شهربانو

شهربانو
نام	شهربانو
مدفن	مدینه
پدر	یزدگرد سوم
همسر(ان)	امام حسین(ع)
فرزند(ان)	امام سجاد(ع)

شهربانو طبق برخی از روایات، همسر امام حسین(ع) و مادر امام سجاد(ع) است.

نام و نسب

شهربانو دختر یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی، پسر شهریار بن شیرویه بن خسرو پرویز است. از او با نام‌های فارسی چون شهربانو، جهان بانو، جهان شاه، شهرناز، شاه زنان و نام‌های عربی چون سُلافه، غزاله، خلوه، حلوه، خوله، حِرار، بَرَه و سلامه نام برده شده‌است. روایتی حاکی از آن است که حضرت علی(ع) او را شهربانو نامید یا نام او را به مریم یا فاطمه تغییر داد.

ابویقظان سحیم قدیمی‌ترین فردی است که شهربانو را مادر امام سجاد(ع) معرفی کرده است و زمخشری با استناد به گفته او، مادر امام سجاد(ع) را دختر یزدگرد سوم دانسته‌است.

اسارت و ازدواج

گروهی از نویسندگان اسارت شهربانو را در عهد عمر بن خطاب و بیشتر در زمان فتح مدائن سال ۱۶ قمری دانسته‌اند. و چنین نوشته‌اند: «دختران یزدگرد را به اسارت نزد عمر آوردند و عمر خواست آنها را بفروشد. امام علی(ع) به او گفت: «دختران پادشاه را نمی‌فروشند. بهای آنان را معین کنید.» سپس آن حضرت بهای آنها را پرداخت و آن سه را به پسرش امام حسین(ع)، پسر ابوبکر و پسر عمر بخشید.

اما اسارت شهربانو در زمان عمر پذیرفتنی نیست زیرا در این صورت بین اسارت او و تولد علی بن الحسین(ع) ده تا پانزده سال فاصله است و این زمان زیادی است و مجلسی به این موضوع اشاره کرده‌است.

ابن بابویه به روایت سهل بن قاسم نوشجانی نقل کرده‌است که امام رضا(ع) از خویشاوندی خود با ایرانیان خبر داده و فرموده است: «هنگامی که عبدالله بن عامر بن کریز خراسان را فتح کرد، به دو دختر یزدگرد دست یافت و آنان را نزد عثمان فرستاد. عثمان یکی را به حسن بن علی(ع) و دیگری را به حسین بن علی(ع) بخشید و آن دو دختر در هنگام زایمان از دنیا رفتند.»

اما هیچ یک از مورخان در میان همسران امام حسن(ع)، از دختر یزدگرد سوم نام نبرده‌اند. با نادیده گفتن این مورد، الباقی روایت قابل قبول است.

وفات

شهربانو در هنگام وضع حمل فرزندش امام سجاد(ع) در مدینه درگذشت.

در روایتی دیگر ذکر شده‌است که بعد از شهادت امام حسین(ع)، شهربانو خود را در فرات غرق کرد. این موضوع با مقام آن بانو سازگار نیست.

همچنین گفته شده‌است که وی پس از واقعه کربلا به ری رفت و در آنجا در کوهی که به نام اوست پنهان شد. اما چنین قولی نیز بی‌اساس است زیرا در هیچ یک از کتب کهن به آن اشاره نشده‌است.

منبع

• مرضیه محمدزاده، زنان ائمه معصومین علیهم السلام و زنان با ائمه معصومین علیهم السلام، موسسه انتشارات امیر کبیر، ص ۵۳-۵۹