احسان یارشاطر

احسان‌ الله یارشاطر
زادروز	14 فروردین 1299 همدان، ایران
ملیت	ایرانی
تحصیلات	دکترای ادبیات فارسی دکترای فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران
نهاد	دانشنامه ایرانیکا
شناخته‌شده برای	سرویراستار دانشنامه ایرانیکا، صاحب کرسی ایرانشناسی دانشگاه کلمبیا
نقش‌های برجسته	بنیان‌گذار و سرویراستار دانشنامه ایرانیکا و بنیان‌گذار بنگاه ترجمه و نشر کتاب
وبگاه
رسمی

احسان یارشاطر بنیان‌گذار مرکز مطالعات ایران‌شناسی و استاد بازنشسته مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا نیویورک است.

تحصیل دانشگاهی

یارشاطر در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ثبت نام کرد و در سال 1321 خورشیدی موفق به دریافت مدرک کارشناسی شد. سپس در دبیرستان علمیه تهران به آموزگاری پرداخت و یک سال بعد به دعوت حسین گونیلی به معاونت دانشسرای مقدماتی تهران منصوب شد. در همان سال 1321 در مقطع دکترا رشته ادبیات زبان فارسی نام‌نویسی کرد و رسالهٔ دکترای خود را با عنوان «شعر فارسی در نیمهٔ دوم قرن نهم» در سال 1326 با راهنمایی علی‌اصغر حکمت به پایان برد. پس از گرفتن درجهٔ دکترا در سال 1326 به دانشیاری زبان و ادبیات فارسی در دانشکده الهیات دانشگاه تهران برگزیده شد؛ ولی در همان سال بورس یک ساله‌ای از شورای فرهنگی بریتانیا برای ادامهٔ مطالعه در رشتهٔ آموزش و پرورش دریافت کرد و به انگلستان رفت. پس از آشنایی با والتر هنینگ به‌جای آموزش و پرورش، به پژوهش در زمینهٔ زبان‌های باستانی ایران پرداخت. ابراهیم پورداوود از استادان و از مشوقین وی برای مطالعهٔ ادبیات و زبان باستانی ایران بود. یارشاطر در لندن، نزد هنینگ و مری بویس زبان‌های باستانی ایران را فراگرفت. در سال 1331 از دانشگاه لندن درجهٔ کارشناسی ارشد و در سال 1339 درجهٔ دکترا گرفت. موضوع رسالهٔ وی تحت عنوان «زبان تاتی جنوبی» دربارهٔ این بود که زبان مردم آذری زبان تاتی بوده‌است. دفاعیهٔ دکترا وی طبق قرار قبلی، در مسکو و همزمان با تشکیل کنگرهٔ خاورشناسی 1960 با شرکت هنینگ، امیل بنونیست و ایلیا گرشویچ برگزار شد.

ایرانیکا

در سال 1347 به پیشنهاد یارشاطر و با بودجه 2 میلیون دلاری سازمان برنامه و بودجه ایران کار تدوین دانشنامه ایرانیکا آغاز شد. پس از انقلاب 1357 بودجه ایرانیکا قطع شد و با تلاش‌های یارشاطر بنیاد ملی علوم انسانی آمریکا عهده‌دار هزینه‌های ایرانیکا شد. احسان یارشاطر برای تأمین هزینه‌های ایرانیکا بخشی از مجموعه آثار تاریخی خود را به ارزش 3 میلیون دلار آمریکا به فروش رساند که بعضی از این آثار اکنون در موزه متروپولیتن نیویورک هستند.

آثار

ترجمه

ترجمه: "Taziyah and Pre-Islamic Mourning Rites in Iran”, Taziyeh: Ritual and Drama in Iran

مقالات

«تعزیه و آیین های سوگواری در ایران قبل از اسلام»، تعزیه: آیین و نمایش در ایران، ص 127 - 118.

جستارهای وابسته

مدخل زندگینامه احسان یارشاطر در ویکی پدیا

منبع

• مأخذ شناسی مناسک آیینی شیعه در ایران و جهان، پیمان اسحاقی.