زیارت
زیارت دیدار، بر سر تربت یک شهید یا امام و امامزاده حضور یافتن است. دیدار از حرم‌هاى مطهّر و بقاع متبرّک.
ارزش زیارت ائمه(ع)
زیارت پیامبر و ائمّه(ع)هم در حال حیاتشان ارزشمند و تأثیرگذار است، هم پس از رحلت یا شهادتشان سازنده و الهام‌بخش است و تأکید زیارت،نسبت به حضرت رسول(ص)،حضرت زهرا(س)، امامان معصوم، شهداى آل محمّد، علما و صلحاست. امام صادق(ع)فرمود:«من زارنا فى مماتنا فکأنّما زارنا فى حیاتنا» [۱] هر کس ما را پس از مرگمان زیارت کند،گویا در حال حیات،زیارتمان کرده است.
زیارت ائمّه، نشانۀ احترام به مقامشان، پیروى از راهشان، تبعیّت از مواضعشان، استمرار خطشان،تجدید عهد با امامتشان، وفادارى به ولایتشان و زنده نگاهداشتن نام و یاد و خاطره و فرهنگ و تعالیم آنان است. حضرت رضا(ع) فرمود:«انّ لکلّ امام عهدا فى عنق اولیائه و شیعته و انّ من تمام الوفاء بالعهد و حسن الأداء زیارة قبورهم» [۲] براى هر امامى در گردن و بر عهدۀ هواداران و پیروانش عهد و پیمانى است و از جملۀ نشانه‌هاى وفاى کامل به این پیمان، زیارت قبور امامان است.
آثار زیارت
اینگونه زیارتها، علاوه بر آنکه براى خود زائر،اثر تربیتى و تزکیۀ روح دارد و دلیل حق‌شناسى او نسبت به اولیاء خدا و پیشوایان دین است،در زمینۀ احیاء امر امامان و ترویج مکتب انسانى و تربیتى آن اسوه‌ها در جوامع بشرى و توجّه دادن به خط صحیح رهبرى و ولایت در جامعه مؤثّر است؛بویژه وقتى حکّام مستبدّ و منحرف،با برنامه در جهت محو آثار و یاد ائمّه مى‌کوشیدند،«زیارت»به عنوان یک عمل مثبت و انقلابى محسوب مى‌شد و نوعى مبارزه با دستگاههاى ستمگر.
در احادیث متعدّد،تأکید شده که زیارت ائمّه در غربتشان و همراه با خوف و خطر، پاداش بیشترى دارد،و اگر راه زائر دور باشد،و زیارت،پیاده و همراه با مشقّتها باشد،اجر و قرب بیشترى خواهد داشت. [۳] فضایل زیارت،دربارۀ دیدار و زیارت خانۀ خدا،مرقد مطهّر نبوى،قبور مؤمنان و صالحان بسیار فراوان است و حضور پیروان حق،پیرامون مرقد پاکشان،کانونى از ایمان و جذبه و پیوستگى و همبستگى به وجود مى‌آورد و به زائران هم،«دعوت به خیر»،«دفاع از حق»و«شهادت در راه خدا»را الهام مى‌دهد و زیارت،«وسیلۀ»قرب به پروردگار است. [۴]
زیارت،قلمرو«دل»و وادى محبّت و شوق است،نمودى از احساس متعالى و زبان علاقه و ترجمان پیوند قلبى است.فیض«حضور»در کنار اولیاء خدا،زائر را از کیمیاى «نظر»برخوردار مى‌سازد.زیارت،الهام گرفتن از اسوه‌ها و تعظیم شعائر و تقدیر از فداکاریها و تجلیل از پاکیهاست و زائر در برابر آیینۀ تمام قدّ فضیلتها مى‌ایستد،تا عیار خود را در آن بسنجد و خود را در برابر«میزان»قرار مى‌دهد تا کم‌وکاستى خود را جبران کند.زائر،مهمان مائدۀ معنوى اولیاء الله است و زیارت،تجدید پیمان و میثاق«ولایت»با رهبرى است.زیارت،سفر با کاروان اشک و بر محمل شوق و سوار شدن بر موج عرفان و براق عشق است.
منبع
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۲۰۲-۲۰۳.
پی‌نوشت
- ↑ بحار الأنوار،ج ۹۷،ص ۱۲۴.
- ↑ همان،ص ۱۱۶،وسائل الشیعة،ج ۱۰،۳۴۶.
- ↑ براى مطالعۀ بیشتر پیرامون احادیث زیارت،از جمله ر.ک:بحار الأنوار،ج ۹۷،۹۸ و ۹۹،من لا یحضره الفقیه، صدوق،ج ۲،کامل الزیارات،عیون اخبار الرضا،المزار شیخ مفید،الغدیر،ج ۵،وسائل الشیعة،ج ۱۰،میزان الحکمه،ج ۴،مصباح الزائر،مصباح المتهجّد و کتب دیگر.
- ↑ دربارۀ سازندگیهاى زیارت،ر.ک:«زیارت»به قلم نویسنده،ناشر:سازمان حج و زیارت.نیز:سلسله مقالات «زیارت»در مجلۀ«پیام انقلاب»،سال ۱۳۶۳ از شمارۀ ۱۱۵ به بعد،که بیش از پنجاه شماره طول کشید،و کتاب«شوق دیدار»از:دکتر محمد مهدى رکنى،انتشارات آستان قدس رضوى.