حیات الامام الحسین بن علی علیهما السلام، دراسه و تحلیل

باقر شریف قزشی. چاپ چهارم: || قم ]، مدرسة الایروانی، 1413 ق. 3 ج، 444 + 472 + 496 ص، وزیری. 7 • عنوان روی جلد:حیاۃ الامام الحسین علیہ السّلام. پژوهشی است توصیفی - تحلیلی دربارهٔ امام حسین - ع - و روزگار او که با استناد به بیش از سیصد کتاب نوشته شده است. علت مفضل بودن کتاب این است که در آن ضمن پرداختن به زندگی امام حسین، از عصری که در آن می زیست سخن رفته است. تاریخ مقدمهٔ جلد اول رجب 1394 و تاریخ مقدمهٔ جلد سوم صفر 1396 است. جلد نخست، زندگی امام را تا دورهٔ خلافت امیرالمؤمنین برمی رسد. در این جلد از ولادت امام و مراسم آن، تربیت او در دامان جد و پدر و مادرش، آیات و روایات در بارهٔ آن حضرت، ویژگیهای او (شجاعت، صبر، حلم، رأفت و...)، روایات او از جد و پدر و مادرش، روایات از او، و زندگی او در عصر خلفای سه گانه سخن رفته است. نویسنده در بحث از محاصرهٔ خانهٔ عثمان گفته است علی رغم پندار برخی از موز خان، امام حسن و امام حسین - ع - به دفاع از وی نپرداختند (ص 394). جلد دوم شامل زندگی امام در دورهٔ خلافت امیرالمؤمنین و سلطنت معاویه و یزید تا خروج آن حضرت از مدینه به مکه و فرستادن مسلم بن عقیل به کوفه است. در این جلد از سلطنت معاویه و یزید سخن رفته و در بحثی مستقل با عنوان «التورة الحسینیة، اسبابها و مخططاتها» (ص 267- 302)، به برخی از علل قیام امام و انگیزههای او اشاره شده است؛ از جمله: مسؤولیت دینی، مسؤولیت اجتماعی، حمایت از اسلام، پاسداری از مقام خلافت، امر به معروف و از میان بردن بدعت. آنگاه به بحث دربارهٔ علت اینکه آن حضرت زنان را با خود به کربلا برد، پرداخته و نظر محمّد حسین آل کاشف الغطاء ، احمد فهمی و احمد محمود صبحی بیان شده است. جلد سوم با بحث دربارهٔ هجرت امام به عراق و علت آن شروع شده و سپس به علت رویگردانی امام از حجاز و مصر و یمن و فارس و بصره پرداخته شده است. آنگاه زیر عنوان «دلسوزان و خرده گیران» (ص 21 - 40)، از کسانی یاد شده که از امام خواستند به کوفه نرود. نویسنده از این عده در شمار دلسوزان یاد کرده است: مسوربن مخزمه، عبدالله بن جعفر، عبدالله بن عباس، ابوبکر مخزومی، عبدالله بن جعده، جابر بن عبدالله، عبدالله بن مطیع، عمرو بن سعید، محمّد بن حنفیه، ام سلمه و عبدالله بن زبیر، و این عذه را در شمار خرده گیران آورده است: عبدالله بن عمر، سعید بن مسیب، ابو واقد لینی، ابوسلمه، ابوسعید و عمرة بنت عبدالرحمان. آنگاه از چهار تن از معاصران یاد شده که به قیام امام علیه یزید خرده گرفتند: شیخ محمد خضری، محمّد نجار، محمّد غزالی و احمد شبلی شلبی . در ادامهٔ کتاب از رفتن امام به کوفه، ورود به کربلا، ویژگیهای دو لشکر، شهادت امام و اصحاب و نزدیکانش، اسارت خانواده اش در کوفه و شام، بازگشت به مدینه و دستاوردهای انقلاب کربلا سخن رفته است. در ضمن بحث اخیر از انقلاب عبدالله بن عفیف، انقلاب مدینه.

منابع

کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 161-162.