روضه خوانی

روضه و روضه خوانی اصطلاحی است که در مورد برپایی مجالس سوگواری امام حسین (ع) و هر مجلسی که به منظور ذکر فضایل، مصائب و شرح نحوه شهادت و ظلم ها و ستم های وارد شده بر بزرگان دین برگزرا می شود، به کار می رود. شعر خواندن و گریاندن بر مصائب اهل بیت (ع) از زمان خود معصومین (ع) و به تشویق خود حضرات بوده است. وجه تسمیه روضه و روضه خوان به سال 900 هجری قمری یعنی عصر فاضل متبحر، و زمان ملاحسین کاشفی که «روضه الشهداء» را تألیف کرد، برمی گردد، پیش از این سال، افرادی که به این کار مشغول بودند، اسم مخصوصی نداشتند. «روضه الشهداء» کتابی است مشتمل بر تاریخ مصیبت های حضرت رسول (ص) و تفصیل احوال امامان شیعه، به ویژه شرح وقایع کربلا که به نثر فارسی تحریر و با اشعار و نثر عربی آراسته شده است. این کتاب در ایران با اقبال بسیار روبه رو شد تا جایی که دست به دست می گشت و بر منبرها خوانده می شد و مردم می گریستند. از همین رو، به مرور زمان، کسانی که کتاب روضه الشهداء را می خواندند، به روضه خوان و این مجالس که در آن کتاب روضهالشهداء خوانده می شد، به روضه شهرت یافت.

روضه خوانی به سه قسمت تقسیم می شود: «مقدمه»، «اوج» و «فرود». مقدمه روضه همان اشعار ابتدای روضه است که در پرده های پایین خوانده می شود. کم کم روضه خوان صدای خود را بالا می برد و بر سرعت جملات می افزاید تا جایی که به بالاترین سطح خود می رسد که «اوج روضه» نام دارد. روضه خوان، مستمع را زیاد در این حال نگه نمی دارد و بعد از گفتن جمله متنایسب این قسمت که معمولاً سوزناک ترین جملات روضه است، با یکمکث کوتاه و فرود آوردن صدا، روضه را کم کم به اتمام می رساند.

امروزه، روضه خوانان بر خلاف گذشته، از مقاتل معتبر مانند «لهوف» ابن طاووس و «ارشاد» مفید که به بیان وقایع عاشورا به صورت متقن پرداخته اند، واقعه خوانی و روضه خوانی می کنند و از احوال نادرست می پرهیزند تا مانع از ایجاد وهن در مستمعین شوند. روضه خوانی شامل قسمت هایی همچون شعر شروع مجلس، زمزمه، نوحه زمینه و زمینه است.

شعر شروع مجلس عزاداری

شعر عاشورایی ارزشمند و هدف گرا، اثر مطلوب خود را بر خودی و بیگانه می گذارد و همچون سلاحی، موجب خوار شدن و رسوایی دشمنان اسلام می شود.