یحیی حصکفی
یحیی حصکفی از شاعران و کاتبان عرب زبان قرن پنجم و ششم هجری است.
| یحیی حصکفی یحیی بن سلامة | |
|---|---|
| زادروز |
1066 (میلادی)/ 459 (قمری) طنزه، جزیره (میانرودان)، عراق |
| درگذشت |
1156 (میلادی)/ 551 (قمری) میافارقین |
| محل زندگی | عراق |
| پیشه | فقیه، مفتی، ادیب، شاعر |
| لقب | معین‌الدین |
زندگینامه
ابو الفضل یا ابو الوفاء معین الدّین یحیی بن سلامة بن حسین بن محمّد خطیب حصکفی حدود سال 460 ه. ق. در قصبه‌ی «طنزه» از توابع دیار بکر [۱] متولد شد و در «حصن کیفا» [۲] پرورش یافت و به همین جهت او را حصکفی نامیدند. وی برای تحصیل علم به بغداد رفت. علوم ادبی را نزد خطیب ابو زکریّا تبریزی و فقه شافعی را در محضر علمای آن مذهب فراگرفت و شاعر و ادیبی نامور و فقیهی مجتهد کردید. سپس به موطن خود بازگشت و خطیب و مفتی شهر میافارقین شد و تا پایان عمر در این شغل بود.
حصکفی را اگرچه از علمای شافعی به شمار آورده‌اند، [۳] ولی به تصریح سمعانی در «انساب» و ابن اثیر در «الکامل» و یاقوت در «ارشاد الاریب» و ابن خلکان در «وفیات الاعیان» تمایل شدید به مذهب تشیّع داشته است. [۴] از دلایل این عقیدت قصیده ایست در حدود صد بیت که در مناقب اهل بیت (ع) سروده است. او عمری دراز یافت و به سال 553 هجری در میافارقین درگذشت.
حصکفی شاعری بزرگ و نوآور، خطیبی توانا و نویسنده‌ای مشهور بود. دیوان شعر و دیوان رسائل او باقی است. منتخبات اشعار او را، تذکره‌نویسان نقل کرده‌اند.
نمونه اشعار
1- و مصرع الطّفّ فلا أذکره‌ففی الحشامنه لهیب یقد
2- یری الفرات ابن الرّسول ظامیایلقی الرّدی و ابن الدّعی یرد
3- حسبک یا هذا و حسب من بغی‌علیهم یوم المعاد الصّمد [۵]
1- مکان طف را دیگر یاد نمی‌کنم، مکانی که از آن آتش روشن می‌شود.
2 و 3- فرات پسر رسول خدا را تشنه می‌بیند. برای ظالمان و ستمکاران و تمامی ستمکاران انتقام روز جزا کافیست.