تأثیر تبریزی‌

میرزا محسن تأثیر تبریزی (۱۰۶۰ ه. ق-۱۱۲۹ ه. ق) از سخنوران شیعی ایران است.

تأثیر تبریزی
نام اصلی	میرزا محسن تأثیر تبریزی
زادروز	سال ۱۰۶۰ ه. ق اصفهان
مرگ	سال ۱۱۲۹ ه. ق اصفهان
کتاب‌ها	دیوان اشعار
تخلص	تأثیر

زندگینامه

میرزا محسن تأثیر تبریزی متخلص به «تأثیر» از تبریزی‌های متولد شده در اصفهان است که به سال ۱۰۶۰ ه. ق متولد شده‌است. خاندان او تبریزی‌الاصل بودند. اجداد وی را شاه عباس صفوی (م ۱۰۳۸ ه. ق) از تبریز کوچانید و در اصفهان مسکن داد و میرزا محسن در این شهر به دنیا آمد، وی با شاه سلیمان صفوی (م ۱۰۷۸ ه. ق) و شاه سلطان حسین (م ۱۱۴۰ ه. ق) معاصر بود و مدتی نیز حکومت یزد را به عهده داشت.

وی از طرف حکومت صفویه شغل‌های دیوانی داشته‌است و به سال ۱۱۲۰ ه. ق از خدمت دیوانی کناره گرفت و با عزّت و احترام در خانه‌ی خود معتکف گشت. تأثیر به سال ۱۱۲۹ ه. ق در اصفهان درگذشت و همانجا دفن شد.

تذکره نویسان او را به داشتن «آداب حمیده و اخلاق پسندیده» ستوده‌اند و «سخنوری بزرگ منش و نیکو نهاد» دانسته‌اند. وی در علم سیاق از سرآمدان عهد خویش و در اداره‌ی کارهای دیوانی مهارتی فراوان داشت. وی با حزین لاهیجی معاصر و با او معاشر بوده‌است.

آثار

دیوان تأثیر شامل قصاید، قطعات، غزلیات، ترکیب‌بندها، مثنوی‌ها و رباعی‌ها می‌باشد که در حدود ۱۶۴۳۵ بیت شمرده‌اند.

مثنوی‌های او عبارتند از: «منها‌ج‌المعراج»، «میمنت در حسن آداب و کسب اخلاق»، «دعوةالعاشقین»، «گلزار سعادت» و ...

اشعار

جز غم نبود مائده‌ی خوان کربلا		جز خون نبود نعمت الوان کربلا
افلاکیان هنوز به سر خاک می‌کنند		زان گردها که خاست ز میدان کربلا
پای فرات آبله‌دار از حباب شد		در جستجوی سوخته جانان کربلا
شد شمع‌وار ریشه کن از سوز تشنگی‌		نخلی که سر کشید ز بستان کربلا
در قید رشته همچو اسیران فتاده است‌		عقد گهر به یاد یتیمان کربلا
دارد پیام از دل صد چاک مصطفی‌		هرگل که سر زند ز گلستان کربلا
از غم دگر نکرد که چرخ پیر راست‌		زان دم که دید داغ جوانان کربلا
زان دم که دید تشنه لب آن نامور بماند		آب گهر گره به گلوی گهر بماند

منابع

• دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ۲، ص: ۸۳۲.