تشت گذاری
| تشت‌گذاری | |
|---|---|
| پرونده:230px-آیین تشت گذاری.jpeg | |
| اطلاعات آئین | |
| زمان‌برگزاری: | 27 تا 30 ذی‌الحجة |
| مکان برگزاری: | مساجد |
| گستره جغرافیایی: | اردبیل، آذربایجان شرقی |
| منشأ تاریخی: | صفویان |
| اشیاء و نمادها: | تشت (نماد رود فرات) |
| وجه نمادین: | نمادی از ایثار امام حسین(ع) و یارانش در سیراب کردن سپاه حر ابن یزید ریاحی و اسب‌های آنها |
| اوراد و اشعار: | نوحه‌های عزاداری محرم به زبان‌های ترکی و فارسی |
تشت‌گذاری یا تشت‌گردانی از مناسک و مراسم عزاداری امام حسین(ع) در ایران، به‌ویژه در مناطق آذری‌نشین است. این آیین پیش از آغاز محرم در روزهای بیست و هفتم تا سی‌ام ذی‌الحجه و در مسجد و حسینیه برگزار می‌شود. در این مراسم عزاداران تشت‌های آب را که نمادی از رود فرات است با خود حمل می‌کنند و به درون مسجد می‌آورند. برخی این منسک را برگرفته از رفتار سپاه امام حسین(ع) در مقابله با سپاه حر بن یزید، در 27 ذی‌الحجه می‌دانند که در آن حسین(ع) دستور داد آب مشک‌ها را داخل تشت‌هایی ریخته، سپاه حر و اسبان‌شان را سیراب کنند.
تاریخچه برگزاری تشت‌گذاری
سابقه تشت‌گذاری به دوران صفویه باز می‌گردد، وجود تشتی در مسجد بازار چاقوسازان اردبیل، متعلق به دوران شاه عباس (1038ق) مؤید این مطلب است.[۱] در دوران قاجار این مراسم فقط در مسجد جامع اردبیل برگزار می‌شد؛ اما بعدها به دیگر محلات شهر و دیگر شهرهای ترک‌زبان گسترش یافت. در سال‌های اخیر در اکثر شهرهای آذربایجان و زنجان این مراسم برگزار می‌شود. برگزارکنندگان این مراسم، این آیین را نمادی از ایثار و فداکاری امام حسین(ع) و یارانش در سیراب کردن سپاه حر ابن یزید ریاحی و اسب‌های آنها در روز 27 ذی الحجه سال 60ق[۲] و نمادی از فداکاری عباس(ع) در آب آوردن برای زنان و کودکان در روز عاشورا می‌دانند.[۳]
زمان و شیوه برگزاری
تشت‌گذاری هر سال پیش از محرم و بین روزهای 27 تا 30 ذی‌الحجه برگذار می‌شود.[۴] در تشت‌گذاری، تشت‌های مخصوصی با احترام توسط بزرگان و ریش‌سفیدان وارد مساجد و حسینیه‌ها می‌شود. سپس دعای تشت‌گذاری که عباراتی فارسی و ترکی و عربی است خوانده شده و تشت‌ها را از آب پر می‌کنند. در این مراسم نوحه‌های مربوط به عزای حسینی خوانده شده و عملا مراسم عزاداری حسین(ع) آغاز می‌شود. مردم دست در آب تشت‌ها می‌زنند و آن را نوعی بیعت با حسین(ع) می‌دانند؛ سپس از این آب به عنوان تبرک می‌برند.[۵] در مساجد اردبیل، از سده‌های پیش، جایی برای قرار دادن تشت‌ها وجود داشته است.
پیوند به بیرون: دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت
منابع
- محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، نشر معروف، قم، 1376ش.
- مظاهری، محسن‌حسام، فرهنگ سوگ شیعی، خیمه، تهران، 1395ش.
- تاریخچه آیین تشت گذاری؛ مشرق نیوز
پی نوشت
- صفحههای دارای تابع تجزیهگر آرایشعدد با آرگومان غیرعددی
- مقالههای با پیوند کافی
- مقالههای با رده ناقص
- مقالههای با جعبه اطلاعات
- مقالههای عکسدار
- مقالههای با ناوبری
- مقالههای غیرجانبدارانه
- مقالههای بدون ارزیابی شناسه
- مقالههای رسا
- مقالههای خلاصهسازی شده
- آئینهای سوگواری شیعی
- آئینهای محرم
- مقالههای بدون اولویت