تحقیق درباره اول اربعین حضرت سیدالشهداء (ع)

سید محمّد علی قاضی طباطبائی، چاپ سوم: قم، بنیاد علمی و فرهنگی شهید آیتالله قاضی طباطبائی، 1368. پانزده + 963 ص، وزیری. 7 تحقیق مفضلی است دربارهٔ وضع اهل بیت امام حسین - ع - در نخستین اربعین شهادت آن حضرت، و در ضمن آن مطالب بسیاری گنجانده شده است. این کتاب، پاسخ به پرسشی از نویسنده است و، در واقع، در ردّ سخنی از نوری در کتاب لولز و مرجان. به نظر نوری، رفتن اسیران اهل بیت به کربلا، پس از رهایی از قید یزید در شام، در نخستین اربعین امام حسین (20 صفر سال 61)، سخنی معتبر و صحیح نیست. اما به نظر نویسنده، رأی نوری صحیح نیست و قول مشهور در میان شیعه، که اسیران اهل بیت در نخستین اربعین امام حسین به زیارت قبر وی نایل شدند، معتبر است. نویسنده بر آن است که نخستین فردی که در این مسأله شبهه کرده، ابن طاووس در کتاب اقبال الاعمال است و «از علمای امامیه تا قرن هفتم هجری، شبهه و اشکالی در این موضوع دیده نشده است» (ص 2). وی سپس به نوری اشاره می کند که در کتاب لولز و مرجان «هر چه می توانسته، خواسته موضوع آمدن اسرای اهل بیت - علیهم الشلام - را در اربعین اول سال 61 هجرت نفی نماید، بلکه همت داشته که از محالات شمارد» (ص 3). آنگاه نویسنده بتفصیل و با ارائهٔ دلایل متعدّد و با استناد به منابع فراوان کوشیده است که نظر نوری را رد و یکایک دلایل وی را ابطال کند. وی در این کتاب از نزدیک به ششصد منبع استفاده کرده و آن را در سال 1392 قمری نوشته است. در لابلای کتاب به موضوعات دیگری، و گاه بتفصیل، پرداخته شده است. از جمله: کتاب لهوف ابن طاووس، در بست مورد اعتماد است و از همهٔ مقاتل شیعه و سنی صحیحتر و معتبرتر (ص 18)؛ مخدوش بودن این سخن مشهور که امام حسین حج خود را به عمره تبدیل کرد، بلکه آن حضرت احرام به عمرهٔ مفرده بسته بود و آن را به اتمام رسانید (39)؛ مخدوش بودن این سخن مشهور که شریح قاضی فتوا به واجب القتل بودن امام حسین داد (ص 61 - 64)؛ تحقیق دربارهٔ کشیدن تیر از پای امیرالمؤمنین در هنگام نماز (ص 170 - 175)؛ مخدوش بودن کتاب ناسخ التواریخ و جایز نبودن مطالعهٔ آن (ص 178)؛ مخدوش بودن این سخن مشهور که عمر، تاریخ هجری را وضع کرد (ص 228 - 251)؛ مجعول بودن تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (ص 257 - 258)؛ تحقیق مفضلی در بارهٔ صلوات بر محمّد وآل محمّد سع -با رجوع به منابع بسیار (ص 448-553)؛ مجعول بودن کتاب مشهور به فقه الرضا علیه السّلام (ص 627 - 631)؛ تحقیق دربارهٔ علی اصغر و عبدالله رضیع و اینکه این دو، دو نفر بودند (ص 660 - 682)؛ مجعول بودن داستان عروسی قاسم در عاشورا و اشاره به اینکه حسن مثنی و فاطمه، دختر امام حسین، در پیش از محرم با یکدیگر ازدواج کرده بودند و این موضوع، منشأ اشتباه و خلط شده و برخی پنداشته اند که قاسم، برادر حسن مثنی، با فاطمه ازدواج کرده بود (ص 683 - 689)؛ درست بودن این مطلب که یکی از همسران امام حسین، شاه زنان (شهربانو)، دختر کسرا (y o \ 9 AY یزدگرد و مادر امام سجاد - ع - بود (ص

منابع

کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 153-154.