تظلم الزهراء من اهراق دماء آل العباء علیهم السلام

رضی قزوینی، تصحیح سید مهدی رجائی. چاپ اول: قم، انتشارات شریف رضی، 1375. کتابی است تاریخی - روایی دربارهٔ قیام و شهادت امام حسین - ع - و تاریخ تألیف آن 1118. نویسنده در مقدمه گفته است که این کتاب شرح نهرف سید ابن طاووس است و اغلب منابع آن، منابع کتاب بحار الانوار. ترتیب مطالب کتاب مانند لهوف است و از سه مقدمه و سه مسلک و خاتمه تشکیل یافته و هر مسلک و خاتمه شامل چند مجلس است. مقدمهٔ اول در بارهٔ برخی معجزات و کرامات و مکارم اخلاقی و احتجاجات امام حسین، مقدمهٔ دوم شامل روایاتی در فضیلت گریستن بر آن حضرت، و مقدمهٔ سوم در بردارندهٔ روایاتی دربارهٔ عزاداری، بویژه در تاسوعا و عاشوراست. مسلک اول در امور پیش از جنگ است و شامل این مسائل : آیات و روایات دربارهٔ امام حسین، خروج آن حضرت از مدینه و وارد شدن به مکه، شهادت مسلم بن عقیل و روانه شدن امام و یارانش به سوی کربلا. در مسلک دوم از رخدادهای در کربلا و شهادت امام و اصحابش سخن رفته، و مسلک سوم دربارهٔ سرگذشت اهل بیت امام و ورود آنان به کوفه و شام است. در این مسلک از مسائلی چون رخدادهای در مسیر شام، مجلس یزید، برخی معجزات و کرامات واقع شده برای اهل بیت امام، مدفن رأس آن حضرت، اربعین و بازگشت اهل بیت به مدینه سخن رفته است. خاتمهٔ کتاب، که در حدود دویست صفحه است، عهده دار بحث از رجعت امام حسین، عذاب قاتلانش، قیام مختار و دست اندازی خلفا بر قبر آن حضرت است. گفتنی است واعظ تبریزی خیابانی در کتاب وقایع الا نام فی تکمة محرّم الحرام (ج 4، ص 112 - 121، در حاشیهٔ صفحات)، به بحث دربارهٔ کتاب مزبور پرداخته و، از جمله، گفته است: این میرزا رضی قزوینی، صاحب تضئم الزهراء، غیر از آقارضی قزوینی، صاحب ناسان الخواص است. در نسخه ای از کتاب تظلم الزهراء، که در سنهٔ 1312 به طبع رسیده، دو روایت مذکور است که هیچیک از مؤلف کتاب نیست و هر دو را وقت استنساخ دس و خلط کردهاند. مطلب دیگر اینکه صاحب کتاب در قضیهٔ شهادت حضرت حسین - علیه الشلام - زبان حالی از لسان حضرت زینب - سلام الله علیها - نوشته که به هیچ وجه مناسب زبان حال و لایق مقام صبر و تسلیم آن خاتون معظم نیست و کم کم از زبان حال به لسان مقال تحویل و از صورت نظم به کسوت نثر تبدیل شده است. و الحق از صاحب تظلم در این مقام مسامحهٔ عظیمی واقع شده است؛ با اینکه کتابش متقن و در همهٔ مواضع، مدرک و سند ارائه کرده است. (نویسندهٔ وقایع الایّام به شواهد مورد نظر خود تصریح کرده است.) این اثر با عنوان تاریخ جامع زندگانی امام حسین علیہ السّلام، به قلم علی رضا رجالی تھرانی، به فارسی برگردانده شده است (چاپ اول: قم، انتشارات خادم الرضا، 1388).

منابع

کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 74-75.