خالد بن معدان طائی‌

از فضلای تابعین اهل صلاح و درستکاری و در پیروی از امیر المؤمنین علی (ع) اهتمام داشته است. هنگامی‌که «خرّیت بن راشد ناجی» همراه قوم خود بنی ناجیه شورش کرد، امیر المؤمنین علی (ع) ابتدا زیاد بن حفصه را به سرکوبی آنها فرستادند و سپس معقل بن قیس را به این کار مأموریت دادند. امام آن‌گاه به ابن عبّاس چنین نوشتند: «امّا بعد؛ پس مردی که با صلابت و دلاوری و معروف به شایستگی باشد، به فرماندهی دو هزار تن از اهل بصره بفرست تا به معقل بن قیس پیوندد و چون از بصره خارج شود امیر و فرمانده‌ی یاران خود باشد تا به معقل برسد، وقتی به معقل رسید او فرمانده‌ی هر دو گروه خواهد بود باید که از او بپذیرد و فرمانبرداری کند و مخالفتش ننمایند ...» ابن عبّاس برای این مأموریت خالد بن معدان را برگزید، و خالد طبق دستور عمل کرد.

خالد بن معدان از بعضی صحابه همچون ابن عبّاس و زاذان و معاذ بن جبل روایت کرده است.

گفته‌اند که خالد هنگام ورود اسیران اهل بیت (ع) و سرهای مطهّر شهیدان به شام این ابیات را در رثای شهدا سروده است:

جاؤوا برأسک یابن بنت محمّدمترّ ملا بدمائه ترمیلا

و کأنّما بک یابن بنت محمّدقتلوا جهارا عامدین رسولا

قتلوک عطشانا و لما یرقبوافی قتلک التنزیل و التأویلا

و یکبّرون بأن قتلت و انّماقتلوا بک التکبیر و التهلیلا

ای پسر دختر پیامبر (ص) سرت را غرق در خون آوردند. گویی با کشتن تو، آنان آشکارا پیامبرت را کشته‌اند.

تو را تشنه کشتند و در قتل تو پروایی از قرآن و از تنزیل و تأویل نداشتند.

آنان‌که تو را کشته‌اند، برای کشتنت تکبیر می‌گویند، حقیقت این است که با قتل تو تکبیر- اللّه اکبر- و تهلیل- لا اله الّا اللّه- را کشته‌اند.

منابع

دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌1، ص:98.