در حال ویرایش پرده خوانی (بخش)

==نمادها و مفاهیم==

===سقا و سقاخانه===
در ایران قبل از اسلامی آناهیتا الهه باروری و نگاهبان آب‌ها است. حضور وی به دلیل کمی آب در فلات ایران از اهمیت فراوانی برخوردار بود. پس از اسلام ایررانیان همچنان به آب و موضوعات وابسته به آن توجه خاص داشتند. از همین رو حضرت خضر پیامبر که با آب نسبت دارد در باور ایرانیان منزلت ویژه‌ای یافته است.

حضرت خضر اولین سقا و خازن آب حیات بوده است، حضرت عباس برادر حضرت امام حسین نیز در صحرای کربلا در وقتی که سقایی می‌کرد به شهادت رسید. مشک آب آن حضرت به واسطه نیاز مبرم خاندان و یاران امام حسین به آب که همه آنان لب تشنه از جهان می‌روند شباهت فراوانی به آب حیات خضر دارد.

متأثر از مفاهیم آمده و اهیمت آب در نزد ایرانیان شغل سقایی و ساختن سقاخانه حامل معانی تأویل گرایانه بسیار است. شاید به همین دلیل داستان سقاخانه اسماعیل طلایی در میان مجالس پرده خوانی قرار گرفته است.<ref>اردلان، حمیدرضا، مرشدان پرده خوان ایران، 1386، دفتر 24، ص 14.</ref>

===لالایی در پرده خوانی===
آوازهای پرده خوانی منحصرا به آئین‌هایی که صورت و محتوای مذهبی و شیعی دارند، محدود نمی‌شوند، بلکه این آوازها با کلیتی مشترک، ریشه در موسیقی کهن ایرانی دارند، که بر یکدیگر تأثیری ژرف داشته‌اند.

غزل، مثنوی، قصیده، اذان، دعا و [[لالایی]] برخی از انواع آوازهای ایرانی است که در اغلب آئین‌های مذهبی و حتی غیر مذهبی به کار می‌روند. لالایی که آواز مادران برای خواباندن کودکان است در کل نواحی ایران خوانده می‌شود. مادران در مضامین لالایی‌ها به طبیعت، شجاعت، سرنوشت، وصف ایل و طایفه، فراق و... می‌پردازند. این الحان با ترجمانی زیبا و پر مفهوم برای کودکان ساخته شده است.

در مجلس پرده خوانی علی اصغر شیرخوار فرزند امام حسین با تیری که توسط حرمله به گلویش اصابت می‌کند، شهید می‌شود. ربابه مادر علی اصغر برای او که در خواب ابدی است، لالایی می‌خواند. لالایی علی اصغر از قواعد کلی لالایی‌های منطقه جنوب ایران تبعیت می‌کند. اشعار آن بنا به ضرورت داستان وصف شرایطی است که در کربلا وقوع یافته و به طور خاص مصائبی است که بر حضرت علی اصغر رخ نموده هاست.<ref>اردلان، حمیدرضا، مرشدان پرده خوان ایران، 1386، دفتر 10، ص 13.</ref>

===دعا===
دعا در پرده خوانی جزء یکی از بخش‌هاش ضروری به شمار می‌رود. پرده خوان پس از ذکر بسم الله در اول و پس از خاتمه پرده خوانی دعا می‌کند. در لابه لای بخش‌های میانی باز ممکن است بارها بر حسب نیاز دعا خوانده شود. موضوع برخی از دعاها از این قرار است؛ آمرزش، آرزوی دوری از گناه، تقاضای پاداش خیر، شفای بیماران و دردمندان، نصرت هم کیشان، تقاضای شفاعت از اولیاء و نظایر این‌ها. پرده خوان و تمام مردم حاضر در مراسم پرده خوانی هنگام دعا با حالتی که اطمینان خاطر از پاسخ دهی به دعاها را در خود دارد، دستان خود را به سوی آسمان دراز می‌کنند. مردم پس از هر عبارت دعا که تقاضا یا آرزوی مشخص را بیان می‌کند، آمین می‌گویند.<ref>اردلان، حمیدرضا، مرشدان پرده خوان ایران، 1386، دفتر 6، ص 20.</ref>

===عدد پنج===
عدد پنچ در مذهب شیعه مقدس است زیرا به حضرت محمد پیامبر اسلام، حضرت علی امام اول، حضرت حسن امام دوم، حضرت حسین امام سوم و حضرت فاطمه دختر پیامبر، همسر علی و مادر حسن و حسین اطلاق می‌شود. عدد پنج با معنی نمادین اخذ شده از پنجه‌های قطع شده حضرت عباس در جنگ کربلا هنگام آوردن آب از رودخانه فرات یکی شده، به تقدیس عدد پنج می‌افزاید. در مراسم عزاداری به شکلی تمثیلی پنجه حضرت عباس در جام آبی قرار می‌گیرد که تداعی‌گر واقعه کربلا و تشنگی یاران امام حسین است. به همین دلیل پرده خوانان همواره حالت‌های نمادینی از پنجه دست را در مواقع ضروری به نمایش می‌گذارند.<ref>اردلان، حمیدرضا، مرشدان پرده خوان ایران، 1386، دفتر 6، ص 18.</ref>