بشیر بن عمرو حضرمی
بشیر بن عمرو بن احدوث حضرمی کندی از اهالی حَضرَمَوت و از قبیله بنی‌کنده است. حضرمی قبیله‌ای از قحطانیه از ناحیه حضرموت است که سرزمین حضرموت به سبب آنها شناخته شده است یا قبیله‌ای است از بنی‌حضرمی که تیره‌ای از ظبی و آن هم تیره‌ای از یافع، قبیله‌ای از ناحیه یمن است. [۱]
مورخین و ارباب مقاتل اتفاق نظر دارند که بشیر حضرمی دارای فرزندان جنگجو و معروف بوده است.
در اینکه بشیر کی و کجا به امام حسین (ع) ملحق شد مشخص نیست. اما در روزهای سوم یا چهارم محرم در کربلا و در کنار امام بوده است.
برخی او را شهید حمله نخستین دانسته‌اند. اما درست‌تر آن است که جزء شهدای بعد از نماز ظهر عاشورا بوده است. طبری این نظریه را قبول دارد. [۲] رجزی که به او منسوب است نیز نشان‌دهنده این مطلب می‌باشد. بشیر از تابعین بود. او مردی وفادار، پاک‌باز و پاک‌باخته راه امام حسین (ع) بود. در شب عاشورا برای بشیر حضرمی پیغامی آوردند که پسرت در مرز ری اسیر شده است. او گفت: خود را به پناه خدا می‌برم، هیچ دوست نداشتم که او اسیر باشد و من زنده بمانم. ماجرا را به اطلاع امام رساندند. امام به او فرمود: بیعت من از گردن تو برداشته شده، زود حرکت کن و برای رهایی فرزندت اقدام نما. اما محمد پاسخ داد: اَکلَتْنی اِذَن السِّباع‌ُ حَیا اِن‌ْ فَارَقْتُک‌َ وَ اَساَلُ عَنک الرکبان و اَخذُ لَکَ مَعَ قَلّة الاعوان لا یکونُ هذا ابداً [۳] اگر از شما جدا شوم، سزاوار آن است که درندگان بیابان مرا زنده زنده بدرند. اگر تو را با کمی یاران رها سازم و از تو برای رفتن مرکبی بخواهم و خود آسوده خاطر بازگردم. نه هرگز چنین نخواهد شد. امام فرمودند:
پس لااقل این پنج بُرد را که هزار دینار ارزش دارد، توسط فرزند دیگرت بفرست تا برای استخلاص برادرش اقدام کند. او بخشش امام را پذیرفت و فرزند خود را مأمور رهایی برادرش نمود. [۴]
بشیر بن عمرو حضرمی و سُوَیدِ بن عَمرو آخرین اصحاب امام حسین (ع) بودند که تا آخرین لحظات باقی مانده و سپس به میدان رفتند. [۵]
بشیر روز عاشورا و بعد از نماز ظهر با اذن امام به میدان شتافت و در حالی‌که رجز می‌خواند، دلیرانه می‌جنگید:
الیوم یا نفس اُلاقی الرّحمن | ||
لا تجزعی فکلِّ شَیءٍ قَد فان | ||
الیوم تجزینَ بِکُّلِ احسان | ||
و الصّبرا احظی لک عند الدّیان |
ای من! امروز خدای رحمان را دیدار و ملاقات خواهی کرد و به احسان فراوان او نواخته خواهی شد.
ای جان! بی‌تابی نکن. بر پیشانی هر چیز مرگ و فنا نوشته‌اند و صبر و شکیبایی در پیشگاه داور بزرگ هستی لذت‌بخش‌تر و ارزنده‌تر است.
او پس از جهاد سختی به شهادت رسید. بنا به نقلی دیگر هنگام عزیمت امام حسین (ع) به آخرین نبرد با دشمن بشیر و عمرو بن ابی مطاع دو تن از یاران آن حضرت هنوز زنده بودند. بشیر با ملاحظه تصمیم امام برای ورود به جنگ بر آن شد تا بر امام سبقت جوید. پس به میدان رفت و پیش از امام به شهادت رسید. [۶]
نام او را بشر بن عبدالله، بشیر بن عمر، [۷] بشر بن عمرو، بشر بن عمرو بن احدوث حضرمی کندی نیز نوشته‌اند. [۸] در اللهوف نام او محمد بن بشیر ذکر شده است. [۹] در ذخیرة الدارین شهید حمله اولی [۱۰] و در تاریخ طبری جزء آخرین شهدای غیر هاشمی معرفی شده است. [۱۱]
در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه به وی سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی بِشرِ اَو بَشیر بنِ عَمرو الحَضرَمِی شَکَرَاللهُ لَکَ قَولَکَ لِلحُسَینِ وَ قَد اَذِنَ لَکَ فِی الاِنصِرافِ: اَکلَتْنی اِذَن السِّباع‌ُ حَیا اِن‌ْ فَارَقْتُک‌َ وَ اَساَلُ عَنکَ الرُّکبانَ وَ اَخذُلَکَ مَعَ قِلَّةِ الاَعوانِ لا یکونُ هذا اَبَداً “ سلام بر بشیر بن عمرو حضرمی، سپاس خدا را از سخن تو به امام حسین (ع) آنگاه که اجازه رفتن به تو داد و تو گفتی: هر گاه از شما جدا شوم و برگردم، درندگان مرا زنده زنده بخورند و مرکب از شما بخواهم و شما را با کمی یاران واگذارم. هرگز این چنین نباشد. [۱۲]
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 388-390.
پی نوشت
- ↑ انصار الحسین (ع)، ص88.
- ↑ تاریخ طبری، ج5، ص444.
- ↑ بحار الانوار، ج44، ص394.
- ↑ ترجمة الامام الحسین، ص71؛ مقاتل الطالبیین، ص78.
- ↑ تاریخ طبری، ج5، ص444.
- ↑ نهضت امام حسین (ع) و قیام کربلا، ص308.
- ↑ برای تفصیل بیشتر رک : تسمیه من قتل مع الحسین (ع)، ص156؛ الاخبار الطوال، ص229؛ انساب الاشراف، ج3، ص159؛ تاریخ طبری، ج5، ص352؛ رجال طوسی، ص77؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج2، ص23؛ اللهوف، ص47؛ الانساب، ج1، ص159؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص98؛ بحار الانوار، ج44، ص376، ج45، ص72؛ اعیان الشیعه، ج4، ص568؛ انصار الحسین (ع)، ص94؛ تذکره الخواص، ص221؛ وسیله الدارین، ص165؛ تنقیح المقال، ج1، ص255؛ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، ص151؛ قاموس الرجال، ج4، ص76؛ ؛ حدائق الوردیه، ص104؛ نفس المهموم، ص151؛ اقبال الاعمال، ج3، ص79؛ فرسان الهیجاء، ج2، ص234.
- ↑ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، ص103.
- ↑ اللهوف، ص39-40.
- ↑ ذخیرة الدارین.
- ↑ تاریخ طبری، ج5، ص444.
- ↑ برای تفصیل بیشتر رک : تاریخ طبری، ج5، ص444؛ اللهوف، ص39-40؛ تسمیه من قتل مع الحسین (ع)، تراثنا، شماره دوم، سال اول، ص156؛ ترجمة الامام الحسین، ص71؛ مقاتل الطالبیین، ص78؛ اعیان الشیعه، ج3، ص575؛ ذخیرة الدارین، ص ؛ بحار الانوار، ج44، ص394، ج45، ص70؛ معجم رجال الحدیث، ج3، ص329،319؛ تنقیح المقال، ج1، ص173؛ انصار الحسین، ص88.