در حال ویرایش ابن تعاویذی‌ (بخش)

== نمونه اشعار ==
شعر او سخت مورد تمجید معاصران و نویسندگان سده‌های بعد است و ابن خلکان در ستایش او گوید: «من معتقدم که از 200 سال پیش تاکنون کسی چون او نیامده است. <ref> تاریخ ابن خلکان؛ ج 4، ص 466.</ref> بخش اعظم آثار ابن تعاویذی را قصاید مدح تشکیل می‌دهد و بقیه به مضامین گوناگون از رثا، غزل، هجو، عتاب و نیز ذکر نابینایی و پیری و گله از ستم روزگار اختصاص دارد.

در قرن ششم در مضامین قصاید و مدح شاعران عصر دو عامل عمده به‌گونه‌ای چشمگیر جلوه‌گر است. نخست آنکه در آن روزگار، صلاح الدّین ایوبی بر مسیحیان صلیبی چیره گردیده و آوازه‌ی پیروزی‌های او در سراسر جهان اسلام طنین افکنده بود، به همین جهت، بیشتر شاعران مسلمان که از پیروزی اسلام بر آیین نصرانی شادمان بودند و در صلاح الدّین به چشم قهرمان می‌نگریستند، وی را مدح گفته‌اند. <ref> همان؛ ص 90 و 91.</ref> ابن تعاویذی نیز چندین قصیده به خدمت صلاح الدّین فرستاد. عامل دوم آن است که در زمان مستضی‌ء (566- 575 ق) به درخواست صلاح الدّین در مصر نیز خطبه به نام خلیفه‌ی بغداد خوانده شد. این امر و نیز قدرت نسبی مجددّی که دستگاه خلافت به دست آورده بود، شاعران را به سرودن قصایدی در تکریم و تعظیم خلفا و دستگاه خلافت برمی‌انگیخت و نوعی احساس غرور میهنی و سربلندی از اینکه سرانجام بغداد مرکز قدرت گردید در لابه‌لای اشعار پدیدار است. <ref>همان، ص 92 و 93.</ref> 

1- و لو أکرمت دمعک یا شؤؤنی‌بکیت علی الامام الفاطمیّ

2- علی المقتول ظمآنا فجودی‌علی الظمآن بالدمع الرویّ

3- علی نجم الهدی السناری و بحز العلوم و ذروة الشرف العلیّ

4- علی الحامی بأطراف العوالی‌حمی الاسلام و البطل الکمیّ

5- علی أندی الانام یدا و وجهاو أرجحهم وقارا فی الندیّ 

6- و خیر العالمین أبا و اماو أطهرهم ثری عرق زکیّ

7- لئن دفعوه ظلما عن حقوق الخلافة بالوشیج السمهری

8- فما دفعوه عن حسب کریم‌و لا ذادوه عن خلق رضیّ

9- لقد فصموا عری الاسلام عوداو بدا فی الحسین و فی علی

10- و یوم الطف قام لیوم بدربأخذ الثار من آل النبی 

11- رموه عن قلوب قاسیات‌بأطراف الاسنة و القسمیّ

12- و أسری مقدما عمر بن سعدالیه بکل شیطان غویّ

13- فأنحوا بالصوارم مشرعات‌علی البرّ التقی ابن التقیّ

14- فها عطف البغاة علی الفتاه الحصان و لا علی الطفل الصبیّ

15- و لا بذلوا لخائفة أماناو لا سمحوا لظمآن بریّ 

16- و لا سفروا لثاما عن حیاءو لا کرم و لا أنف حمیّ

17- فیا عصب الضلالة کیف جرتم‌عنادا عن صراطکم السویّ

18- و کیف عدلتم مولود حجر النبوة بالغوی ابن الغویّ

19- فالقیتم- و عهدکم قریب-وراء ظهورکم عهد النبیّ

20- و أبدیتم حقودکم و عدتم‌الی الدین القدیم الجاهلیّ 

21- صلیتم حربه بغیا فانتم‌لنار اللّه أولی بالصلیّ

22- و حرمتم علیه الماء لؤماو إقبالا علی الخلق الدنیّ

23- و فی صفین عاندتم أباه‌و أعرضتم عن الحق الجلیّ

24- و خادعتم إمامکم خداعاأتیتم فیه بالأمر الفریّ

25- إماما کان ینصف فی القضایاو یأخذ للضعیف من القویّ 

26- فجوزیتم لبغضکم علیاعذاب الخلد فی الدرک القصیّ

27- سأهدی للائمة من سلامی‌و غرّ مدئحی أزکی هدیّ

28- فذخری للمعاد ولاء قوم‌بهم عرف السعید من الشقیّ <ref>ادب الطف؛ ج 3، ص 222- 225.</ref>


1- ای احوال من! قدر اشکت را بدان زیراکه من برای امام فاطمی حسین بن علی (ع) می‌گریم.

2- بر کشته‌ی تشنه‌ای می‌گریم که با خون خود سیراب شد. (او تشنه به شهادت رسید.)

3- بر ستاره‌ی هدایت و دریای علم و مظهر شرافت و بلندمرتبه‌گی.

4 و 5- بر حمایت‌کننده‌ی اسلام و مظهر فداکاری و شجاعت و سخاوت، می‌گریم.

6- بر کسی که پدر و مادرش بهترین جهانیان و پاکترین انسانها بودند.

7 و 8- اگر او را ظالمانه از حقّ خلافت محروم کردند، امّا نتوانستند او را از کرامت و بزرگواری و خلق عظمیش دور سازند.

9- اسلامی که در دو دوره‌ی حیات خود آغاز خلافت علی (ع) و امامت امام حسین (ع) جز اسمی از او باقی نمانده بود توسط این دو بزرگوار زنده شد.

10- آنان به خونخواهی روز بدر، در طف از خاندان پیامبر اکرم (ص) انتقام گرفتند.

11- با قساوت قلب به سوی خاندان رسول اکرم (ص) تیر انداختند.

12- و عمر بن سعد که گمراهترین شیاطین بود، خاندان امام حسین (ع) را به اسارت گرفت.

13- آنان شمشیرهای خود را بر پاکترین و پرهیزکارترین افراد و پسر پرهیزکارترین وارد آوردند.

14- این ستمکاران حتی بر نوجوان و کودک شیرخوار نیز رحم نکردند.

15- و حتی به کسانی‌که ترسیده بودند، امان ندادند و به تشنگان اجازه‌ی نوشیدن آب را ندادند.

16- آنها ذرّه‌ای حیا و کرامت و جوانمردی نداشتند.

17- ای گروه گمراهان! چگونه عناد ورزیدید که شما را از راه راست منحرف کرد؟

18- و چگونه مولود خانه‌ی پیامبر (ص) را به مهلکه انداختید؟ در حالی‌که هنوز از زمان رسول خدا (ص) چیزی نگذشته بود.

19- در حالی‌که هنوز از زمان رسول خدا (ص) چیزی نگذشته بود.

20- شما کینه‌های جاهلی خود را آشکار کردید و نسبت به دین خدا دشمنی ورزیدید.

21- و ستمکارانه آتش جنگی را برافروختید که به سبب آن در آتش انتقام خدا گرفتار شدید.

22- با دنائت آب را بر او حرام کردید و بدین‌گونه جزء افراد پست قرار گرفتید.

23- در روز «صفین» نیز نسبت به پدرش دشمنی نمودید و از حقّی که آشکار بود روی برگردانیدید.

24- و نسبت به امامتان خدعه و نیرنگ ورزیدید و به موجب آن به ورطه‌ی دروغ و فریب افتادید.

25- امامی که در قضاوتهای خود بسیار منصف بود و حقّ ضعیف را از قوی می‌گرفت.

26- پس شما به سبب بغض خود نسبت به علی (ع) مستوجب عذاب جاودانه هستید.

27- من سلام و مدایح خود را به امامانی اهدا می‌کنم که بهترین راه هدایت هستند.

28- برای روز قیامت، ولایت آنان ذخیره‌ی من است زیرا به‌وسیله‌ی این ولایت سعید از شقی شناخته می‌شود.