کند و خود را به صحرای کربلا می‌رساند. منتها وقتی به کربلا می‌رسد که عصر روز عاشورا است.<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/news/123276/%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA-%D8%AC%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%D9%84%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C وب سایت روزنامه همشهری آنلاین]</ref> | ||
===جریان نگارش روز واقعه=== | ===جریان نگارش روز واقعه=== | ||
عبدالله اسفندیاری در جریان نگارش طرح اولیه کار تا زمان ساخت «روز واقعه» بوده و چگونگی نگارش و ساخت آن را در مصاحبه‌ای با مجله اینترنتی تبیان روایت کرده است.<ref>[https://article.tebyan.net/229478/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%D9%87- وب سایت موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان]</ref> عبدالله اسفندیاری داستان مسلمان شدن یک مسیحی در نزدیکی واقعه عاشورا را برای داریوش فرهنگ تعریف می‌کند و از او می‌خواهد تا فیلم‌نامه‌ای را بر اساس این طرح بنویسد اما داریوش فرهنگ قبول نمی‌کند و پیشنهاد آن را به دو نویسنده دیگر می‌دهد و سرانجام بعد از یک سال فیلمنامه روز واقعه را تحویل می‌دهد اما نامی از نویسنده آن نمی‌برد هرچند که عبدالله اسفندیاری به جهت سبک نوشتاری فیلمنامه حدس می‌زند که بهرام بیضایی باید در نگارش آن نقش داشته باشد و نهایتاً داریوش فرهنگ تأیید می‌کند که فیلمنامه روز واقعه اثر بهرام بیضایی است.<ref>[https://article.tebyan.net/229478/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%D9%87- همان]</ref> | عبدالله اسفندیاری در جریان نگارش طرح اولیه کار تا زمان ساخت «روز واقعه» بوده و چگونگی نگارش و ساخت آن را در مصاحبه‌ای با مجله اینترنتی تبیان روایت کرده است.<ref>[https://article.tebyan.net/229478/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%D9%87- وب سایت موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان]</ref> عبدالله اسفندیاری داستان مسلمان شدن یک مسیحی در نزدیکی واقعه [[عاشورا]] را برای داریوش فرهنگ تعریف می‌کند و از او می‌خواهد تا فیلم‌نامه‌ای را بر اساس این طرح بنویسد اما داریوش فرهنگ قبول نمی‌کند و پیشنهاد آن را به دو نویسنده دیگر می‌دهد و سرانجام بعد از یک سال فیلمنامه روز واقعه را تحویل می‌دهد اما نامی از نویسنده آن نمی‌برد هرچند که عبدالله اسفندیاری به جهت سبک نوشتاری فیلمنامه حدس می‌زند که بهرام بیضایی باید در نگارش آن نقش داشته باشد و نهایتاً داریوش فرهنگ تأیید می‌کند که فیلمنامه روز واقعه اثر بهرام بیضایی است.<ref>[https://article.tebyan.net/229478/%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%D9%87- همان]</ref> | ||
===درباره بهرام بیضایی=== | ===درباره بهرام بیضایی=== | ||
[[پرونده:بهرام بیضایی.jpg|بندانگشتی|بهرام بیضایی|200px]] | [[پرونده:بهرام بیضایی.jpg|بندانگشتی|بهرام بیضایی|200px]] | ||
نسخهٔ ۲۴ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۴۶
| روز واقعه | |
|---|---|
 | |
| کارگردان | شهرام اسدی |
| تهیه‌کننده | مرتضی شایسته |
| نویسنده | بهرام بیضایی |
| موسیقی | مجید انتظامی |
| فیلم‌برداری | مازیار پرتواصغر رفیعی‌جم |
| تدوین | مهدی رجاییان |
شرکت تولید |
هدایت فیلم |
| توزیع‌کننده | هدایت فیلم |
تاریخ‌های انتشار | 1373 |
مدت زمان | 105 دقیقه |
| زبان | فارسی |
روز واقعه فیلم‌نامه‌ای است به قلم بهرام بیضایی که در سال 1361 نوشته شد و به دلایلی که بیضایی امکان ساخت فیلم را مطابق آنچه در نظر داشت فراهم نشد آن را به بنیاد فارابی سپرد. شهرام اسدی در سال 1373 تصمیم به ساخت این اثر گرفت و توانست جایزه سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از سیزدهمین جشنواره فجر دریافت کند.[۱]
فیلمنامه
بهرام بیضایی اثر روز واقعه را در سال 1363 در انتشارات ابتکار به چاپ رساند.[۳] مدتی بعد اثر روز واقعه در انتشارات روشنگران و مطالعات زنان به چاپ رسید و چاپ‌های بعدی به وسیله همین ناشر چاپ شده است.[۴]
خلاصه متن فیلمنامه
عبدالله جوان نصرانی تازه مسلمان شده‌ای است که در روز عروسی خود با راحله، ندایی می‌شنود که کیست که مرا یاری کند؟ عبدالله پس از چند بار شنیدن آن صدا، منقلب شده و مجلس عروسی را ترک می‌کند. او به جستجوی صدا برمی‌آید. آن هم در حالی که برادران متعصب راحله ترک مجلس عروسی را توهینی به خود دانسته و در پی‌اش روان می‌شوند. عبدالله در طول مسیرش با اتفاقاتی روبه‌رو می‌شود و به نشانه‌هایی برمی‌خورد که نشان دهنده این است که امام حسین (ع) می‌دانسته او در جستجوی صدایی که به یاری‌اش می‌طلبد می‌رود. عبدالله به تاخت بیابان‌ها را طی می‌کند و خود را به صحرای کربلا می‌رساند. منتها وقتی به کربلا می‌رسد که عصر روز عاشورا است.[۵]
جریان نگارش روز واقعه
عبدالله اسفندیاری در جریان نگارش طرح اولیه کار تا زمان ساخت «روز واقعه» بوده و چگونگی نگارش و ساخت آن را در مصاحبه‌ای با مجله اینترنتی تبیان روایت کرده است.[۶] عبدالله اسفندیاری داستان مسلمان شدن یک مسیحی در نزدیکی واقعه عاشورا را برای داریوش فرهنگ تعریف می‌کند و از او می‌خواهد تا فیلم‌نامه‌ای را بر اساس این طرح بنویسد اما داریوش فرهنگ قبول نمی‌کند و پیشنهاد آن را به دو نویسنده دیگر می‌دهد و سرانجام بعد از یک سال فیلمنامه روز واقعه را تحویل می‌دهد اما نامی از نویسنده آن نمی‌برد هرچند که عبدالله اسفندیاری به جهت سبک نوشتاری فیلمنامه حدس می‌زند که بهرام بیضایی باید در نگارش آن نقش داشته باشد و نهایتاً داریوش فرهنگ تأیید می‌کند که فیلمنامه روز واقعه اثر بهرام بیضایی است.[۷]
درباره بهرام بیضایی
بهرام بیضایی نویسنده اثر روز واقعه است او به علاقه شخصی خود و بنابر اعتقادی که در نگارش اثر داشته به پیشنهاد داریوش فرهنگ، می‌پذیرد که فیلمنامه را بنویسند اما در ابتدا هویت خود را به عنوان نویسنده این فیلمنامه نمی‌آورد و از «ع.سالک» استفاده می‌کند و وقتی از فرهنگ درباره نام نویسنده می‌پرسند او می‌گوید: «چه فرقی می‌کند، شما فیلمنامه را بخوانید و ببینید مورد تأیید است یا نه.». همچنین عبدالله اسفندیاری درباره عدم ساخت فیلم توسط بهرام بیضایی می‌گوید که او در آن مقطع علاقه‌مند بود که اثر دیگری را کار کند[۸] هرچند که بیضایی در سال 88 و مدتی پیش از مهاجرت به آمریکا در گفتگویی با جواد طوسی درباره ساخت فیلم توسط اسدی گفته:
روز واقعه را نگذاشتند خودم بسازم. لااقل ده تا کارگردان عوض شد و من تعجب می‌کردم که این همه آدم نمی‌توانند این فیلم را بسازند. حتی گفتند واروژ کریم مسیحی این فیلم را بسازد. خوشحال می‌شدم اگر او این فیلم را می‌ساخت. حتی اسم آقای محمدرضا اصلانی را آوردند. خیلی‌ها عقیده داشتند که چند جای فیلم را باید عوض کنم، امّا من برای عوض کردن نرفتم. به هر حال آقای اسدی مهارتش را داشت که لااقل تعداد جاهایی را که می‌خواستند عوض شود به سه برساند و فیلمی بسازد شبیه فیلم‌هایی که قرار است از تلویزیون پخش شود. . . . اصلاً نمی‌خواهم بگویم راضی هستم یا نه. تمام حرف من این است که من این فیلم را این‌طور نمی‌دیدم. این فیلم شباهتی به فیلم‌هایی که داشتم ندارد.[۹]
فیلم روز واقعه
حسن جلایر فیلمنامه روز واقعه را از بهرام بیضایی خریداری و برای دریافت پروانه ساخت آن را به ارشاد ارائه کرد. بعد از حدود دو سال با تغییراتی در فیلمنامه مجوز ساخت آن توسط شورای نظارت هم صادر شد. مدتی بعد پیشنهاد ساخت فیلمنامه به شهرام اسدی داده شد و او پذیرفت.[۱۰]
کارگردان
شهرام اسدی بعد از بازگشت به ایران به پیشنهاد عبدالله اسفندیاری کارگردانی فیلمنامه روز واقعه را پذیرفت او که از عدم حمایت این کار و متوقف شدن آن در مراحل ساخت نگران بوده است با دلگرمی و حمایت اسفندیاری در فارابی تصمیم به ساخت روز واقعه می‌گیرد.[۱۱] شهرام اسدی درباره وفاداری به متن در ساخت اثر خود می‌گوید:
میزان وفاداری من به متن آقای بیضایی در روز واقعه از وفاداری لارنس اولیویر در هملت شکسپیر که مشهور عام و خاص است به مراتب بیشتر است. در یکصد و چهار دقیقه‌ای که مدت زمان فیلم است میزان آنچه تغییر کرده کمتر از حتی پنج درصد است؛ و شما به امروز نگاه نکنید. شرایط سال 67 را در نظر بگیرید که هیچ‌کس دنبال دردسر ساختن فیلم تاریخی و مذهبی نبود. هشت ماه تمام فیلم‌نامهٔ بی‌نقص و ارزشمند بهرام بیضایی را به دندان گرفتم و به هر جلسه‌ای که فراخوانده شدم، رفتم و از کلمه به کلمهٔ آن دفاع کردم و به پشتیبانی مدیران دلسوز آن زمان در برابر خیل بی‌شمار مخالفان نودوپنج درصد آن را حفظ کردم.[۱۲]
همچنین در جای دیگری شهرام اسدی گفته است در زمان ساخت فیلم تعامل زیادی با بهرام بیضایی نداشته و تنها یک‌بار درباره روند کار و انتخاب بازیگران به ایشان توضیح داده و بهرام بیضایی رضایت داشته است.[۱۳]
بازیگران
در این اثر افرادی همچون علیرضا شجاع نوری، عزتالله انتظامی، جمشید مشایخی، لادن مستوفی، محمدعلی کشاورز، مهدی فتحی، سعید نیکپور، حسین محب اهری، حسین پناهی، حسن میرباقری، عنایت بخشی، سیامک اطلسی، حمیده خیرآبادی، ژاله علو، عنایت‌الله شفیعی، کامران فیوضات، سروش خلیلی، فخرالدین صدیق شریف، منصور والامقام، زهره صفوی، رضا فیاضی و حمید عبدالملکی هنرنمایی کردند.[۱۴]
| نام بازیگران | علیرضا شجاع نوری | عزتالله انتظامی | لادن مستوفی | جمشید مشایخی | محمدعلی کشاورز | ژاله علو | حمیده خیرآبادی |
| تصویر بازیگران |  |
 |
 |
 |
 |
.jpg) |
|
جوایز
| عنوان جایزه | متعلق به |
|---|---|
| برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم | شهرام اسدی |
| برنده سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن | مجید انتظامی |
| برنده سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی | عبدالله اسکندری |
| برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم دوم | شهرام اسدی |
| برنده سیمرغ بلورین بهترین صحنه‌آرایی | مجید میرفخرایی |
| کاندید سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه | بهرام بیضایی |
| کاندید سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی | شهرام اسدی |
| کاندید سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد | علیرضا شجاع نوری |
| کاندید سیمرغ بلورین بهترین تدوین | مهدی رجاییان |
| کاندید سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌برداری | مازیار پرتو، اصغر رفیعی جم |
| نامزد جایزه بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم کلکته |
موسیقی فیلم
مجید انتظامی آهنگسازی فیلم روز واقعه را بر عهده داشت و آلبومی از او با نام روز واقعه موجود است. او جایزه سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن را برای فیلم «روز واقعه» در سیزدهمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد.[۱۵] روز واقعه از زبان مجید انتظامی:
شیون و زاری نه در حد او، بلکه کمترین است، که او بزرگ است و الهی و جاوید است.
و جاودانه حماسه‌ی خونین کربلا، که او تاریخ شهادت را نوشت، او که در تمثیل و مثال نمی‌گنجد، زیرا هر آنچه کرد دست نیافتنی است.
پس او در ورای شیون و زاری، جایگاهی رفیع‌تر دارد که باید بر آن ارج نهاد و در تجلی این مرتبت بزرگ، اندوه دل را در گستره هرچه کوبنده‌تر و غنی‌تر آوای موسیقی چنان بنیان نهاد که هرچه بیشتر یادآور آن روز شوم باشد.
و این، در حد موسیقی با ناله و شیون خلاصه نمی‌شود. که او برتر است و والاتر و در مرتبه‌ای نیست که آوای یک موسیقی سطحی و آسان بتواند شخصیت الهی او را بنمایاند.
پس باید به عمق پرداخت تا عمق فاجعه در روز واقعه رخ بنماید، و آهنگساز هر آنچه داشت بر آن نهاد.[۱۶]
نگارخانه
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
- صفحه فیلم روز واقعه در وبگاه IMDb
- «نگاهی به سه فیلم (پری، دل و دشنه و روز واقعه)»، پرتو احمدی، مجله: نقد سینما، تابستان 1374 - شماره 5 (6 صفحه - از 96 تا 101).
- «نگاهی به فیلم روز واقعه»، مجله: پاسدار اسلام، مرداد 1374 - شماره 164 (2 صفحه - از 26 تا 27).
- «تحلیل نشانه شناختی گفت‌وگو در فیلم‌نامه‌های داستانی «روز واقعه»، «عیارنامه» و «طومار شیخ شرزین»»، نویسنده : خزانه دارلو، علی محمد؛ عبدالهیان، فائقه، مجله: پژوهش زبان و ادبیات فارسی»، بهار 1397 - شماره 48 علمی-پژوهشی/ISC (30 صفحه - از 55 تا 84).
منابع
- پایگاه مجلات تخصصی نور
- سوره سینما - جشنواره‌های فیلم روز واقعه
- وب سایت ژورنال سینمایی ایران
- وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
- پایگاه رسمی مجید انتظامی
- وب سایت روزنامه همشهری آنلاین
- وب سایت موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان
- وب سایت خبرگزاری پانا
- وب سایت پایگاه خبری تئاتر
- ویکی پدیا دانشنامه آزاد
پی نوشت
- ↑ سوره سینما - جشنواره‌های فیلم روز واقعه
- ↑ وب سایت انتشارات روشنگران
- ↑ وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
- ↑ بیضایی، بهرام. چاپ روشنگران. روز واقعه. سایت کتابخانهٔ ملّی ایران.
- ↑ وب سایت روزنامه همشهری آنلاین
- ↑ وب سایت موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان
- ↑ همان
- ↑ همان
- ↑ وب سایت ژورنال سینمایی ایران
- ↑ وب سایت موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان
- ↑ همان
- ↑ وب سایت خبرگزاری پانا
- ↑ وب سایت پایگاه خبری تئاتر
- ↑ بازیگران فیلم روز واقعه در وبگاه اطلاعات سینمایی سوره
- ↑ سایت برای رسانه مرجع تیتراژ ایران
- ↑ پایگاه رسمی مجید انتظامی