ابوسعید ابی الخیر: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ابوسعید | '''ابوسعید ابی‌الخیر''' (۳۵۷ ه. ق- ۴۵۵ ه. ق) یکی از اعاظم مشایخ صوفیه است که اشعاری برای [[اهل بیت]] سروده است. | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام = | | نام = ابوسعید ابی‌الخیر | ||
| تصویر = ابوسعید ابی الخیر.jpg | | تصویر = ابوسعید ابی الخیر.jpg | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام اصلی = | | نام اصلی =فضل‌اللّه بن ابی الخیر، محمد بن احمد میهنیدر | ||
| زمینه فعالیت = | | زمینه فعالیت = | ||
| ملیت = | | ملیت =ایرانی | ||
| تاریخ تولد = اول محرّم سال | | تاریخ تولد = اول محرّم سال ۳۵۷ ه. ق | ||
| محل تولد = مهنه یا میهنه یکی از | | محل تولد = مهنه یا میهنه یکی از روستاهای ناحیه خابران خراسان بین ابیورد و سرخس | ||
| والد = | | والد = | ||
| تاریخ مرگ = شب جمعه چهارم شعبان سال | | تاریخ مرگ = شب جمعه چهارم شعبان سال ۴۵۵ ه. ق | ||
| محل مرگ = | | محل مرگ = | ||
| علت مرگ = | | علت مرگ = | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۷: | ||
}} | }} | ||
==زندگینامه== | |||
ابوسعید ابی‌الخیر، فضل‌اللّه بن ابی الخیر، محمد بن احمد میهنیدر اول محرّم سال ۳۵۷ ه. ق در مهنه یا میهنه یکی از روستاهای ناحیه خابران خراسان بین ابیورد و سرخس به دنیا آمد. پدرش پیشه عطاری داشت و دوستدار اهل تصوف بود، بنابراین او از ابتدا با صوفیه آشنا شد. وی در ابتدا به تحصیل صرف، نحو، فقه و تفسیر پرداخت و از همان کوچکی با ریاضیات آشنا شد تا به شاگردی شیخ ابوالفضل سرخسی رسید و از آن به بعد همه‌ی عمر را به سفر پرداخت. او در میان صوفیه جایگاه بزرگی داراست و تقریبا در تمام کتب تراجم احوال صوفیه ذکری از احوال و اقوال وی آمده‌است و حتی او را لقب «سلطان» داده‌اند. ابوسعید نخستین کسی است از مشایخ صوفیه ایران که احوال و آراء خود را به زبان شعر در آورده‌است. او در مجالس خویش اشعار زیادی به فارسی و عربی می‌خواند و رباعیاتی به نام او مشهور است ولی از خود شیخ نه دیوان شعری و نه کتابی به نثر باقی مانده‌است. | |||
از زمان‌های قدیم، مجموعه‌ای از اشعار فارسی و عربی به نام ابوسعید باقیمانده که شروح بسیاری هم بر آن نوشته‌اند. او را در علوم ظاهری و مذهب، شافعی و در باطن علوی می‌دانند. | |||
احوال و کرامات و سخنان ابوسعید ابی‌الخیر در دو کتاب که توسط نوادگان وی تألیف شده، آمده است. که یکی «[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=5336402&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author حالات و سخنان شیخ ابوسعید ابی‌الخیر المیهنی]» تألیف جمال‌الدّین ابوروح لطف‌اللّه و دیگری «[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=897356&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی‌سعید]» تألیف محمّد بن منوّر <ref>لغت نامه دهخدا. دایرة المعارف تشیّع.</ref> می‌باشد. | |||
وفات ابوسعید را در شب جمعه چهارم شعبان سال ۴۵۵ ه. ق ذکر کرده‌اند. | |||
==اشعار== | |||
===شعر ۱=== | |||
== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| یا رب به محمّد و علیّ و زهرا|یا رب به حسین و حسن و آل عبا }} | {{ب| یا رب به محمّد و علیّ و زهرا|یا رب به [[حسین]] و حسن و آل عبا }} | ||
{{ب| کز لطف برآر حاجتم در دو سرای|بی‌منّت خلق یا علی اعلی }} | {{ب| کز لطف برآر حاجتم در دو سرای|بی‌منّت خلق یا علی اعلی }} | ||
| خط ۸۲: | خط ۶۶: | ||
=== | ===شعر ۲=== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| تا مِهر ابو تراب دمساز من است|حیدر به جهان همدم و همراز من است }} | {{ب| تا مِهر ابو تراب دمساز من است|حیدر به جهان همدم و همراز من است }} | ||
{{ب| این هر دو جگر گوشه دو بالند مرا|مشکن بالم که وقت پرواز من است <ref> سخنان منظوم ابو سعید؛ ص | {{ب| این هر دو جگر گوشه دو بالند مرا|مشکن بالم که وقت پرواز من است <ref> سخنان منظوم ابو سعید؛ ص ۲ و ۱۴.</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج | *[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۷۳۰.] | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۸۳: | ||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | [[رده:شاعران فارسی زبان]] | ||
[[رده:شاعران متقدم]] | [[رده:شاعران متقدم]] | ||
<references />{{شاعران}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۹ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۰۳
ابوسعید ابی‌الخیر (۳۵۷ ه. ق- ۴۵۵ ه. ق) یکی از اعاظم مشایخ صوفیه است که اشعاری برای اهل بیت سروده است.
| ابوسعید ابی‌الخیر | |
|---|---|
 | |
| نام اصلی | فضل‌اللّه بن ابی الخیر، محمد بن احمد میهنیدر |
| زادروز | اول محرّم سال ۳۵۷ ه. ق مهنه یا میهنه یکی از روستاهای ناحیه خابران خراسان بین ابیورد و سرخس |
| مرگ | شب جمعه چهارم شعبان سال ۴۵۵ ه. ق |
| ملیت | ایرانی |
| لقب | سلطان |
| استاد | شیخ ابوالفضل سرخسی |
زندگینامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ابوسعید ابی‌الخیر، فضل‌اللّه بن ابی الخیر، محمد بن احمد میهنیدر اول محرّم سال ۳۵۷ ه. ق در مهنه یا میهنه یکی از روستاهای ناحیه خابران خراسان بین ابیورد و سرخس به دنیا آمد. پدرش پیشه عطاری داشت و دوستدار اهل تصوف بود، بنابراین او از ابتدا با صوفیه آشنا شد. وی در ابتدا به تحصیل صرف، نحو، فقه و تفسیر پرداخت و از همان کوچکی با ریاضیات آشنا شد تا به شاگردی شیخ ابوالفضل سرخسی رسید و از آن به بعد همه‌ی عمر را به سفر پرداخت. او در میان صوفیه جایگاه بزرگی داراست و تقریبا در تمام کتب تراجم احوال صوفیه ذکری از احوال و اقوال وی آمده‌است و حتی او را لقب «سلطان» داده‌اند. ابوسعید نخستین کسی است از مشایخ صوفیه ایران که احوال و آراء خود را به زبان شعر در آورده‌است. او در مجالس خویش اشعار زیادی به فارسی و عربی می‌خواند و رباعیاتی به نام او مشهور است ولی از خود شیخ نه دیوان شعری و نه کتابی به نثر باقی مانده‌است.
از زمان‌های قدیم، مجموعه‌ای از اشعار فارسی و عربی به نام ابوسعید باقیمانده که شروح بسیاری هم بر آن نوشته‌اند. او را در علوم ظاهری و مذهب، شافعی و در باطن علوی می‌دانند.
احوال و کرامات و سخنان ابوسعید ابی‌الخیر در دو کتاب که توسط نوادگان وی تألیف شده، آمده است. که یکی «حالات و سخنان شیخ ابوسعید ابی‌الخیر المیهنی» تألیف جمال‌الدّین ابوروح لطف‌اللّه و دیگری «اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی‌سعید» تألیف محمّد بن منوّر [۱] می‌باشد.
وفات ابوسعید را در شب جمعه چهارم شعبان سال ۴۵۵ ه. ق ذکر کرده‌اند.
اشعار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شعر ۱[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| یا رب به محمّد و علیّ و زهرا | یا رب به حسین و حسن و آل عبا | |
| کز لطف برآر حاجتم در دو سرای | بی‌منّت خلق یا علی اعلی |
شعر ۲[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| تا مِهر ابو تراب دمساز من است | حیدر به جهان همدم و همراز من است | |
| این هر دو جگر گوشه دو بالند مرا | مشکن بالم که وقت پرواز من است [۲] |