سلطانى کلهر کرمانشاهى: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام =سلطانى کلهر کرمانشاهى | | نام =سلطانى کلهر کرمانشاهى | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام اصلی =حسین قلى خان | | نام اصلی =حسین قلى خان | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۵: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
'''سلطانی کلهر کرمانشاهی''' (۱۳۵۰ ه. ق- ۱۳۰۷ ه. ق)<ref>سلطانى بنا به گفتۀ صاحب حدیقه در ۱۳۰۳ وفات یافته...و حال آن‌که مرحوم باقر شاکرى در تذکره مختصر شعراى کرمانشاه ۱۲۵۰ را سال ولادت و ۱۳۰۷ را سال وفات سلطانى دانسته‌اند...»</ref> از شعرا و نویسندگان سده سیزدهم هجرى بود. | |||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
حسین قلى خان فرزند مصطفى قلى خان دیوان بیگى از ایل کلهر، زادگاهش کرمانشاه و متخلص به «سلطانى» بود. | |||
==آثار== | |||
سلطانى به دیوان شعرا و فنون ادبى اشراف داشته و به شیوه متقدمین شعر می‌سروده‌است اما بیشتر به سبک خراسانى متمایل بوده‌است. | |||
===آثار منظوم و منثور=== | |||
*ضیاءالفرقدین<ref>مثنوى در بحر رمل در حدود ۵ هزار بیت در مصیبت سیدالشهداء حسین بن على(ع)</ref> | |||
*حدیقةالاعجاز<ref>مثنوى در بحر خفیف مشتمل بر مناقب حضرت مولا على(ع)</ref> | |||
*هفت اورنگ<ref>مثنوى در بحر خفیف در حدود ۵ هزار بیت شامل هفت مجلس بهرام گور</ref> | |||
*قصۀ عجیب و غریب<ref>در داستان هزار و یکشب در حدود ۹ هزار بیت در بحر تقارب</ref> | |||
*غزلیات، مثنویات و مراثى | |||
*مثنوى مینوسر<ref>در ذکر مصیبت امام حسین در بحر تقارب</ref> | |||
*لیلى و مجنون<ref>به طرز نظامى و امیر خسرو</ref> | |||
*دیوان قصاید<ref>در حدود بیست و پنج هزار بیت</ref> | |||
*گلستان مراد<ref>در مدایح دولتمردان</ref> | |||
*بحر البکاء<ref>در سوگ سرور آزادگان جهان حسین بن على(ع)</ref> | |||
*بدایع الوقایع<ref>در تاریخ وقایع جهان</ref> | |||
*طراز البیان<ref>ترجمۀ تاریخ ابن خلّکان</ref> | |||
*درّةالسلطانیه<ref>در تاریخ آل عثمان</ref> | |||
*تصحیح دیوان امیر معزى | |||
*مناقب حسامیه<ref>در تاریخ حکومت کرمانشاه و کردستان</ref> | |||
*قصاید سلطانیه<ref>که به سال ۱۳۳۷ ه. ق به چاپ رسیده‌است.</ref> | |||
*نجات الثقلین فى مقتل [[حسین|الحسین]] | |||
*مثنوى تمثال‌البدیع<ref>به وزن مخزن الاسرار</ref> | |||
*شکرستان<ref>به وزن حدیقه</ref> | |||
*مثنوى نور الیقین<ref>بر وزن رمل</ref> | |||
*رسالۀ باغستان<ref>به شیوۀ گلستان</ref> | |||
*گنج بادآور<ref>کتابى در شرح لغات و اشعار فارسى</ref> | |||
*کتابى در قواعد قافیه و عروض | |||
*تذکرۀ موسوم به مطلع شعرى در ذکر اشعار معاصرین<ref>حدیقةالشعراء، ج اول، ص ۸۰۰.</ref> | |||
==اشعار== | |||
===ترکیب‌بند [[حسینى]] در تذکره حدیقةالشعراء=== | |||
'''بند اول'''{{شعر}} | |||
== | |||
===بند اول | |||
{{شعر}} | |||
{{ب| این منم بنهاده سر در سجده‌گاه راستین | سوده پیشانى به خاک آستان شاه دین }} | {{ب| این منم بنهاده سر در سجده‌گاه راستین | سوده پیشانى به خاک آستان شاه دین }} | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۹۷: | ||
{{ب| این منم کز روزگارم بهره، اقبالى چنان | این منم کز کردگارم یار، توفیقى چنین }} | {{ب| این منم کز روزگارم بهره، اقبالى چنان | این منم کز کردگارم یار، توفیقى چنین }} | ||
{{ب| مورم، اما دست بر ملک سلیمان یافتم | ره چو بر درگاه شاهنشاه ایمان یافتم <ref>''همان''، ج اول، ص | {{ب| مورم، اما دست بر ملک سلیمان یافتم | ره چو بر درگاه شاهنشاه ایمان یافتم <ref>''همان''، ج اول، ص ۷۹۸.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بند دوم'''{{شعر}} | ||
{{ب| کیست کش روى ضراعت <ref>ضراعت: تضرع کردن و فروتنى نمودن. (فرهنگ معین)</ref> سوى این درگاه نیست؟ | و آن کدامین کس که در کوى تو او را راه نیست؟ }} | |||
{{ب| کیست کش روى ضراعت <ref>ضراعت: تضرع کردن و فروتنى نمودن.(فرهنگ معین)</ref> سوى این درگاه نیست؟ | و آن کدامین کس که در کوى تو او را راه نیست؟ }} | |||
{{ب| نیست بر روى فقیران بسته هرگز باب تو | باز اگر باب کریمان گاه هست و، گاه نیست }} | {{ب| نیست بر روى فقیران بسته هرگز باب تو | باز اگر باب کریمان گاه هست و، گاه نیست }} | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۰۵: | ||
{{ب| شرط بذل نعمت، استحقاق مسکینان بود | ورنه تأخیر و قصورى در عطاى شاه نیست }} | {{ب| شرط بذل نعمت، استحقاق مسکینان بود | ورنه تأخیر و قصورى در عطاى شاه نیست }} | ||
{{ب| هم ازین معنى ز | {{ب| هم ازین معنى ز «حافظ» عرضه دارم یک دو بیت | آن‌که در نظمش، کس از امثال و از اشباه نیست: }} | ||
{{ب| «هرچه هست از قامت ناساز بى‌اندام ماست | ورنه تشریف تو بر بالاى کس کوتاه نیست }} | {{ب| «هرچه هست از قامت ناساز بى‌اندام ماست | ورنه تشریف تو بر بالاى کس کوتاه نیست }} | ||
| خط ۱۴۷: | خط ۱۱۱: | ||
{{ب| هر که خواهد گو بیا و، هر که خواهد گو برو | کبر و نازِ حاجب و دربان درین درگاه نیست» }} | {{ب| هر که خواهد گو بیا و، هر که خواهد گو برو | کبر و نازِ حاجب و دربان درین درگاه نیست» }} | ||
{{ب| طرفه نبود گر به | {{ب| طرفه نبود گر به «سلطانى» درین نظم متین | قدسیان عالم بالا سرایند: آفرین <ref>همان، ص ۷۹۸ و ۷۹۹.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*[[کاروان شعر عاشورا|محمدعلی مجاهدی، ''کاروان شعر عاشورا''، زمزم هدایت، ج۱، ص ۳۷۰-۳۷۳.]] | |||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
[[رده:شاعران]] | |||
<references />{{شاعران}} | |||
[[رده:شاعران قرن سیزدهم]] | |||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | |||
[[رده:شاعران ایرانی]] | |||
[[رده:شاعران عاشورایی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۲۵
| سلطانى کلهر کرمانشاهى | |
|---|---|
| نام اصلی | حسین قلى خان |
| زمینهٔ کاری | شاعر |
| زادروز | کرمانشاه |
| پدر و مادر | مصطفى قلى خان دیوان بیگى |
| سبک نوشتاری | سبک خراسانى |
سلطانی کلهر کرمانشاهی (۱۳۵۰ ه. ق- ۱۳۰۷ ه. ق)[۱] از شعرا و نویسندگان سده سیزدهم هجرى بود.
زندگینامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حسین قلى خان فرزند مصطفى قلى خان دیوان بیگى از ایل کلهر، زادگاهش کرمانشاه و متخلص به «سلطانى» بود.
آثار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
سلطانى به دیوان شعرا و فنون ادبى اشراف داشته و به شیوه متقدمین شعر می‌سروده‌است اما بیشتر به سبک خراسانى متمایل بوده‌است.
آثار منظوم و منثور[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ضیاءالفرقدین[۲]
- حدیقةالاعجاز[۳]
- هفت اورنگ[۴]
- قصۀ عجیب و غریب[۵]
- غزلیات، مثنویات و مراثى
- مثنوى مینوسر[۶]
- لیلى و مجنون[۷]
- دیوان قصاید[۸]
- گلستان مراد[۹]
- بحر البکاء[۱۰]
- بدایع الوقایع[۱۱]
- طراز البیان[۱۲]
- درّةالسلطانیه[۱۳]
- تصحیح دیوان امیر معزى
- مناقب حسامیه[۱۴]
- قصاید سلطانیه[۱۵]
- نجات الثقلین فى مقتل الحسین
- مثنوى تمثال‌البدیع[۱۶]
- شکرستان[۱۷]
- مثنوى نور الیقین[۱۸]
- رسالۀ باغستان[۱۹]
- گنج بادآور[۲۰]
- کتابى در قواعد قافیه و عروض
- تذکرۀ موسوم به مطلع شعرى در ذکر اشعار معاصرین[۲۱]
اشعار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ترکیب‌بند حسینى در تذکره حدیقةالشعراء[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بند اول
| این منم بنهاده سر در سجده‌گاه راستین | سوده پیشانى به خاک آستان شاه دین | |
| این منم چون آسمان خم کرده پشت بندگى | در حریمى کآسمان از حرمتش بوسد زمین | |
| این منم با زائران، گرد ضریحى در طواف | کش بود برتر شکوه از کرسى و عرش برین | |
| این منم بهر زیارت در مقام قرب دوست | با گروه قدسیان عالم بالا، قرین | |
| این منم کز فخر بر نه گنبد چرخم عروج | در رواق عرش طاق سبط خیر المرسلین | |
| این منم در منزلت انباز با روح القدس | این منم در مرتبت همراز با روح الامین | |
| این منم کز روزگارم بهره، اقبالى چنان | این منم کز کردگارم یار، توفیقى چنین | |
| مورم، اما دست بر ملک سلیمان یافتم | ره چو بر درگاه شاهنشاه ایمان یافتم [۲۲] |
بند دوم
| کیست کش روى ضراعت [۲۳] سوى این درگاه نیست؟ | و آن کدامین کس که در کوى تو او را راه نیست؟ | |
| نیست بر روى فقیران بسته هرگز باب تو | باز اگر باب کریمان گاه هست و، گاه نیست | |
| شرط بذل نعمت، استحقاق مسکینان بود | ورنه تأخیر و قصورى در عطاى شاه نیست | |
| هم ازین معنى ز «حافظ» عرضه دارم یک دو بیت | آن‌که در نظمش، کس از امثال و از اشباه نیست: | |
| «هرچه هست از قامت ناساز بى‌اندام ماست | ورنه تشریف تو بر بالاى کس کوتاه نیست | |
| هر که خواهد گو بیا و، هر که خواهد گو برو | کبر و نازِ حاجب و دربان درین درگاه نیست» | |
| طرفه نبود گر به «سلطانى» درین نظم متین | قدسیان عالم بالا سرایند: آفرین [۲۴] |
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پی نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ سلطانى بنا به گفتۀ صاحب حدیقه در ۱۳۰۳ وفات یافته...و حال آن‌که مرحوم باقر شاکرى در تذکره مختصر شعراى کرمانشاه ۱۲۵۰ را سال ولادت و ۱۳۰۷ را سال وفات سلطانى دانسته‌اند...»
- ↑ مثنوى در بحر رمل در حدود ۵ هزار بیت در مصیبت سیدالشهداء حسین بن على(ع)
- ↑ مثنوى در بحر خفیف مشتمل بر مناقب حضرت مولا على(ع)
- ↑ مثنوى در بحر خفیف در حدود ۵ هزار بیت شامل هفت مجلس بهرام گور
- ↑ در داستان هزار و یکشب در حدود ۹ هزار بیت در بحر تقارب
- ↑ در ذکر مصیبت امام حسین در بحر تقارب
- ↑ به طرز نظامى و امیر خسرو
- ↑ در حدود بیست و پنج هزار بیت
- ↑ در مدایح دولتمردان
- ↑ در سوگ سرور آزادگان جهان حسین بن على(ع)
- ↑ در تاریخ وقایع جهان
- ↑ ترجمۀ تاریخ ابن خلّکان
- ↑ در تاریخ آل عثمان
- ↑ در تاریخ حکومت کرمانشاه و کردستان
- ↑ که به سال ۱۳۳۷ ه. ق به چاپ رسیده‌است.
- ↑ به وزن مخزن الاسرار
- ↑ به وزن حدیقه
- ↑ بر وزن رمل
- ↑ به شیوۀ گلستان
- ↑ کتابى در شرح لغات و اشعار فارسى
- ↑ حدیقةالشعراء، ج اول، ص ۸۰۰.
- ↑ همان، ج اول، ص ۷۹۸.
- ↑ ضراعت: تضرع کردن و فروتنى نمودن. (فرهنگ معین)
- ↑ همان، ص ۷۹۸ و ۷۹۹.