ترانه: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جز (Kashani صفحهٔ ترانه های عامیانه را به ترانه منتقل کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ترانه''' یا '''شعر ملی'''، جلوه‌های منظوم و موزون فرهنگ عامه است و گستره آن از دوبیتی‌ها و ترانه‌های بازی و سرگرمی همچون چیستان شروع می‌شود و تا ترانه‌های لالایی و نوازش کودکان، ترانه‌های نوروز، ترانه‌های کار و تلاش، ترانه‌های دعاگونه، ترانه‌های مخصوص سور و سوگ، متل‌ها و ... ادامه دارد. | |||
== جایگاه در فرهنگ ایران == | |||
ترانه در تقسیم‌بندی عناصر تشکیل دهنده فرهنگ عامه، ترانه یا به تعبیر استاد بهار، «شعر ملی»، خواه در کیفیت و خواه در کمیت، سهم و نقشی بس مهم و کارساز داشته است. اگر تأثیرگذاری و تحرک آفرینی را یکی از هدف‌های هنر بدانیم، «ترانه عامیانه» مسئولیت خود را به بهترین و مؤثرترین صورت در طول تاریخ، خاصه در رخدادهای سیاسی و اجتماعی، ادا کرده است. ترانه در مجموع فرهنگ عامه ایران، همان جایگاه و مقبولیتی را دارد که شعر در ادبیات رسمی دارد. <ref>پناهی سمنانی، 1376، ص 12-13. </ref> | |||
==نمونه ترانه مذهبی== | |||
در ابیاتی از مردمان یزد، سخن از دل‌خستگی‌هایی است که رهاوردی از روزگار، مهلت می‌طلبد تا به کربلا برسد: <ref>باقری، زهرا، به روایت از سلطان هنری، یزد، 1354.</ref> | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| سفید مرغی بودم بر شاخ پسته | فلک سنگم زده بالم شکسته}} | {{ب| سفید مرغی بودم بر شاخ پسته | فلک سنگم زده بالم شکسته}} | ||
{{ب| فلک سنگم نزن بالم تو نشکن | غبار بی‌کسی بر من نشسته }} | {{ب| فلک سنگم نزن بالم تو نشکن | غبار بی‌کسی بر من نشسته }} | ||
{{ب| فلک سنگی نزن بالی ندارم | میان مرغ‌ها بی‌پر و بالم }} | {{ب| فلک سنگی نزن بالی ندارم | میان مرغ‌ها بی‌پر و بالم }} | ||
{{ب| فلک سنگی نزن بالی بگیرم | برم در کربلا منزل بگیرم }} | {{ب| فلک سنگی نزن بالی بگیرم | برم در [[کربلا]] منزل بگیرم }} | ||
{{ب| برم شاه نجف پابوس آقام | برم در کربلا آنجا بمیرم}} | {{ب| برم شاه نجف پابوس آقام | برم در کربلا آنجا بمیرم}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==منبع== | ==منبع== | ||
* [[محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران|اصغر شعاع، علی آنی‌زاده، رقیه حاج محمدیاری، شهرزاد دوستی، الهه شایسته رخ، محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 213-214.]] | |||
*[[محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران|اصغر شعاع، علی آنی‌زاده، رقیه حاج محمدیاری، شهرزاد دوستی، الهه شایسته رخ، محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 213-214.]] | |||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
[[رده:آیین‌ها]] | [[رده:آیین‌ها]] | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۴: | ||
[[رده:مراسم‌ها]] | [[رده:مراسم‌ها]] | ||
[[رده:مراسم‌ها در ماه محرم]] | [[رده:مراسم‌ها در ماه محرم]] | ||
<references /> | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۲۷
ترانه یا شعر ملی، جلوه‌های منظوم و موزون فرهنگ عامه است و گستره آن از دوبیتی‌ها و ترانه‌های بازی و سرگرمی همچون چیستان شروع می‌شود و تا ترانه‌های لالایی و نوازش کودکان، ترانه‌های نوروز، ترانه‌های کار و تلاش، ترانه‌های دعاگونه، ترانه‌های مخصوص سور و سوگ، متل‌ها و ... ادامه دارد.
جایگاه در فرهنگ ایران[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ترانه در تقسیم‌بندی عناصر تشکیل دهنده فرهنگ عامه، ترانه یا به تعبیر استاد بهار، «شعر ملی»، خواه در کیفیت و خواه در کمیت، سهم و نقشی بس مهم و کارساز داشته است. اگر تأثیرگذاری و تحرک آفرینی را یکی از هدف‌های هنر بدانیم، «ترانه عامیانه» مسئولیت خود را به بهترین و مؤثرترین صورت در طول تاریخ، خاصه در رخدادهای سیاسی و اجتماعی، ادا کرده است. ترانه در مجموع فرهنگ عامه ایران، همان جایگاه و مقبولیتی را دارد که شعر در ادبیات رسمی دارد. [۱]
نمونه ترانه مذهبی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در ابیاتی از مردمان یزد، سخن از دل‌خستگی‌هایی است که رهاوردی از روزگار، مهلت می‌طلبد تا به کربلا برسد: [۲]
| سفید مرغی بودم بر شاخ پسته | فلک سنگم زده بالم شکسته | |
| فلک سنگم نزن بالم تو نشکن | غبار بی‌کسی بر من نشسته | |
| فلک سنگی نزن بالی ندارم | میان مرغ‌ها بی‌پر و بالم | |
| فلک سنگی نزن بالی بگیرم | برم در کربلا منزل بگیرم | |
| برم شاه نجف پابوس آقام | برم در کربلا آنجا بمیرم |