نذرخوانی
در دهه اول ماه محرم، عدهای سفره نذری میگسترانند عدهای دیگر شربت نذری بین عزاداران پخش میکنند گروهی دیگر نیز غذای نذری تهیه و توزیع میکنند. بچهها به در خانهها میروند و به جمعآوری نذورات میپردازند. در تمامی این مراسم، نوحههایی خوانده میشود که به نوع خوانش آنها «نذری خوانی» میگویند. در این بخش، به تعدادی از نذری خوانیها اشاره شده است.
در ولاشجرد اراک، در ماه محرم، کسانی که نذری داشتند، شربتهایی با شکر یا شیره انگور تهیه میکردند و یک نفر با خواندن اشعار زیر آن را بین عزاداران توزیع میکرد:
شربت شاه بر مزید | لعنت حق بر یزید | |
شربت شاه بر نمد | لعنت حق بر ابن سعد | |
شربت شاه نوش جان | هلاک شود بیایمان | |
شربت شاه پر قوام | لعنت حق بر قطام | |
شربت شاه طفیلی | لعنت حق به خولی | |
شربت شاه به امت | صلوات بر محمد |
و در پایان همه میگفتند: «خدا نذرش را قبول کند و بلایش را دور سازد». [۱]
امروزه در فین کاشان نیز، عدهای از مردم در روز تاسوعا با گستراندن سفره حضرت عباس (ع) نوحهسرایی میکنند. بر سر این سفره، آجیل مشکلگشا، شیرینی، کاچی، پنیر و سبزی خوردن، ماست، شربت و میوههایی مانند هندوانه یا خربزه میگذارند و تعداد زیادی شمع روشن میکنند. قبل از خوردن غذا و میوه هم حاضران دو رکعت نماز حاجت به جا میآورند و پس از توسل به حضرت عباس (ع) و دوازده امام، شروع به خواندن این نوحه میکنند: [۲]
ای ماه بنیهاشم | خورشید لقا عباس | |
ای نور دل حیدر | شمع شهدا عباس | |
با محنت و درد و غم | ما رو به تو آوردیم | |
دست من محزون گیر | از بهر خدا عباس | |
عباس علی سردار | سقای علم بردار | |
این غم که تو میدانی | از روی دلم بردار |
تا چندی پیش نیز در ملاوه دودانگه ساری مازندران، در روزهای تاسوعا و عاشورا هنگام پخش شربتهای نذری این جملات را میخواندند: [۳]
این ندا از عالم بالا رسید | ||
نور چشم مصطفی فرزند زهرا شد شهید | ||
جام شربت را بنوش گو لعنت حق بر یزید |