سنچ: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حسین
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{سوگواری محرم}}
'''سِنْج و دَمام''' از آیین‌های سنتی عزاداری در مناطق جنوبی کشور ایران به خصوص شهر بوشهر است. در این مراسم  افراد با استفاده از دمام، سنج و بوق مراسم را برگزار می‌کنند. طبق نقل‌های تاریخی، سنج و دمام از کشور هند یا زنگبار|تانزانیا (زنگبار) به بوشهر وارد شده است.  
'''سِنْج و دَمام''' از آیین‌های سنتی عزاداری در مناطق جنوبی کشور ایران به خصوص شهر بوشهر است. در این مراسم  افراد با استفاده از دمام، سنج و بوق مراسم را برگزار می‌کنند. طبق نقل‌های تاریخی، سنج و دمام از کشور هند یا زنگبار|تانزانیا (زنگبار) به بوشهر وارد شده است.  
==تاریخچه==
==تاریخچه==
به نظر می‌رسد دمام در اصل دمبام بوده و در قدیم گروهی در بامداد با نواختن آن برای بیدارباش استفاده می‌کردند. نقل شده است که دمام توسط برخی از مردم زنگبار یا هند به بوشهر وارد شده است و از آن در مراسم مختلف شادی و غم استفاده می‌کردند و به مرور وارد مراسم عزاداری شد.<ref>احمدی ری‌شهری، «دمام»، 1382ش، ص24</ref> برخی همراهی سنج با دمام را به اعتقادات بومی مردم بوشهر نسبت می‌دهند که مردم این شهر اعتقاد داشتند فلز شیطان و اجنه را فراری می‌دهد و در اطراف دمام که ساز مقدسی است، سنج آن نواخته می‌شود تا شیاطین به او نزدیک نشوند.<ref>شنبه زاده، «موسیقی کار دریایی بوشهر»، 1377ش، ص117</ref>
به نظر می‌رسد دمام در اصل دمبام بوده و در قدیم گروهی در بامداد با نواختن آن برای بیدارباش استفاده می‌کردند. نقل شده است که دمام توسط برخی از مردم زنگبار یا هند به بوشهر وارد شده است و از آن در مراسم مختلف شادی و غم استفاده می‌کردند و به مرور وارد مراسم عزاداری شد.<ref>احمدی ری‌شهری، «دمام»، 1382ش، ص24</ref> برخی همراهی سنج با دمام را به اعتقادات بومی مردم بوشهر نسبت می‌دهند که مردم این شهر اعتقاد داشتند فلز شیطان و اجنه را فراری می‌دهد و در اطراف دمام که ساز مقدسی است، سنج آن نواخته می‌شود تا شیاطین به او نزدیک نشوند.<ref>شنبه زاده، «موسیقی کار دریایی بوشهر»، 1377ش، ص117</ref>
خط ۲۲: خط ۱۸:
==مناسبت‌ها==
==مناسبت‌ها==
سنج و دمام علاوه بر مراسم عادی شادی و عزا، در مراسم مذهبی نیز اجرا می‌شود که معمولا این مراسم مذهبی عبارتند از:
سنج و دمام علاوه بر مراسم عادی شادی و عزا، در مراسم مذهبی نیز اجرا می‌شود که معمولا این مراسم مذهبی عبارتند از:
# اعلام وقت سحر ماه رمضان|سحر ماه مبارک رمضان
# وفات پیامبر(ص)
# شب‌های شب ضربت خوردن|ضربت‌خوردن حضرت علی(ع)
# سوگواری محرم|عزاداری‌های محرم که از شب 7 محرم|هفتم محرمش روع به نواختن می‌کنند و در شب عاشور اوج می‌گیرد.
# شهادت امام سجاد(ع)
# شهادت امام رضا(ع) <ref>سلطانی‌نیا، «سیری بر موسیقی محلی بوشهر؛ دمام»، 1392ش، ص139</ref>


#اعلام وقت سحر ماه رمضان|سحر ماه مبارک رمضان
#وفات پیامبر(ص)
#شب‌های شب ضربت خوردن|ضربت‌خوردن حضرت علی(ع)
#سوگواری [[محرم]]، عزاداری‌های محرم، که از شب 7 محرم شروع به نواختن می‌کنند و در شب [[عاشورا]] اوج می‌گیرد.
#[[شهادت]] [[زین العابدین «ع»|امام سجاد(ع)]]
#شهادت امام رضا(ع) <ref>سلطانی‌نیا، «سیری بر موسیقی محلی بوشهر؛ دمام»، 1392ش، ص139</ref>


[[en:Sinj and Damam]]
==منابع==
==منابع==
* سلطانی‌نیا، اشرف، «سیری بر موسیقی محلی بوشهر؛ دمام»، فصلنامه فرهنگ مردم ایران، شماره 34، پاییز 1392ش.
* احمدی ری‌شهری، عبدالحسین، «دمام، مجله مقام موسیقایی»، شماره 20، بهار 1382ش.
* حاجیانی، فرخ، «واژه‌ها و اصطلاحات موسیقی در گویش بوشهری»، مجله گویش‌شناسی، شماره 4، اسفند 1384ش.
* شنبه زاده، سعید، «موسیقی کار دریایی بوشهر»، شماره 3، پاییز و زمستان 1377ش.
* سلیمانی، مرضیه، «موسیقی دینی در ایران»، شماره 48، اسفند 1388ش.
{{عزاداری محرم}}


[[en:Sinj and Damam]]
*سلطانی‌نیا، اشرف، «سیری بر موسیقی محلی بوشهر؛ دمام»، فصلنامه فرهنگ مردم ایران، شماره 34، پاییز 1392ش.
*احمدی ری‌شهری، عبدالحسین، «دمام، مجله مقام موسیقایی»، شماره 20، بهار 1382ش.
*حاجیانی، فرخ، «واژه‌ها و اصطلاحات موسیقی در گویش بوشهری»، مجله گویش‌شناسی، شماره 4، اسفند 1384ش.
*شنبه زاده، سعید، «موسیقی کار دریایی بوشهر»، شماره 3، پاییز و زمستان 1377ش.
*سلیمانی، مرضیه، «موسیقی دینی در ایران»، شماره 48، اسفند 1388ش.


==پی نوشت==
==پی نوشت==
{{پانویس2}}
<references />
 
[[رده:اشیا و فرهنگ مادی]]
 
[[رده:مراسم‌ها]]
 
[[رده:آئین‌ها و مراسم]]
 
[[رده:آیین‌ها]]
[[رده:آئین‌های سوگواری شیعی]]
[[رده:آیین‌ها در ماه محرم]]
[[رده:آئین‌های محرم]]
[[رده:مقاله‌های بدون اولویت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۴۴

سِنْج و دَمام از آیین‌های سنتی عزاداری در مناطق جنوبی کشور ایران به خصوص شهر بوشهر است. در این مراسم افراد با استفاده از دمام، سنج و بوق مراسم را برگزار می‌کنند. طبق نقل‌های تاریخی، سنج و دمام از کشور هند یا زنگبار|تانزانیا (زنگبار) به بوشهر وارد شده است.

تاریخچه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

به نظر می‌رسد دمام در اصل دمبام بوده و در قدیم گروهی در بامداد با نواختن آن برای بیدارباش استفاده می‌کردند. نقل شده است که دمام توسط برخی از مردم زنگبار یا هند به بوشهر وارد شده است و از آن در مراسم مختلف شادی و غم استفاده می‌کردند و به مرور وارد مراسم عزاداری شد.[۱] برخی همراهی سنج با دمام را به اعتقادات بومی مردم بوشهر نسبت می‌دهند که مردم این شهر اعتقاد داشتند فلز شیطان و اجنه را فراری می‌دهد و در اطراف دمام که ساز مقدسی است، سنج آن نواخته می‌شود تا شیاطین به او نزدیک نشوند.[۲]

شکل[ویرایش | ویرایش مبدأ]

سنج دو صفحه دایره‌ای از جنس برنج به قطر 15 تا 20 سانتیمتر و ضخامت تقریبا 5 میلیمتر است که هر کدام از آنها یک دستگیره چوبی در وسط آن دارد.[۳] بوق نیز از شاخِ پیچ در پیچ بزرگی درست می‌شود.[۴]

دمام، سازی است به شکل استوانه به طول 45 تا 55 سانتیمتر و قطر 35 تا 40 سانتیمتر که دو سوی آن را پوست کشیده‌اند. بدنه آن از جنس چوب یا ورق فلزی است و پوست روی آن را پوست بز و آهو می‌گذارند.[۵] دمام‌زن بر یک سمت آن با دست و بر سمت دیگر با چوب ضرباتی را می‌نوازدو آهنگ خویش را شکل می‌دهد.[۶]

مراسم[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در هر مراسم سنج و دمام حدود هفت دمام و هشت سنج حضور دارند که شخصی در میانه آنها حضور دارد و آنها را مدیریت می‌کند.

در دسته دمام‌زنان یک نفر به نام إشْکون‌زن در ابتدای دسته قرار می‌گیرد و تک‌نواز است که ضرباهنگ یکنواخت آن، ضرباهنگی متفاوت با بقیه دمام‌ها ایجاد می‌کند. بقیه دمام‌زن‌ها در دو ردیف می‌ایستند و در ابتدای هر ردیف یک نفر به نام غِمْبِر حضور دارند که بقیه دمام‌زن‌ها از ایشان تقلید می‌کنند.[۷]

سنج‌زنان نیز معمولا به دو گروه تقسیم می‌شوند که چهار سنج بالای دمام‌ها و چهار سنج دیگر در کنار دمام‌های پایینی می‌ایستند و می‌نوازند.[۸]

همچنین بوق نیز از اجزای این مراسم است که البته حضور آن ضروری نیست. بوق هماهنگ‌سازی بین دمام‌زن‌ها را به عهده دارد و همچنین شروع دمام‌نوازی و خاتمه آن را نیز اعلام می‌کند.[۹]

مناسبت‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]

سنج و دمام علاوه بر مراسم عادی شادی و عزا، در مراسم مذهبی نیز اجرا می‌شود که معمولا این مراسم مذهبی عبارتند از:

  1. اعلام وقت سحر ماه رمضان|سحر ماه مبارک رمضان
  2. وفات پیامبر(ص)
  3. شب‌های شب ضربت خوردن|ضربت‌خوردن حضرت علی(ع)
  4. سوگواری محرم، عزاداری‌های محرم، که از شب 7 محرم شروع به نواختن می‌کنند و در شب عاشورا اوج می‌گیرد.
  5. شهادت امام سجاد(ع)
  6. شهادت امام رضا(ع) [۱۰]

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • سلطانی‌نیا، اشرف، «سیری بر موسیقی محلی بوشهر؛ دمام»، فصلنامه فرهنگ مردم ایران، شماره 34، پاییز 1392ش.
  • احمدی ری‌شهری، عبدالحسین، «دمام، مجله مقام موسیقایی»، شماره 20، بهار 1382ش.
  • حاجیانی، فرخ، «واژه‌ها و اصطلاحات موسیقی در گویش بوشهری»، مجله گویش‌شناسی، شماره 4، اسفند 1384ش.
  • شنبه زاده، سعید، «موسیقی کار دریایی بوشهر»، شماره 3، پاییز و زمستان 1377ش.
  • سلیمانی، مرضیه، «موسیقی دینی در ایران»، شماره 48، اسفند 1388ش.

پی نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ احمدی ری‌شهری، «دمام»، 1382ش، ص24
  2. ↑ شنبه زاده، «موسیقی کار دریایی بوشهر»، 1377ش، ص117
  3. ↑ حاجیانی، «واژه‌ها و اصطلاحات موسیقی در گویش بوشهری»، 1384ش، ص123
  4. ↑ شنبه زاده، «موسیقی کار دریایی بوشهر»، 1377ش، ص117
  5. ↑ سلطانی‌نیا، «سیری بر موسیقی محلی بوشهر؛ دمام»، 1392ش، ص133 و 134
  6. ↑ سلیمانی، «موسیقی دینی در ایران»، 1388ش، ص16
  7. ↑ سلطانی‌نیا، «سیری بر موسیقی محلی بوشهر؛ دمام»، 1392ش، ص136 و 137
  8. ↑ سلطانی‌نیا، «سیری بر موسیقی محلی بوشهر؛ دمام»، 1392ش، ص137
  9. ↑ شنبه زاده، «موسیقی کار دریایی بوشهر»، 1377ش، ص117
  10. ↑ سلطانی‌نیا، «سیری بر موسیقی محلی بوشهر؛ دمام»، 1392ش، ص139
برگرفته از «https://fa.wikihussain.com/index.php?title=سنچ&oldid=32261»