وفا

از الفباى فرهنگ عاشورا«وفا»است و در قاموس شهداى کربلا جایگاه بلندى دارد.

وفا به معناى عمل به پیمان و ایستادگى بر سر قول و عهد و عمل به وظایف انسانى و اسلامى در قبال دیگرى،بخصوص«امام»و از برترین خصلتها و نشانۀ جوانمردى،خدا باورى،شرافت نفس و صدق و راستى است.به فرمودۀ على«ع»:«اشرف الخلایق الوفاء».

عاشورا،صحنۀ وفا از یک سو و بى‌وفایى از سوى دیگر بود.سید الشهدا«ع»در مسیر کوفه،پس از شنیدن خبر شهادت نماینده‌اش قیس بن مسهر،با خواندن آیۀ «رِجٰالٌ صَدَقُوا مٰا عٰاهَدُوا اللّٰهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضىٰ نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَ مٰا بَدَّلُوا تَبْدِیلاً» (احزاب23/) مقام وفاى او را بر شمرد.شب عاشورا نیز،یاران خویش را صادقترین و باوفاترین یاران معرفى کرد(لا اعلم اصحابا اوفى و لا خیرا من اصحابى...).آنان نیز در چند نبوت،وقتى امام بیعت خویش را برداشت و از آنان خواست که بروند،یک صدا اعلام وفادارى کردند و امام خویش را تنها نگذاشتند.عباس بن على«ع»امان نامۀ دشمن را ردّ کرد و برادر را تنها نگذاشت.روز عاشورا نیز با لب تشنه به فرات رفت،امّا با یاد عطش سید الشهدا و اطفال، آب ننوشید.

بر خلاف جمعى از کوفیان که بى‌وفایى کردند و پس از نامه نوشتن و دعوت کردن،به جنگ آن حضرت آمدند،عدّه‌اى هم جان بر سر پیمان باختند و فداى حسین«ع»شدند:و على الارواح التى حلّت بفنائک...» امام حسین«ع»در خطبه‌هاى طول راه و روز عاشورا به«غدر»،«خذلان»،«نقض عهد»«خلع بیعت»،«نکث»«غرور»،و...کوفیان اشاره کرده، آنان را بر نقض بیعت و پیمان‌شکنى نکوهش کرده است.

سید الشهدا«ع»،خود بر پیمان خویش با خدا وفا کرد.در زیارتنامۀ او به تعبیراتى همچون«اشهد انک قد بلّغت و نصحت و وفیت و اوفیت» بر مى‌خوریم.از زیارتنامۀ حضرت عباس«ع»نیز مى‌خوانیم:«و اشهد انّک...ممّن و فى ببیعته و استجاب له دعوته و اطاع ولاة امره...» و عاشورائیان میثاق با خون شهدا مى‌بندند که راه و پیامشان را فراموش نکنند.

مبادا عهد خود را واگذاریم امام خویش را تنها گذاریم

جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 462-463.