جناده بن حارث سلمانی
جنادة بن حارث سلمانی مذحجی انصاری ازدی کوفی از شاخه سلمانی قبیله مراد منسوب به انصار از اعراب مذحجی قحطانی جنوب که یمنی‌الاصل بود و در کوفه می‌زیست.
جناده از رجال جنگجو و شجاع و از شخصیت‌های معروف شیعه و از اصحاب امام حسین (ع) است. [۱] او از دعات به امامت امیرالمؤمنین علی (ع) بود و در جنگ‌ها در رکاب آن حضرت می‌جنگید.
در صفین همراه و پیشاپیش امیرالمؤمنین جهاد و نبرد می‌کرد. شیخ طوسی [۲] او را از اصحاب امام حسین (ع) معرفی کرده و سماوی [۳] او را از مشاهیر شیعه و از اصحاب امیرالمؤمنین علی (ع) یاد کرده است.
پس از مرگ معاویه از جمله کسانی بود که به منظور دعوت امام حسین (ع) در خانه سلیمان بن صرد خزاعی در کوفه گرد آمدند و نامه‌ای به مکه فرستادند و از امام خواستند به کوفه بیاید و رهبری آنان را بر علیه حکومت اموی برعهده بگیرد. [۴] سپس با نماینده امام بیعت کرد. اما پس از سستی کوفیان در حمایت از مسلم بن عقیل و شهادت مسلم و هانی نزد قبیله خود پنهان شد و آنگاه با عمرو بن خالد صیداوی و خدمتگزارش سعد، مجمع عائذی و پسرش و خدمت‌گزار نافع بن هلال جملی به کاروان امام پیوسته و تا کربلا در رکاب آن حضرت بودند.
ابومخنف به نقل از فضیل بن خدیخ کندی نوشته است که پس از شهادت عبدالله بن عمیر کلبی، هر چهار تن با اذن امام به میدان شتافتند. [۵]
جناده این رجز را خطاب به لشکر بنی‌امیه خواند:
انا جناده و انا ابی الحارث | ||
عن بیعتی حتی یرثنی وارثی | ||
لست بخوار و لا بنا کث | ||
الیوم ثاری فی الصعید ماکث |
من جناده هستم و کُنیه‌ام ابی‌حارث است. من نه خوار و نه ذلیل و نه بیعت‌شکن هستم.
به عهد و بیعتم پای‌بندم تا اینکه وارثم همین رویه را به ارث ببرد. امروز خون من روی زمین ریخته و باقی می‌ماند.
این چهار تن با هم بر دشمن تاختند و آرایش جنگی آنان را به‌هم زدند. دشمن نیز آنان را به محاصره خویش درآورد و بعضی از آنان زخمی شده بودند. اما عباس (ع) با یک یورش قهرمانانه محاصره را شکست و آنان را از کشته شدن نجات داد. بار دیگر بر سپاه پسر سعد تاختند و بعد از به هلاکت رساندن تعدادی از آنان خود نیز به شهادت رسیدند. [۶]
قبر وی در مقبره دسته‌جمعی شهدا واقع در شرق قبر مطهر امام حسین (ع) است. [۷]
طبری [۸] نام او را جابر بن حارث سلمانی، طوسی [۹] و خوارزمی [۱۰] نام او را جنادة بن حرث و مجلسی [۱۱] نام او را حباب بن حارث سلمانی ازدی ذکر کرده‌اند. ابن شهر آشوب او را حارث معرفی کرده و نام او را در کنار شهدای حمله اول آورده است. [۱۲] هم‌چنین نام او در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه نیز متفاوت ذکر شده است: حسّان، حیان، جُناده، جابر، عباده، حباب، جبّار، جباد. در زیارت رجبیه حسّان بن حارث و زیارت ناحیه مقدسه حیان بن حارث سلمانی به وی سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی حَیانِ بنِ الحارِثِ السَّلمانِی الاَزدی“ که همه این نام‌ها بر یک شخص دلالت می‌کند. [۱۳]
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 3116-318.
پی نوشت
- ↑ رجال طوسی، ص72.
- ↑ همانجا.
- ↑ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، ص84.
- ↑ تنقیح المقال، ج2، ص333.
- ↑ انساب الاشراف، ج3، ص198؛ تاریخ طبری، ج5، ص446.
- ↑ انساب الاشراف، ج3، ص198؛ تاریخ طبری، ج5، ص446.
- ↑ مشاهد العترة الطاهره، ص182.
- ↑ تاریخ طبری، ج5، ص405.
- ↑ رجال طوسی، ص105.
- ↑ مقتل الحسین خوارزمی، ج2، ص21.
- ↑ بحار الانوار، ج45، ص72.
- ↑ مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص104؛ انصار الحسین (ع)، ص90.
- ↑ برای تفصیل بیشتر ر.ک : انساب الاشراف، ج3، ص198؛ تاریخ طبری، ج5، ص405-406،446؛ ارشاد، ج2، ص458؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص74؛ رجال طوسی، ص105؛ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، ص84؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص113؛ بحار الانوار، ج45، ص72، ج101، ص273؛ اعیان الشیعه، ج1، ص611؛ تنقیح المقال، ج1، ص234؛ اقبال الاعمال، ج3، ص79؛ منتهی الآمال، ج1، ص353؛ نفس المهموم، ص129؛ انصار الحسین (ع)، ص90.