اذان

شعار فراخوانى مسلمین به نماز که در اوایل هجرت تشریع شد. در حادثۀ کربلا چند مورد، به کار گرفته شده است. یکى آنگاه که کاروان حسین (ع) با سپاه حرّ در «ذو حسم» در مسیر کربلا مواجه شد. هنگام ظهر فرا رسید.

امام حسین (ع) به حجّاج بن مسروق (و به گفتۀ برخى منابع، به پسر خویش) فرمود:اذان بگو.

اذان گفته شد و امام حسین (ع) نماز جماعت خواند.

سپاه حرّ نیز به آن حضرت اقتدا کرد.

مورد دیگر در شام و بارگاه یزید، وقتى امام سجّاد (ع) آن خطبۀ افشاگر و کوبنده را ایراد کرد و پیاپى فضایل خویش را بر شمرد و حاضران به گریه افتادند و افکارشان دگرگون شد و یزید بیم آن داشت که فتنه‌اى پیش آید که پایانش ناخوشایند باشد، به مؤذّن اشاره کرد که اذان بگوید تا بدین وسیله خطبۀ امام را قطع کند. مؤذّن چون تکبیر گفت، حضرت فرمود: «خدا بزرگتر از هر چیز است و برتر از حواس.» مؤذن چون گفت:اشهد ان لا اله الاّ الله،حضرت فرمود: «مو و پوست و گوشت و خون و مغز و استخوانم به یگانگى خدا گواهى مى‌دهد.» چون مؤذن گفت:اشهد انّ محمّدا رسول الله،حضرت سجّاد خطاب به یزید کرد:«اى یزید!این محمّدآیا جدّ من است یا جدّ تو؟اگر بگویى جدّ توست، دروغ گفته‌اى و اگر بگویى جدّ من است، پس چرا عترت او را کشتى؟ » و اینگونه بود که حضرت زین العابدین (ع)، روش یزید را در به کار گرفتن اذان براى خاموش کردن فریاد اذان مجسّم خنثى کرد و از همان موقعیّت، بهترین بهره‌بردارى سیاسى را نمود.

منابع

• جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص39-40.