ماتم: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «ماتم،مأتم،مآتم و...به معناى عزادارى و مصیبت و عزاست.اصل آن به معناى محلّ تجمّ...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماتم'''، مأتم، مآتم و... به معناى عزادارى و مصیبت و عزاست. | |||
==معنا و مفهوم== | |||
اصل ماتم به معناى محلّ تجمّع زنان و مردان در غم و شادى است، <ref>مجمع البحرین،طریحى.</ref> امّا به مراسمى هم که در سوگوارى [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]] برگزار مى‌شود،مى‌گویند.به محلّ عزادارى، عزاخانه، ماتم‌سرا و ماتمکده هم گفته مى‌شود. به برگزار کردن آیین سوگوارى، ماتم گرفتن و به ماتم نشستن مى‌گویند. در آداب اسلامى، اقامۀ عزا براى متوفّى و رسیدگى به بازماندگان و تغذیۀ داغدیدگان آمده‌است. <ref>ر.ک:«بحار الأنوار»،ج ۷۹،ص ۷۱ تا ۱۱۳«باب التعزیة و المآتم»که به آداب و سنن مربوط به ماتم و تعزیت گویى و سوگوارى پرداخته است.</ref> دربارۀ [[حسین بن على (ع)|سیدالشهدا(ع)]] روایات بسیارى آمده‌است که براى آن حضرت در ملکوت اعلا ماتمها برگزار شد. در زیارت مى‌خوانیم: «و اقیمت علیک المآتم فى اعلى علّیّین». <ref>بحار الأنوار،ج ۹۸،ص ۲۴۱ و ۳۲۳.</ref> | |||
اسیران [[اهل بیت (ع)|اهل بیت(ع)]] چون به [[شام]] برده شدند و وارد دربار [[یزید]] گشتند، خاندان اموى هم براى شهداى [[کربلا]] ماتم برپا کردند. <ref>همان،ج ۴۵،ص ۱۴۳ و ۱۵۵.</ref> [[ام سلمه|امّ سلمه]] نیز،پس از خبر یافتن از شهادت امام حسین(ع) توسّط آن شیشۀ پر از خاک که به خون تبدیل شده بود، آن روز را روز ماتم و [[نوحه]] بر حسین(ع) قرار داد. <ref>همان،ص ۲۳۱.</ref> | |||
به روایت امام صادق(ع)، پس از [[شهادت]] [[حسین بن على (ع)|اباعبدالله]]، همسر او ماتم براى او برپا داشت و از ماده‌اى براى اشکبار شدن چشمانش استفاده مى‌کرد.<ref>همان،ص ۱۷۰،فروع کافى،ج ۱،ص ۴۶۶.</ref> | |||
عظیم‌ترین ماتم تاریخ، همان حادثۀ جانگداز کربلاست که هرگز از شور و سوز آن کاسته نمى‌شود. به قول محتشم: | |||
<br /> | |||
{| | |||
|باز این چه شورش است که در خلق عالم است | |||
| | |||
|باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است | |||
|} | |||
ایّام [[عاشورا]] براى شیعه، فصل گریستن و به عزاى حسینى نشستن است و این سنّت دینى مایۀ بقاى یاد حماسه‌سازان عاشورا گشته است. عاشورا براى پیروان اهل بیت، روز غم و اندوه و براى جفاکاران مخالف عترت، روز شادى بوده است. سرزمین [[شام]] و عراق در این زمینه دو روش مخالف هم داشته است. سیّد رضى در یکى از اشعارش از سوگواریهاى سرزمین عراق یاد مى‌کند که شامیان، همانها را روز عید و جشن مى‌دانستند: | |||
{{ب| | {{ب| کانت مآتم بالعراق تعدّها | امویّة بالشّام من اعیادها» <ref>بحار الأنوار،ج ۴۵،ص ۲۵۰.</ref> }} | ||
[[علی بن الحسین(ع)|حضرت سجاد(ع)]] نیز در شعرى از سختیهاى روزگارشان پس از عاشورا و محنتهاى جانکاه آن روزگار سخن مى‌گوید،از جمله مى‌فرماید: « یفرح هذا الورى بعیدهم و نحن اعیادنا مآتمنا»<ref>همان،ج ۴۶،ص ۹۲.</ref> | |||
این | این مردم به عیدشان خوش‌حال مى‌شوند، در حالى که عیدهاى ما، سوگ و ماتم ماست. | ||
این مضمون همان سخن معروف است که: «بنى امیّه براى ما عید نگذاشتند». | |||
==منبع== | |||
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=654837&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۳۹۵-۳۹۶.] | |||
==پی‌نوشت== | |||
<references /> | |||
[[رده:مفاهیم]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۷:۴۲
ماتم، مأتم، مآتم و... به معناى عزادارى و مصیبت و عزاست.
معنا و مفهوم[ویرایش | ویرایش مبدأ]
اصل ماتم به معناى محلّ تجمّع زنان و مردان در غم و شادى است، [۱] امّا به مراسمى هم که در سوگوارى امام حسین(ع) برگزار مى‌شود،مى‌گویند.به محلّ عزادارى، عزاخانه، ماتم‌سرا و ماتمکده هم گفته مى‌شود. به برگزار کردن آیین سوگوارى، ماتم گرفتن و به ماتم نشستن مى‌گویند. در آداب اسلامى، اقامۀ عزا براى متوفّى و رسیدگى به بازماندگان و تغذیۀ داغدیدگان آمده‌است. [۲] دربارۀ سیدالشهدا(ع) روایات بسیارى آمده‌است که براى آن حضرت در ملکوت اعلا ماتمها برگزار شد. در زیارت مى‌خوانیم: «و اقیمت علیک المآتم فى اعلى علّیّین». [۳]
اسیران اهل بیت(ع) چون به شام برده شدند و وارد دربار یزید گشتند، خاندان اموى هم براى شهداى کربلا ماتم برپا کردند. [۴] امّ سلمه نیز،پس از خبر یافتن از شهادت امام حسین(ع) توسّط آن شیشۀ پر از خاک که به خون تبدیل شده بود، آن روز را روز ماتم و نوحه بر حسین(ع) قرار داد. [۵]
به روایت امام صادق(ع)، پس از شهادت اباعبدالله، همسر او ماتم براى او برپا داشت و از ماده‌اى براى اشکبار شدن چشمانش استفاده مى‌کرد.[۶]
عظیم‌ترین ماتم تاریخ، همان حادثۀ جانگداز کربلاست که هرگز از شور و سوز آن کاسته نمى‌شود. به قول محتشم:
| باز این چه شورش است که در خلق عالم است | باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است |
ایّام عاشورا براى شیعه، فصل گریستن و به عزاى حسینى نشستن است و این سنّت دینى مایۀ بقاى یاد حماسه‌سازان عاشورا گشته است. عاشورا براى پیروان اهل بیت، روز غم و اندوه و براى جفاکاران مخالف عترت، روز شادى بوده است. سرزمین شام و عراق در این زمینه دو روش مخالف هم داشته است. سیّد رضى در یکى از اشعارش از سوگواریهاى سرزمین عراق یاد مى‌کند که شامیان، همانها را روز عید و جشن مى‌دانستند:
کانت مآتم بالعراق تعدّها امویّة بالشّام من اعیادها» [۷]
حضرت سجاد(ع) نیز در شعرى از سختیهاى روزگارشان پس از عاشورا و محنتهاى جانکاه آن روزگار سخن مى‌گوید،از جمله مى‌فرماید: « یفرح هذا الورى بعیدهم و نحن اعیادنا مآتمنا»[۸]
این مردم به عیدشان خوش‌حال مى‌شوند، در حالى که عیدهاى ما، سوگ و ماتم ماست.
این مضمون همان سخن معروف است که: «بنى امیّه براى ما عید نگذاشتند».