در حال ویرایش آذری طوسی‌ (بخش)

==زندگینامه==
نورالدین حمزه بن علی ملک طوسی بیهقی اسفراینی معروف به آذری طوسی که نسبش به «احمد بن محمد زمجی هاشمی مروزی» می‌رسد، به جهت تولدش در ماه آذر به نام «آذری» معروف شد اما در مورد تاریخ دقیق آن اطلاعاتی در دست نیست.

وی نخست مدح شاهرخ شاه را می‌کرد ولی پس از چندی به درک محضر شیخ محی‌الدین طوسی غزالی نایل شد و از او اخذ طریقت و حدیث کرد و تغییر حالی یافت و در سلک درویشی درآمد و همراه او سفری به حج رفت و کتاب «سعی‌الصفا» را در حرم نوشت پس از درگذشت شیخ در حلب، دست ارادت به [[شاه نعمت اللّه ولی‌|شاه نعمت‌الله ولی]] داد و پس از سفر مجدد حج به هندوستان رفت و از دهلی به دکن و به درگاه احمد شاه بهمنی که از دوستداران صوفیه بود، درآمد و به دستور او سرودن منظومه‌ی «بهمن‌نامه» را آغاز کرد و از او صله یافت. وی پس از سفر هند سی سال در اسفراین به فراغ خاطر زندگی کرد و به تدریج هرچه از بهمن‌نامه به نظم می‌آورد به دارالملک دکن می‌فرستاد.

آذری به سال ۸۶۶ ه. ق در اسفراین درگذشت. وی مداح [[اهل بیت (ع)|اهل بیت(ع)]] بود و قصاید بسیار در منقبت امیرالمؤمنین علی(ع) و فرزندان گرامی وی(ع) دارد. ترکیب‌بندی نیز در رثای [[حسین بن على (ع)|حسین بن علی(ع)]] سروده است، که بسیار پرسوز است. بسیاری از قصاید وی در مدح [[اهل بیت (ع)|اهل بیت(ع)]] است.<ref>مجالس المؤمنین؛ ج ۲، ص ۱۲۵ و ۱۲۶. تذکرة الشعراء؛ ص ۳۰۱.</ref>