هجرت

در بسیارى از نهضتها، هجرت،نقش عمده داشته است.

هجرت در نهضت عاشورا

در نهضت عاشورا نیز سیدالشهدا(ع) از مدینۀ جدّش به مکّه و از آنجا به کربلا هجرت کرد. همچنان که رسول خدا از مکّه به مدینه هجرت نمود و آن هجرت، مبدأ تحوّل در وضع مسلمانان و سرآغاز تاریخ گشت. هجرت امام حسین(ع) نیز در زنده کردن دین پیامبر تأثیر بسزا داشت و محرّم آغاز سال هجرى قمرى حساب شد و هر دو هجرت بخاطر دین و بقاى رسالت بود.

تاریخچه هجرت

همچنانکه حضرت موسى هجرت کرد و از مصر با حالت خوف بیرون رفت (فَخَرَجَ مِنْهٰا خٰائِفاً یَتَرَقَّبُ- قصص۲۱) چون گروه فرعونى در فکر کشتن موسى بودند، سیدالشهدا(ع) نیز مخفیانه و خائفانه از جوار قبر رسول خدا(ص) کوچید و راه مکّه را در پیش گرفت، در حالى که همان آیه را مى‌خواند.

هجرت از مکّه نیز براى فرار از مرگ تحمیلى بود که یزید مى‌خواست بر او تحمیل کند و رو به شهادتى رفت که خونش ثمربخش باشد،آنگونه که هجرت رسول خدا«ص»نیز،خنثى کنندۀ توطئه کسانى بود که در«لیلةالمبیت»به قصد کشتن او به خانه‌اش ریختند، امّا آن حضرت راه غار ثور و سپس مدینه را پیش گرفته بود. هجرت، لازمۀ هر نهضت عاشورایى و انقلاب مکتبى است، هم دل کندن از زندگى و حیات مادى و دست شستن از جان در راه هدف،هم کوچیدن از خاک، خانه، اقوام و همۀ دلبستگیها و تعلّقات است.

هجرت، هم مهاجر را پخته و آبدیده مى‌کند. هم افق افکار را گسترده مى‌سازد، هم مناطق هجرت را از تحوّل و دگرگونى برخوردار مى‌کند. هجرت امام خمینى(ره) نیز از نجف به فرانسه،انقلاب اسلامى را در سطح جهان مطرح ساخت و پیام نهضت را به همه جا رساند. امام امت تصمیم داشت اگر هیچ کشورى اجازۀ ورود ندهد، سوار بر کشتى شده و دریاها را درنوردد و پیام مظلومیّت ملّت ایران را به گوش جهانیان برساند. سفرهاى تبلیغى مبلغان دینى در طول سال، بویژه در ایام محرّم و رمضان نیز نوعى هجرت است.

کارکرد هجرت

هجرت، لازمۀ هر نهضت عاشورایى و انقلاب مکتبى است، هم دل کندن از زندگى و حیات مادى و دست شستن از جان در راه هدف، هم کوچیدن از خاک، خانه، اقوام و همۀ دلبستگیها و تعلّقات است. هجرت، هم مهاجر را پخته و آبدیده مى‌کند، هم افق افکار را گسترده مى‌سازد، هم مناطق هجرت را از تحوّل و دگرگونى برخوردار مى‌کند.

منبع

• جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۴۶۸-۴۶۹.