در حال ویرایش عمرو بن‌ حجاج‌ زبیدی (بخش)

==واقعه کربلا==
پس از شهادت [[هانی بن عروه]]، عمرو‌ بن حجاج از طرف قبیله مذحج، همراه چهار هزار سپاهی برای جنگ با امام حسین (ع)، وارد کربلا شد.
===منع آب بر امام حسین (ع)===
روز هفتم [[محرم]] عمر‌ بن سعد به دستور عبیدالله‌ بن زیاد از دسترسی امام به آب و شریعه فرات جلوگیری کرد.<ref>- انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی.، ج۲، ص۴۸۱</ref> او به عمرو‌ بن حجاج زبیدی دستور داد تا به همراه پانصد سوار در کنار فرات موضع بگیرد و میان سپاه امام و فرات حائل گردد. مشاهده استقرار قوای پانصد نفری عمر‌ بن سعد در مقابل شریعه فرات امام را به اندیشه انداخت تا بیدرنگ برای ذخیره آب اقدام کند. این مأموریت به عباس‌ بن‌ علی (ع) و [[نافع بن هلال]] واگذار شد. به روایت ابومخنف از حمید‌ بن مسلم، عباس (ع) و نافع با سی سوار و بیست پیاده روانه شدند و چون با مقاومت نیروهای عمرو‌ بن حجاج روبه‌رو گشتند، بر آنان یورش برده و با عقب نشاندن آنان، مشک‌های خویش را پر از آب کرده و به حضور امام بازگشتند.<ref>- انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی.، ج۲، ص۴۸۱</ref> در آن ساعت گفت‌وگویی بین نافع‌ بن هلال، یار دلاور امام حسین (ع) و عمرو بن حجاج رخ داد که عزم استوار اصحاب امام را نشان می‌دهد. نافع در حالی‌که عَلَم را به‌دست گرفته بود، جلو افتاد. عمرو‌ بن حجاج که موکل شریعه بود، صدا زد کیستی؟ 

- منم نافع‌ بن هلال.

- برای چه آمده‌ای؟

- آمدم برای آشامیدن آبی که ما را از آن منع کرده‌اید.

-  بنوش و گوارا باد بر تو.

- والله تا زمانی که مولایم و یاران او تشنه‌اند، قطره‌ای نمی‌نوشم.

- ممکن نیست که این جماعت آب بیاشامند، زیرا که ما مأموریم که مانع آشامیدن آنان شویم.

نافع به پیادگان گفت مشک‌ها را پر کنید. عمرو‌ بن حجاج زبیدی و یارانش بر آنان حمله کردند اما آنان دشمن را متفرق کردند.<ref>- الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی.، ص۲۵۵</ref>
===مهلت خواستن امام (ع)===
عمر‌ بن سعد شب جمعه نهم [[محرم]] ۶۱ با یارانش به سوی امام پیش رفت و فریاد زد: ”یا خَیل‌َ الله اِر‌‌کبی‌ وَ اَبْشِری‌ بِالجَنَّة‌ِ“<ref>- وقعة الطف، ص۱۹۳؛ الارشاد فی معرفة حججالله علیالعباد، شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان، بیروت: ۱۴۱۴ قمری.، ج۲، ص۲۲۰. </ref> ای‌ لشکر خداوند سوار شوید ‌‌که‌ شما را بشارت‌ به‌ بهشت‌ می‌دهم‌. این‌ سخن‌، یاران ‌عمر‌ بن‌ سعد را تحت‌ تأثیر قرار داد. آفتاب‌ تازه‌ داشت‌ غروب‌ می‌‌‌کرد ‌‌که‌ هجوم‌ به‌ طرف‌ خیام‌ آغاز شد. دشمنان ‌بدون‌ اطلاع‌ قبلی‌ حمله‌‏ور شدند.<ref>- الارشاد فی معرفة حججالله علیالعباد، شیخ مفید، محمدبن محمدبن نعمان، بیروت: ۱۴۱۴ قمری.، همانجا. </ref> ‌‌امام‌ حسین‌ (ع) برادرش حضرت عباس (ع) را برای گفتگو با دشمنان فرستاد. گفتند: آمده‌ایم‌ فرمان‌ امیر را به‌ شما ابلاغ‌ ‌‌کنیم‌ یا تسلیم‌ شوید و یا با شما خواهیم‌ جنگید. عباس (ع) جواب‌ سپاه‌ را به‌ اطلاع‌ امام‌ رساند. امام برای تأخیر جنگ تا صبح مهلت خواست. ایشان فرمود: به‌ آنان‌ بگو اگر موافقت می‌کنند‌ امشب‌ را به‌ ما فرصت‌ دهند، باشد ‌‌که‌ برای‌ خدای‌ خود نماز بگزاریم‌ و با او راز و نیاز ‌‌کرده‌ و به‌ درگاهش‌ استغفار نماییم‌. خدا می‌داند ‌‌که‌ من‌ تا چه‌ اندازه‌، نمازگزاردن‌، قرآن‌ خواندن‌، نیایش‌ و استغفار را دوست‌ می‌دارم. عباس‌ پیام ‌امام‌ را رساند و توانست یک شب را مهلت بگیرد.<ref>- وقعة الطف، ص۱۹۵-۱۹۶؛ الاخبار الطوال، دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره: ۱۹۶۰ میلادی.، همانجا؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی.، ج۵، ص۴۱۸-۴۱۹</ref> عمر‌ بن سعد نظر شمر را پرسید. شمر گفت: سالار تویی و رأی، رأی تو است. آنگاه رو به کسان دیگر کرد و رأی آنان را پرسید. عمرو‌ بن حجاج گفت: سبحان‌الله! به خدا اگر دیلمیان بودند و این را از تو می‏‌خواستند، می‌‏پذیرفتی؛<ref>- انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی.، ج۳، ص۳۹۱-۳۹۲</ref> و آنان یک شب به امام مهلت دادند.
===روز عاشورا===
صبح روز [[عاشورا]]، عمر‌ بن‌ سعد میمنه‌ سپاه‌ را به‌ عمرو‌ بن‌ حجاج‌ سپرد.<ref>-  انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق:۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی.، ج۳، ص۳۹۵،۳۸۹</ref> عمرو‌ بن‌ حجاج‌ در روز [[عاشورا]]، سپاهیان را بر ضد امام تحریک می‌کرد و فریاد می‌زد: از امیر خود اطاعت کنید و همراه جماعت باشید و از کشتن کسی که از دین خارج شده و با امیرالمؤمنین یزید مخالفت کرده، به خود شکی راه ندهید.
‌‌امام‌ حسین‌ (ع) فرمود: وای بر تو ای پسر حجاج! مردم را علیه من تحریک می‌کنی؟ ما از دین برگشته‌ایم و شما استوار مانده‌اید؟ به خدا قسم اگر جانتان را بگیرند و بر اعمال خویش بمیرید، خواهی دانست که کدام‌ یک از ما از دین برگشته و کداممان در خور این است که به آتش بسوزد.<ref>-  تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲–۱۹۶۷ میلادی.، ج۵، ص۴۳۵</ref> یک بار دیگر هنگامی که ‌‌امام‌ حسین‌ (ع) تشنه به سوی فرات حرکت کرد، به امام جسارت کرد و گفت: ای حسین! فرات را می‌بینی که سگ و خوک از آن آب می‌آشامند؟ تو هرگز جرعه‌ای از آن را نخواهی آشامید مگر اینکه از حمیم جهنم بیاشامی.<ref>-  انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی.، ج۳، ص۳۹۰. </ref>
===حمله عمرو‌ بن‌ حجاج‌ بر سپاه‌ امام‌ (ع)===
عمرو‌ بن‌ حجاج‌ با عده‌ای‌ از سربازان‌ به‌طور ناگهانی‌ بر میمنه‌ سپاه‌ امام‌ حمله‌ آورد و چون‌ نزدیک ‌رسیدند، اصحاب‌ امام روی‌ زانو نشسته‌، نیزه‌های‌ خود را به‌ سوی‌ اسبان‌ گرفتند و اسبها‌ از پیش‌روی‌ مانده ‌سر به‌ عقب‌ برداشتند. اصحاب‌ امام‌ از این‌ فرصت‌ استفاده‌ ‌‌کرده‌ و آنان‌ را هدف‌ تیرها قرار دادند ‌‌که‌ در نتیجه ‌جمعی‌ ‌‌کشته‌ و مجروح شدند.<ref>- انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی.، ج۳، ص۱۹۰ </ref> 
عمرو‌ بن‌ حجاج ‌‌‌که‌ دید ممکن‌ است‌ تمام‌ لشکریانش‌ در جنگ‌ تن‌ به‌ تن‌ از پای‌ در آیند، به‌ لشکر ‌‌ا‌بن‌سعد توصیه‌ ‌‌کرد ‌‌که‌ هماورد نطلبند. به‌ آنان‌ گفت‌: ای‌ نادانان‌! می‌دانید با چه‌ ‌‌کسانی‌ نبرد می‌‌‌کنید؟ اینان شجاعان‌ شهر و مردمی‌ طالب‌ مرگند. با ‌‌کسانی‌ ‌‌که‌ خود را برای‌ هرگونه‌ پیش‌آمد مهیا ‌‌کرده‌ و از مرگ‌ هراسی‌ ندارند. هیچ‌‌‌کس‌ از شما، تنها به‌ جنگ نرود. اینان‌ عده‌ اند‌‌کی‌ هستند و به‌ خدا سوگند اگر آنان‌ را سنگسار ‌‌کنید، همگی‌ آنان‌ را خواهید ‌‌کشت‌. پس‌ به‌صورت‌ دسته‌ جمعی‌ حمله‌ برید! عمر‌ بن‌ سعد گفت‌: آری‌! درست‌ است‌. سپاهیان‌ عمرو‌ بن‌ حجاج‌ از سوی ‌فرات‌ بر سپاه‌ امام‌ حسین (ع) حمله‌ ‌‌کردند. مدتی‌ با هم‌ درگیر شدند تا آن‌‌‌که‌ آشوب‌ فرونشست‌ و یاران‌ حجاج‌ به‌جای‌ خود بازگشتند. در این‌ یورش‌، مسلم‌ بن‌ عوسجه‌ بر اثر حمله گروهی دشمنان، بر خاک افتاد. بنا به قولی عمرو‌ بن‌ حجاج، مسلم را غافلگیرانه شهید کرد.<ref>- ر.‌‌ک : تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی.، ج۵، ص۴۳۵-۴۳۹ </ref>
===پس از شهادت ‌‌امام‌ حسین‌ (ع)===
پس از شهادت ‌‌امام‌ حسین‌ (ع)، او جزء کسانی بود که سرهای شهدا را به کوفه نزد عبیدالله‌ بن زیاد بردند و از او جایزه ناچیزی گرفتند.<ref>- انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶– ۲۰۰۰ میلادی.، ج۳، ص۴۲۱ </ref>
هنگامی که اسیران خاندان رسالت را به کوفه وارد نمودند و پس از شکستی که عبیدالله‌ بن زیاد در دارالاماره بر اثر سخنان حضرت زینب (س) متقبل شد، ‌‌ا‌بن‌زیاد ندای‌ نماز جماعت‌ داد، مردم‌ در مسجد جمع‌ شدند. ‌‌ا‌بن‌زیاد بر منبر رفت‌ و گفت: سپاس خدای‌ را ‌‌که حق‌ و اهل‌حق‌ را پیروزی‌ داد و امیرالمؤمنین‌ یزید‌ بن‌ معاویه‌ و گروه‌ او را نصرت‌ بخشید و دروغ‌گوی پسر دروغ‌گو حسین‌ بن‌ علی و شیعیانش را هلا‌‌ک‌ ‌‌کرد.<ref>- تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی.، ج۵، ص۴۵۹</ref> از میان جمعیت عبدالله‌ بن عفیف ازدی برخاست و بر ‌‌ا‌بن‌زیاد بانگ زد و اهل کوفه را علیه او برانگیخت و گفت: ای پسر مرجانه‌! دروغ‌گوی پسر دروغ‌گو تو و پدرت هستید و آن‌‌‌کس ‌‌که‌ تو را امیر ‌‌کرده‌ است‌ و پدرش. ای پسر مرجانه! پسران پیامبر (ص) را می‌‌‌کشید و سخنی همچون سخن صدیقان‌ می‌گویید؟<ref>- اللهوف فی قتلی الطفوف (مقتل الحسین)، ابن طاووس، علی بن موسی بن محمد، نجف: الحیدریه، ۱۳۸۵ قمری.، ص۱۹۶.</ref> ‌‌ا‌بن‌زیاد ‌‌که سخت سراسیمه شده‌ بود، از ترس شورش مردم فریاد زد او را بگیرید! اما عمرو‌ بن‌ حجاج‌ گفت فعلاً صلاح نیست زیرا ازدیان در مسجد فراوانند؛ و دستگیری او به شب محول شد.<ref>- انساب الاشراف، بلاذری، احمدبن یحیی، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ میلادی.، ج3، ص413؛ الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدر آباد دکن: ۱۳۹۵ قمری/ ۱۹۷۵میلادی.، ج۵، ص۱۲۵. </ref>