شیخ محمد علی اعسم‌

شیخ محمد علی اعسم‌
زادروز	1154 ه ق. نجف
مرگ	1233 هجری نجف
جایگاه خاکسپاری	صحن مرتضوی
پیشه	فحول شعرا و اکابر فقهای عصر خویش
دیوان سروده‌ها	«ارجوزه در ارث»، «ارجوزه در رضاع»، «ارجوزه در اطعمه» و «ارجوزه در دیات»

شیخ محمّد علی اعسم بن شیخ حسین بن شیخ محمّد زبیدی نجفی، در حدود سال 1154 ه ق. در نجف متولّد شد، و به سال 1233 هجری در همانجا وفات یافته و در صحن مرتضوی دفن شد. وی از فحول شعرا و اکابر فقهای عصر خویش بود.

شیخ محمد علی پس از تکمیل اولیّات علوم متداوله مدارج عالی اجتهاد را نزد سید مهدی بحر العلوم پیمود و از مصاحبین و ملتزمین وی گشت و در محافل شعر و ادب در کنار سید شرکت می‌جست و اشعار زیادی را در مدح استادش سروده است.

او از شعرای اواخر قرن دوازده و اوایل قرن سیزدهم می‌باشد. وی دارای دیوان شعری است که اکثر قصاید آن در مراثی حضرت ابا عبد اللّه الحسین (ع) می‌باشد. از دیگر آثار او می‌توان «ارجوزه در ارث»، «ارجوزه در رضاع»، «ارجوزه در اطعمه» و «ارجوزه در دیات» را نام برد. شیخ محمد علی مجدد نهضت علمی خاندان آل اعسم است.

1- و کم منزل قد سمی بالنّزیل‌و لو طاولته السّما طالها

2- بنفسی کراما سخت بالنّفوس‌بیوم سمت فیه أمثالها

3- و صالوا کصولة أسد العرین‌رأت فی ید القوم أشبالها

4- تری أن فی الموت طول الحیاةفکادت تسابق آجالها

5- و لم یبق للّسبط من ناصریلاقی من الحرب أهوالها

6- بنفسی فریدا أحاطت به‌عداه فجاهد أبطالها

7- إلی أن هوی فوق وجه الثّری‌و «زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالَها»

8- تراهم علی الارض مثل النّجوم‌مع البدر و الخسف قد غالها

9- قد استأصلوا عترة المصطفی‌و لم یخلق الکون إلّا لها

1- چه منزل بلندمرتبه‌ای است که ساکنان آن در رفعت از آسمان بالاترند.

2- جان من فدای افراد کریمی باد که در روزی که با یاران خود به آسمانها پرواز کردند، جان خود را بخشیدند.

3- آنها مانند شیرانی که فرزندان خود را گرفتار می‌بینند (به دشمن) حمله کردند.

4- آنها چون می‌دیدند که طول زندگی در مرگ است، در رسیدن به مرگ از یکدیگر سبقت می‌گرفتند.

5- برای نوه‌ی پیامبر (ص) یاوری باقی نماند که در رویارویی آن نبرد (سخت) ایستادگی کند.

6- جانم فدای کسی باد که دشمنان او را محاصره کردند و او با قهرمانان آنها مجاهده کرد.

7- تا آنگاه که بر زمین افتاد و زلزله‌ای زمین را لرزاند.

8- آنان که بر خاک افتادند، گویی ستارگانی بودند که به همراه قرص ماه منخسف شدند.

9- آنها خانواده‌ی پیامبر (ص) را که هستی به خاطر آنها خلق شده است، درمانده کردند.

منابع

دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌1، ص: 498.