ویلم فلور
ویلم فلور ( به هلندی: Willem Floor) (زاده 1942 میلادی) ایران‌شناس و مورخ مشهور هلندی است.
| ویلم فلور | |
|---|---|
 |
تحصیلات
ویلم فلور تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته‌های اقتصاد توسعه یافته، جامعه شناسی غیرغربی و اسلام شناسی در سال 1963 میلادی و در دانشگاه اوترخت آغاز کرد. وی در سال 1971 میلادی موفق به کسب درجه‌ی دکترا از دانشگاه لایدن شد. فلور طی سال‌های 1983 میلادی تا 2002 میلادی به عنوان متخصص انرژی در بانک جهانی مشغول به کار بود.
آثار
از ویلم فلور تا کنون بیش از 40 جلد کتاب در زمینه‌ی تاریخ اجتماعی اقتصادی ایران (خصوصا در دوره‌های صفویه و قاجار) منتشر شده‌است. از آن جمله می‌توان از خلیج فارس (5 جلد)، تاریخ تئاتر در ایران، اصناف و تجار و علما در ایران قرن نوزدهم، بازی‌های ایرانی و صنایع کهن در دوره قاجار نام برد. فلور با هدف شرکت در همایش‌های علمی سفرهایی به ایران داشته است.
کتاب تاریخ تئاتر در ایران
در کتاب تاریخ تئاتر در ایران[۱] که در سال 2005 میلادی منتشر شد[۲] و گروهی از مترجمان آن را به فارسی ترجمه کرده‌اند[۳] فلور به بررسی تاریخ اقسام آیین‌ها و رسوم سنتی نمایشی در ایران پرداخته است. به باور وی این آیین‌ها در حقیقت ابزارهایی بودند که برای گسترش تشیع و جلب توجه ایرانیان به این مذهب، ابداع شدند. پژوهش فلور در موضوع آیین‌های عزاداری از سنخ پژوهش‌های پیتر ج. چلکوفسکی و ژان کالمار است و مانند ایشان کوشیده است از منابع تاریخی متنوع و به ویژه گزارش سفرنامه‌های اروپاییان و خاطرات ایرانیان دوره قاجار بهره‌گیرد. وجه تمایز بررسی او برجسته سازی و توجه به وجوه اقتصادی و مالی این آیین‌ها در کنار زمینه‌های اجتماعی آنهاست و موضوعاتی مانند میزان دستمزد متصدیان برنامه‌های مذهبی (وعاظ، روضه خوانان و تعزیه خوانان) می پردازد.
سنت روضه خوانی در ایران
برای ایرانیان که اکثر آنها شیعه نبودند، شیعیان چیزی بیشتر از تهدید به مرگ، مالیات سنگین، مجازات از طرف صاحب منصبان نیاز داشتند تا توجه ایمان آورندگان جدید را جلب کنند. چیزی که شیعیان نیاز داشتند بنای تشریفات مذهبی بر روی اعتقادات موجود بود که امکان داشت برای اهل تسنن که هنوز در اوایل 1500 میلادی وجود داشتند، جذاب باشد و پتانسیل تحریک جمعیت را داشته باشند. با این حال تهدید مالی و جسمی نقش مهمی ایفا می‌کرد اما پیروان معروف شیعه جایگاهشان را در عموم برای تکریم امامان پیدا کردند و مانند شاهرگی در ترویج دهندگان این مذهب رخنه کرده بودند.
بعد از رسمی شدن مذهب شیعه به عنوان مذهب رسمی، تمرکز شیعیان بر روز مرگ یا قتل امامان و اهل بیت ایشان قرار گرفت که هیچ کس قادر نبود آن را فراموش کند. جالب است که تمرکز طرفداران سرسخت شیعه بر روی مرگ است تا زنگی و این مدل الگوی اصلی ادیموس تموز مکتب فکری سیاوش را به باد می‌آورد. همچنین در تشریفات مذهبی تمرکز بر روی مرگ قهرمانان بود تا سال 1000 میلادی که تا حدی از بین رفته بود. اگر چه هیچ ارتباطی وجود ندارد اما به نظر میرسد که نوعی پیش درآمد فرهنگی در این نوع تشریفات مذهبی در سنت و تجربیات مذهب ایرانیان وجود دارد.
منبع