در حال ویرایش تعزیه حضرت علی اکبر (ع)

[[نسخه]] '''تعزیه حضرت علی اکبر''' از [[تعزیه|تعزیه‌های]] قدیمی ایرانی است.

== شبیه‌خوانان ==
امام حسین، علی اکبر، ام لیلا، زینب، سکینه، عرب، ابن سعد، شمر، لشگریان.

== ابزار و وسایل ==
ساز - نقاره - حوله‌ای خون آلود - خنجر - شمشیر - یک حلقه انگشتر - نامه - سپر - سینی - گلاب‌پاش - پارچه‌ای سفید - بازوبند - حنا - فرش - چند اسب - اسب - اسب علی اکبر (عقاب) -  نیمکت مفروش - چندصندلی.

== شرح صحنه تعزیه ==
در گوشه‌ای از میدانی که برای تعزیه‌خوانی در نظر گرفته شده است، چند صندلی و نیمکت و یا نیمکتی بزرگ و مفروش به چشم می‌خورد، روی یکی از صندلیها و یا گوشه نیمکت حضرت امام حسین (ع) با عمامه سبز، عبای مشکی و شال سبز نشسته است. در کنار حضرت زینب (س) قرار گرفته و در حالی که لباسش عربی است و نقابی مشکی از پارچه به ورت دارد و فقط چشم‌ها پیداست. کمی آن طرف‌تر سکینه (ع) نشسته (سکینه معمولا پسربچه دوازده و تا هیجده ساله است نقاب به صورت دارد و چارقد سبزی به سر بسته و قبا پوشیده). در گوشنه دیگر اطاقی است که تعزیه‌خوانان برای تعویض لباس از آن استفاده می‌کنند و در حقیقت حکم خیمه را دارد. در اطاق ام‌لیلاست و علی‌اکبر (ع). للباس ام‌لیلا، مانند زینب (ع) و لباس علی‌اکبر (ع) مانند امام حسین است و چکمه نیز بپا دارد. در وسط میدان سکویی است که با چند قالی و یا زیلو مفروش است. از این سکو به عنوان میدان جنگ استفاده می‌شود. در کنار مدیدان چند اسب ایستاده که همگی زین و دهنه داشته و یا از پارچه‌هی رنگارنگ و آینه‌های کوچک در پیشانی زینت شده‌اند.

در گوشه دیگر میدان مجلس ابن‌سعد به نظر می‌رسد، ابن‌سعد روی صندلی و یا نیمکت مفروش نشسته، چارقد قرمزرنگی به دور سر پیچیده و عبایی به دوش انداخته و خنجری در شالش فرو کرده است. در کنار ابن سعد و شمر چند نفری دیده می‌شوند که لشگریان ابن سعد هستند و زمینه لباسشان قرمز است.

نقاره‌چی و ساز زن طبل جنگ می‌زنند و محل قرار گرفتنشان روی بام و مشرف بر میدان و مجلس امام و مجلس ابن سعد است، تماشاگران در اطراف میدان، زنان در یک سمت و مردان در سمتی دیگر نشسته‌اند.

== شرح مجلس ==
در این مجلس علی اکبر از امام اذن طلبیده عازم کارزار می‌شود، ضمن انجام مراسمی درباره وی از سوی اهل بیت حوادثی نیز رخ می‌دهد و بالاخره علی‌اکبر به شهادت می‌رسد و نعش او به خیمه‌گاه آورده می‌شود.

== بخشی از تعزیه ==
امام حسین: (با اشره دست، ساز زن و نقاره‌چی را به سکوت وا می‌دارد و در حالی که نسخه تعزیه‌خوانی مختص خود را مابل صورت گرفته در حال نشسته با آهنگی محروزن شروع به خواندن می‌کند.)
{|
|باز از چه تیره چهره خورشید انور است
|
|در ماتم که، دیده کروبیان‌تر است؟
|-
|گل از چه چاک کرده گریبان صبر را؟
|
|بلبل به پای گل به فغان از چه رو در است؟
|-
|جنت سیاه‌پوش شده همچو زلف حور
|
|طوبی، چرا خمیده و کوثر در آذر است؟
|}


زینب: ( در حالی که از جا برمی‌خیزد و قدم می‌زند.)
{|
|ای چرخ تیره از سمتت عرش داور است
|
|بنگر حسین را ز چه با ناله اندر است
|-
|خود می‌کنی ناره حسین جان گزیده باد
|
|غلطان به خاک و خون، تن عباس سرور است
|-
|بر فرق فردان ننهی پا تو، از غرور
|
|از تشنگی حسین، مرا دل در آذر است
|}


ام‌لیلا: (در حالی که به طرف مجلس امام می‌رود، دست‌هایش را تکان می‌دهد.)
{|
|ای خدا، آمد صدای عندلیب داغدار
|
|زار می‌نالد، مگر آمد خزان در نوبهار
|-
|می‌کند با چشم گریان ام‌لیلا را خبر
|
|آن که از دستان او دارد هزاران داستان
|-
|ای زنان بی‌پسر بهر خدا یاری کنید
|
|کز غم اکبر آخر، دو چشمم اشکبار
|}
(زینب و ام‌لیلا به هم می‌رسند و تماشاگران، بخصوص زن‌ها در این موقع زار می‌گریند.)


زینب:
{|
|ام‌لیلا از چمن آرای این خرم بهار
|
|حکم شد تا عندلیب آید برون از لاله‌زار
|-
|کرده احضارت شه بطحاء امام محتوم
|
|باشد او چشم انتظارت با دو چشم اشکبار
|}
(زینب و ام‌لیلا هر دو نفر به نزد امام می‌روند زینب روی یکی از صندلی‌ها می‌نشیند و ام‌لیلا برابر امام می‌ایستد.)


ام‌لیلا:
{|
|سلام ای شهریار کشور جان
|
|سلام ای پادشاه کل ایمان
|-
|چرا گریان به هر جانب کنی رو؟
|
|چرا بنهاده‌ای سر را به زانو؟
|-
|غریبان سر به زانو می‌گذارند
|
|غریبان اشک‌تر از دیده‌ بارند
|-
|من ای آقا غریب این دیارم
|
|بباید سر به زانویم گذارم
|}

== منبع ==

* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=651859&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author صادق همایونی، تعزیه در ایران، انتشاران نوید شیراز، ص 601-636]

[[رده:نسخه تعزیه]]
[[رده:آیین‌ها]]
[[رده:آیین‌ها در ماه محرم]]
[[رده:مراسم‌ها]]
[[رده:مراسم‌ها در ماه محرم]]
[[رده:هنر]]