وقایع الایام در احوال محرم الحرام

وقایع الایام در احوال محرم الحرام کتابی است درباره‌ی وقایع و اعمال برخی ماه‌های قمری است ولی عمده شهرت کتاب به علت دو جلد دوم و چهارم است که به احوال و وقایع ماه محرم و قیام امام حسین(ع) می‌پردازد که توسط علی واعظ تبریزی خیابانی به تقریظ میرزا صادق مجتهد تبریزی و جلد دوم آن با عنوان وقایع الایام فى تتمة محرّم الحرام به تقریظ جعفر نقدی و میرزا فتاح شهیدی تبریزی نوشته شده است.

وقایع الایام در احوال محرم الحرام
نویسنده	علی واعظ تبریزی خیابانی
ناشر	کتاب‌فروشی قرشی
محل نشر	تبریز
تاریخ نشر	شعبان 1387
تعداد صفحات	575
قطع	وزیری
تعداد جلد	4

درباره‌ی کتاب

دورهٔ کامل این کتاب چهار جلد است. جلد اول ویژهٔ رجب و شعبان، جلد دوم ویژهٔ محرّم، جلد سوم ویژهٔ ماه رمضان و جلد چهارم ویژهٔ تتمّهٔ محرم است. پایان تألیف جلد دوم، ذوالحجهٔ 1340، و پایان تألیف جلد چهارم، ربیع‌الثانی 1354 است.

این کتاب، به‌ویژه جلد دوم و چهارم آن، که دربارهٔ محرم است، از همان آغاز مورد عنایت عالمان و اهل منبر قرار گرفت. همان گونه که نویسنده در آغاز جلد دوم کتاب مرقوم داشته است: «چون در سال هزار و سیصد و بیست و پنج هجری از جمع و طبع مجلد اول از کتاب وقایع الایّام فراغت حاصل گشت... تألیف دیگر مجلدات و ترصیف سایر وقوعات در عقدهٔ تعویق و عهدهٔ تسویف بماند و در عرض این مدت چند کرّت از دیگر بلاد از اخیار عباد طالب بقیهٔ وقایع الایّام و راغب تتمّهٔ این مرام شدند و در تبریز نیز از اعاظم علماء و مجتهدین و اکابر مشایخ و واعظین (ادام الله ایام افاضاتهم) در این باب حکمی اکید و امری شدید مشتمل بر عدم فتور و مقصّر بودن در صورت قصور در حق این قاصر صادر گردید» (ص 3).

جلد دوم و چهارم کتاب دربارهٔ وقایع محرم است و بیشترینهٔ مطالب آن دربارهٔ امام حسین (ع) و قیام او. پاره‌ای مطالب جلد چهارم خارج از موضوع کتاب و در حاشیهٔ صفحات آن شرح حال تنی چند از عالمان آمده است. نویسنده با تتبّع در منابع فراوانی این کتاب را فراهم کرده و ضمن توصیف وقایع و بیان آنچه در منابع آمده، گاه به تحلیل نیز پرداخته و نظر مختار خود را که غیر از نظر دیگران است، مرقوم داشته است. در منابع نویسنده کتاب‌های ضعیفی چون اسرارالشهادهٔ فاضل دربندی و منتخب طریحی ملاحظه می‌شود.

برخی مطالب جلد دوم و چهارم عبارت است از: فضیلت عزاداری، ویژگی‌های تربت کربلا، وقایع عصر تاسوعا، وقایع شب عاشورا، شرح حال حضرت زینب، وقایع روز عاشورا، وقوع جنگ مغلوبه در روز عاشورا، شهادت امام حسین، گریستن انبیا و فرشتگان بر امام حسین، وقایع عصر عاشورا، چگونگی دفن شهدا، ورود اهل بیت به کوفه و شام، منازل اسیران اهل بیت.

قاضی طباطبائی در کتاب تحقیق دربارهٔ اول اربعین ... (ص 730)، دربارهٔ این نویسنده مرقوم داشته است: «در میان مشایخ محدّثین عصر ما نیز مرحوم علامهٔ محدث، ثقهٔ جلیل، آقای حاج مولی علی واعظ تبریزی خیابانی، صاحب مجلدات وقایع الایّام (رحمة الله تعالی) رویّهٔ بسیار خوبی در تألیفاتش دارد: هر چه از ضعیف و قوی و صحیح و سقیم نقل کرده، مصدر و سند نقل خود را نشان داده است».

جستارهای وابسته

• کتابشناسی وقایع الایام در احوال محرم الحرام در سازمان اسناد وکتابخانه ملی ایران.

منابع

• کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 116-117.

پی نوشت

• اطلاعات جلد دوم