در حال ویرایش ذات عرق

{{جعبه اطلاعات منزل‌گاه
| عنوان =ذات عرق
| تصویر =
| اندازه تصویر =
| نام منزلگاه =ذات عرق
| مسیر =[[مکه]] به [[کوفه]]
| موقعیت = [[عربستان]]
| قبل از = [[غمره]]
| پس از = [[صفاح]]
| واقعه کربلا = رسیدن نامه عبدالله بن جعفر و همراهی دو فرزندش و اطلاع از اوضاع کوفه
| سایر =}}'''ذات عِرْق'''، بخشی از وادی عَقیق، از میقات‌های حج و منزل‌گاه‌های مسیر مکه و [[کوفه]] است. در واقعه [[کربلا]]، بین [[امام حسین (ع)]] و [[بشر بن غالب]] در این مکان گفت‌وگویی صورت گرفت. سریه ذات عرق در سال سوم هجرت در آنجا رخ داده است.
<br />

==موقعیت==
سرزمین ذات عرق بخشی از وادی عقیق و مرز بین نجد و تهامه است و در فاصله 92 کیلومتری شمال شرقی مکه قرار دارد. گفته شده  ذات عرق، از نام کوهی در نزدیکی مکه گرفته شده است.<ref> ''معجم البلدان''، ج4، ص108</ref> این منزل بین [[بستان بنی عامر]] و [[غمره]] قرار دارد.<ref>مقدسی، ص106</ref>{{مسیر حرکت امام حسین}}
==میقات حج==
فقیهان شیعه [[وادی عقیق]] را میقات عراقیان و اهل شرق می‌دانند. وادی عقیق شامل مسلخ، [[غمره]] و ذات عرق است. بیشتر آنان احرام از هر یک از این مکان‌ها را جایز می‌دانند.<ref>ابن براج، ج1، ص214؛ ابن حمزه، ص160</ref> شماری از آنان احرام از ذات عرق را منوط به حال اضطرار کرده‌اند.<ref>طوسی، ص210؛ ج1، ص312؛ ر. ک. صاحب جواهر، ج18، ص106</ref><ref>[http://www.sistani.org/persian/archive/451 میقات‌های احرام: سایت دفتر آیت الله سیستانی]</ref>

==وقایع==
سریه ذات عرق <small>(سریه زید بن حارثه، سریه قرده)</small> در جمادی الاخر سال سوم <small>(28 ماه پس از [[هجرت]])</small> به فرماندهی زید بن حارثه در این مکان رخ داده است.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص374</ref>

ذات عرق، نخستین منزلی است که امام حسین (ع) پس از مکه در آن توقف کرد.<ref>ارشاد، ج2، ص69</ref> در واقعه کربلا، امام حسین (ع) در این منزل با [[بشر بن غالب]] از بنی‌اسد دیدار کرد. بشر اوضاع کوفه را به امام گزارش داد.<ref>ابن اعثم، فتوح، ج5، ص71-70.</ref> ابن غالب سپس تفسیر آیه 71 اسرا را از آن حضرت پرسید.<ref>صدوق، امالی، ص153</ref> در امالی، شیخ صدوق مکان این گفتگو [[ثعلبیه]] ذکر شده است.<ref>صدوق، امالی، ص153</ref>

به گفتۀ سماوی در [[ابصار العین فی انصار الحسین (کتاب)|ابصارالعین]]، [[محمد بن عبد الله جعفر|محمد]] و [[عون بن‌ عبدالله بن‌ جعفر طیار|عون]] فرزندان عبدالله بن جعفر، از مکه نامۀ پدر را در وادی عقیق به امام رساندند و به آن حضرت محلق شدند. اما عبدالله بن جعفر با یحیی بن سعید که امان نامه‌ای از [[عمرو بن سعید بن عاص|عمرو بن سعید]] <small>(عامل مدینه)</small> به همراه داشتند در ذات عرق با امام دیدار کردند و پس از آنکه امام به امان‌نامۀ آنان اعتنایی نکرد، عبدالله از همراهی آن حضرت عذر آورد، برگشتند.<ref> سماوی، ابصارالعین، ص75.</ref>

برخی منابع دیدار امام و [[فرزدق‌|فرزدق]] را در این منزل دانسته‌اند.<ref>ذهبی، تاریخ‌الاسلام، ج۵، ص۱۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۶۵.</ref>
==پیوند به بیرون==

*[http://http://fa.wikishia.net/view/%D8%B0%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D8%B1%D9%82 دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت (ع)]

==منابع==

*ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، 1411ق/1991م.
*شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، کنگره شیخ مفید، قم، 1413ق.
*خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السلام، انوار الهدی، قم، 1423ق.
*شیخ صدوق، أمالی، اعلمی، بیروت، 1400ق.
*مقدسی، محمد بن احمد، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، مکتبة مدبولی، القاهره، 1411ق/1991م.
*حموی بغدادی، یاقوت، معجم البلدان، دارصادر، بیروت، 1995م.
*طوسی، محمد بن حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی‌، بیروت، دارالکتاب العربی‌،1400ق.
*طرابلسی، قاضی، (ابن براج)، المهذب‌، محقق/ مصحح: جمعی از محققین و مصححین تحت إشراف شیخ جعفر سبحانی‌، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌، 1406ق.
*طوسی (ابن حمزه)، محمد بن علی، الوسیلة إلی نیل الفضیلة‌، محقق/ مصحح: محمد حسون‌، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، 1408ق.
*صاحب جواهر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام‌، محقق/ مصحح: عباس قوچانی-علی آخوندی‌، دارإحیاء التراث العربی‌، بیروت، 1404ق.
*بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، دارالفکر، بیروت، 1417ق/1996م.
*سماوی، محمد بن طاهر، إبصارالعین فی أنصار الحسین علیه‌السلام، دانشگاه شهید محلاتی، قم، 1419ق.

==پی نوشت==

[[رده:مسیر حرکت امام حسین (ع)]]
<references />
[[رده:تاریخ]]
[[رده:جغرافیا]]
[[en:Dhat 'Irq]]